Η αποκάλυψη ότι η ελβετική θυγατρική της τράπεζας HSBC (Hong Kong and Shanghai Banking Corporation) βοήθησε πλούσιους πελάτες της να αποφύγουν τη φορολόγηση των εισοδημάτων τους, παρακάμπτοντας τις φορολογικές αρχές των χωρών τους, αποδεικνύει την ανεξέλεγκτη δράση του παγκόσμιου χρηματοπιστωτικού συστήματος. Άλλωστε, η HSBC είναι η μεγαλύτερη ευρωπαϊκή τράπεζα και η δεύτερη μεγαλύτερη σε παγκόσμιο επίπεδο.
Για μια ακόμη φορά, μετά το σκάνδαλο Luxleaks, η αποκάλυψη έγινε από τη Διεθνή Σύμπραξη Ερευνητών Δημοσιογράφων και όχι από τις φορολογικές ή τραπεζικές κρατικές Αρχές που είναι αρμόδιες για τον έλεγχο και την εποπτεία των τραπεζών. Οι δημοσιογράφοι της σύμπραξης, στην οποία συμμετέχουν, μεταξύ άλλων, οι Le Monde, Guardian, BBC Panorama, Süddeutsche Zeitung και οι γερμανικές ραδιοφωνίες WDR και NDR, αξιολόγησαν περισσότερα από 35.000 έγγραφα, που αφορούν 100.000 φυσικά και νομικά πρόσωπα από 200 περίπου κράτη. Οι φάκελοι, που καλύπτουν την περίοδο 2005 – 2007, αντιπροσωπεύουν τη μεγαλύτερη τραπεζική διαρροή στην ιστορία και αφορούν 30.000 λογαριασμούς συνολικού ποσού 120 δισ. δολαρίων.
Η έρευνα των δημοσιογράφων αποκαλύπτει ότι η ελβετική θυγατρική:
1. Επέτρεπε τη μεταφορά μετρητών και την κατάθεσή τους στην Ελβετία χωρίς έλεγχο υποβοηθώντας με αυτόν τον τρόπο το ξέπλυμα χρήματος από παράνομες ενέργειες (εμπόριο ναρκωτικών, όπλων, διαμαντιών κ.ά.).
2. Δημιουργούσε επιχειρηματικά σχήματα που επέτρεπαν στους πλούσιους Ευρωπαίους πελάτες της να αποφεύγουν την καταβολή φόρων.
3. Συνωμοτούσε με τους πελάτες της στην απόκρυψη «μαύρων» λογαριασμών από τις τοπικές φορολογικές αρχές στις οποίες ανήκαν οι καταθέτες.
Η δημοσιοποίηση της έρευνας πυροδότησε φορολογικούς ελέγχους από την Αργεντινή μέχρι τη Γαλλία, το Βέλγιο και την Ελλάδα αφού στη σχετική λίστα βρέθηκαν 2.148 λογαριασμοί Ελλήνων καταθετών συνολικού ύψους 2.568 εκατ. δολαρίων που σε μεγάλο βαθμό ταυτοποιούνται με τα ονόματα της λίστας Lagarde.
Μεταξύ των χωρών της Ευρωζώνης, την πρώτη θέση καταλαμβάνει η Γαλλία (9.187 λογαριασμοί) και ακολουθούν η Ιταλία (8.844) και το Βέλγιο (3002). Η Γαλλία καταλαμβάνει την πρώτη θέση και ως προς το ύψος των καταθέσεων (12,5 δισ. δολάρια).
Σημειώνεται ότι η συμφωνία που υπογράφηκε το 2003, επέτρεπε στους πολίτες της Ε.Ε. να συνεχίσουν να αποκρύπτουν εισοδήματα χρησιμοποιώντας τραπεζικούς λογαριασμούς στην Ελβετία. Αλλά, σε αντάλλαγμα, οι ελβετικές τράπεζες, όπως η θυγατρική της HSBC, αναλάμβαναν την υποχρέωση να εισπράττουν φόρους από καθέναν από τους «μυστικούς» πελάτες τους. Το ύψος του σχετικού φόρου, που θα επιβαλλόταν στους τόκους των καταθέσεων, ανερχόταν σε 15% και θα μεταβιβαζόταν στις χώρες προέλευσης των καταθετών ως αποζημίωση για τις απώλειες που προκαλούνταν από τους «ανώνυμους» φορολογικούς απατεώνες.
Για την αποφυγή αυτής της υποχρέωσης, τα τραπεζικά στελέχη της HSBC επινόησαν ένα «όχημα» που επέτρεπε στους πελάτες της να αποφεύγουν τη φορολογία εκμεταλλευόμενοι ένα «παραθυράκι» της σχετικής συμφωνίας: ο φόρος 15% επιβαλλόταν σε φυσικά πρόσωπα-καταθέτες και όχι σε εταιρίες.
Έτσι, η τράπεζα προσφερόταν να μεταβιβάσει όλες τις καταθέσεις ενός πελάτη της σε εταιρικό λογαριασμό που, βέβαια, δεν παρουσίαζε καμία εμπορική δραστηριότητα. Τεχνικά, αυτός ο λογαριασμός ανήκε σε μια εταιρία-κέλυφος, με έδρα τους εξωχώριους φορολογικούς παραδείσους του Panama ή των British Virgin Islands. Για να είναι απόλυτα σίγουροι, η ίδια εταιρία θα μπορούσε, με το αζημίωτο, να ανήκει σε μία άλλη εξωχώρια εταιρία με έδρα το Λιχτενστάιν, όπου οι λεπτομέρειες των καταθετικών πιστοποιητικών θα παρέμεναν απόλυτα μυστικοί. Ο πελάτης θα αναγραφόταν ως «δικαιούχος» της κατάθεσης, αλλά όχι ως νόμιμος ιδιοκτήτης της εταιρίας.
Το σκάνδαλο της HSBC έρχεται να προστεθεί στον μακρύ κατάλογο των τραπεζικών σκανδάλων που έχουν ξεσπάσει μετά το 2008 και τα οποία αποδεικνύουν την ανεπάρκεια των εποπτικών μηχανισμών (φορολογικών αρχών και κεντρικών τραπεζών) όσο ισχύει η ελεύθερη κίνηση κεφαλαίων. Η χρηματιστική παγκοσμιοποίηση βυθίζεται στο βούρκο της διαφθοράς και η εθνικοποίηση των ελέγχων στην κίνηση των κεφαλαίων πρέπει να αποτελέσει κορυφαίο αίτημα όσων μάχονται ενάντια στη φτώχεια και την εξαθλίωση.
(Ο τίτλος είναι παραφθορά του Too Big to Fail (Πολύ μεγάλος για να πτωχεύσει) και σημαίνει σε ελεύθερη απόδοση Πολύ μεγάλος για να πάει φυλακή)
Ερανιστής: Γιώργος Τοζίδης
(www.gtozidis.wordpress.com)
