Η εκτέλεση των Γερμανών αιχμαλώτων δεν αποτελεί αιτία της σφαγής των Καλαβρύτων ούτε επιχείρηση αντιποίνων αλλά προσχεδιασμένη επιχείρηση για τους λόγους:
– Η διαταγή για την επιχείρηση δόθηκε στο Καϊτέλ για υλοποίηση στις 29/10/1943. Η διαταγή Ν2/1296 – 25/11/43 ή 3Α/1296/43 25/11/1943 gelή Div.st.qu.25-11-1943 IA/Αριθ. Επιχείρησης 1296/43) εκδόθηκε από το διοικητή της 117 Μεραρχίας Ορεινών καταδρομών υποστράτηγο Καρλ Φον Λε Σουίρ προς τις μονάδες που θα έπαιρναν μέρος στην «Επιχείρηση Καλάβρυτα».
– Δεν είχαν γνώση ότι είχαν εκτελεστεί οι αιχμάλωτοί τους: Οι Γερμανοί που αναζητούσαν τους αιχμάλωτους έμαθαν ότι σκοτώθηκαν βράδυ της 12/12/1943. Την ίδια μέρα σκότωσαν και δέκα Κλειτόριους που συνόδευαν τους Γερμανούς στη θέση «Μαγέρου» Χελμού προς αναζήτηση των αιχμαλώτων. Εκείνη την εποχή η πληροφορία ήταν αδύνατο να έχει φθάσει το πρωί της 13/12/1943 στα Καλάβρυτα επίσης δεν είναι κατανοητό ποιος θα τη μετέδιδε. Στις 8/12/1943 ή (9/12) οι αιχμάλωτοι είχαν εκτελεστεί.
– Καμιά γερμανική διαταγή δεν αναφέρει θέμα των αιχμαλώτων και «αντιποίνων». Τη δικαιολογία των «αντιποίνων» επικαλέστηκε ο δωσίλογος πρωθυπουργός Ι. Ράλλης σαν δικαιολογία ύστερα από παγκόσμια κατακραυγή και σχετική αναφορά του στους Γερμανούς.
– Το γεγονός ότι δεν ενδιαφέρονταν για τους αιχμαλώτους, τους θεωρούσαν χαμένους και δεν διαπραγματεύονταν για αυτούς. Διαπραγματεύονταν για να κερδίσουν χρόνο για να εντοπίσουν το αρχηγείο των ανταρτών.
– Επί 50 ημέρες περίπου οι αιχμάλωτοι κινούνταν στην περιοχή Καλαβρύτων προκειμένου οι φρουροί τους να τους βγάλουν έξω από τον κλοιό που είχαν αποφασίσει για την περιοχή οι Γερμανοί. Αυτό το χρονικό διάστημα δεν έχουν αναφερθεί αναζητήσεις από τις γερμανικές δυνάμεις της περιοχής. Έχει αναφερθεί ότι για μεγάλο διάστημα κινούνταν ελεύθερα στην περιοχή της Κλειτορίας.
– Οι Γερμανοί είχαν ανακοινώσει τα σχέδια τους στο Μητροπολίτη Θεόκλητο, όπως γράφει ο αρχιμανδρίτης Κωνστάντιος Χρόνης (μετέπειτα Μητροπολίτης Αλεξανδρουπόλεως), περιοδικό «τότε» (Νο 6) και «Καλάβρυτα 1941 – 1944», Ροδάκης – Παρασκήνιο).
– Η σφαγή των Καλαβρύτων χαρακτηρίστηκε έγκλημα στο πινάκιο 7 των δικών της Νυρεμβέργης.
– Στο βούλευμα 27/47 μεταξύ των άλλων αναφέρεται: «κατά το από 8 έως 13 Δεκεμβρίου 1943 διάστημα κατ’ εξακολούθηση και δια πολλών μερικωτέρων πράξεων εκ προμελέτης αποφάσισαν και εσκεμμένως εξετέλεσαν ανθρωποκτονία κατά 800 περίπου κατοίκων […] πλήξαντες αυτούς δια πυροβόλων όπλων …», Φωνή των Καλαβρύτων, 11/201.
– Η Αγγλική Αποστολή (συνταγματάρχης Στήβενς και ταγματάρχης Αντονυ Αντριους), «Έλληνες» συνεργάτες των Γερμανών, Διοίκηση «Πρωθυπουργός» Ράλλης και τάγματα ασφαλείας συνδέονται με το έγκλημα των Καλαβρύτων και την εκτέλεση των Γερμανών αιχμαλώτων.
Στα Νέα, 15/12/2002, ο α. Δ.Κ. έγραψε (οι αιχμάλωτοι […] εκτελέστηκαν από τον ΕΛΑΣ ύστερα από εντολή Άγγλων συνδέσμων», 13/12/1943, γράφουν: «Οι Γερμανοί παρατείνουν τις διαπραγματεύσεις (εδώ παραμένει σκοτεινός ο ρόλος του Επικεφαλής της Αγγλικής Αποστολής στην περιοχή Αντονυ Αντριους ενώ ταυτόχρονα έχουν θέσει σε κίνηση την «Επιχείρηση Καλάβρυτα» με κινητοποίηση δυνάμεων από τρεις κατευθύνσεις Πάτρα, Τρίπολη, Αίγιο».
«Ο Βρετανός πρεσβευτής στη Ελληνική Κυβέρνηση του Καΐρου με την με αριθ. 311/43074 – 22/12/43 έκθεσή του ενημερώνει την Ελληνική Κυβέρνηση […] Τα Γερμανικά Στρατεύματα πλαισιούμενα και βοηθούμενα από τις ελληνικές ομάδες ασφαλείας πέτυχαν να καθαρίσουν τα Καλάβρυτα και κατέστρεψαν τα πάντα στην πορεία τους», Foreign Office.
«Αι σφαγαί και δηώσεις των Καλαβρύτων δεν υπήρξαν ενέργεια μεμονωμένη των Γερμανών. Υπήρξε μία εκ των ενεργειών ενός γενικώτερου σχεδίου του γερμανικού επιτελείου, εις βάρος των αμάχων ελληνικών πληθυσμών», Κομνηνός Πυρομάγλου.
Τον τόπο εκτέλεσης είχαν επιλέξει οι Γερμανοί από την προηγούμενη ημέρα («Καλάβρυτα: Η αποφράδα ημέρα», Γεωργίου Αλεξ. Μπίρμπα, Επτάλοφος)
Με εκτίμηση
Τάσος Βαγενάς
