Στις 22 Απριλίου, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ξεκίνησε τις διαδικασίες υποβολής κυρώσεων κατά της Gazprom με την κατηγορία ότι παραβιάζει τις ευρωπαϊκές συνθήκες περί ανταγωνισμού. Προηγήθηκαν έρευνες τριών χρόνων και επιδρομή στα γραφεία της εταιρίας σε οκτώ κράτη-μέλη της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης (Βουλγαρία, Εσθονία, Λετονία, Λιθουανία, Ουγγαρία, Πολωνία, Σλοβακία και Τσεχία). Οι κατηγορίες που αποδίδονται στην Gazprom είναι:
1. Η δυνατότητα που έχει η εταιρία, μέσω όρων που συμπεριλαμβάνονται στα συμβόλαια, να παρεμποδίζει τις μεταπωλήσεις φυσικού αερίου από τα κράτη-μέλη της Ε.Ε. προς τρίτες χώρες. Το θέμα ανέκυψε όταν η Σλοβακία προσπάθησε να τροφοδοτήσει με ρωσικό φυσικό αέριο την Ουκρανία, ενόσω διαρκούσαν οι διαπραγματεύσεις μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας για τη διευθέτηση των χρεών της δεύτερης προς την πρώτη.
2. Η διαφορετική τιμολογιακή πολιτική που εφαρμόζει στις παραπάνω χώρες τιμολογώντας ακριβότερα σε πέντε χώρες (Βουλγαρία, Εσθονία, Λετονία, Λιθουανία και Πολωνία) από ό,τι στις υπόλοιπες. Αξίζει να αναφερθεί ότι η χώρα μας δεν περιλαμβάνεται μεταξύ των κρατών-μελών παρά το γεγονός ότι η τιμή προμήθειας φυσικού αερίου από τη Gazprom είναι υψηλότερη από αυτήν των επτά από τα οκτώ κράτη-μέλη (μόνο στη Λιθουανία η τιμή προμήθειας είναι υψηλότερη) με βάση τα σχετικά στοιχεία για το 2013. Ακόμη είναι χαρακτηριστικό ότι η Γερμανία, που είναι η μεγαλύτερη εισαγωγέας ρωσικού φυσικού αερίου, έχει εξασφαλίσει τη χαμηλότερη τιμή προμήθειας από όλα τα κράτη-μέλη της Ευρωζώνης, εξασφαλίζοντας ένα επιπλέον πλεονέκτημα ανταγωνιστικότητας για την οικονομία της σε σύγκριση με τους υπόλοιπους «εταίρους» της στην ευρωζώνη και την Ε.Ε.
3. Η σύνδεση της προμήθειας φυσικού αερίου με την πρόσβαση ή/ και τον έλεγχο των υποδομών μεταφοράς του. Ως παραδείγματα αναφέρονται η Βουλγαρία (η προμήθεια φυσικού αερίου συνδέθηκε με τη συμμετοχή της χώρας στον αγωγό South Stream του οποίου, όμως, η κατασκευή ματαιώθηκε μετά από πιέσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής) και η Πολωνία (έλεγχος του αγωγού Yamal-Ρωσία-Europe).
Η Gazprom έχει προθεσμία 12 εβδομάδες για να απαντήσει στις παραπάνω κατηγορίες και η διαδικασία προβλέπεται μακροχρόνια, καθώς αφενός δεν έχει τεθεί καταληκτική ημερομηνία και αφετέρου έχει τη δυνατότητα να προσφύγει στα ευρωπαϊκά δικαστήρια, εάν διαφωνήσει με την απόφαση της Επιτροπής Ανταγωνισμού της Ε.Ε. Η Gazprom αντιμετωπίζει τον κίνδυνο να της επιβληθεί πρόστιμο ίσο με το 10% του ετήσιου παγκόσμιου κύκλου εργασιών της. Κατά το χρονικό διάστημα εκδίκασης, η Gazprom θα βρίσκεται σε ομηρία και ίσως αυτός να είναι ο βασικός στόχος της ενέργειας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Η έναρξη της υπόθεσης Gazprom «συμπίπτει» με τη συνολική ένταση στις σχέσεις μεταξύ Ρωσίας και Ε.Ε. Η απόπειρα περικύκλωσης της Ρωσίας με την επέκταση του ΝΑΤΟ, η επιβολή κυρώσεων σε βάρος της Ρωσίας εξαιτίας της ουκρανικής κρίσης, η παρεμπόδιση κατασκευής εναλλακτικών αγωγών μεταφοράς ρωσικού φυσικού αερίου από τη νότια Ευρώπη (με πρόσχημα τη μείωση της εξάρτησης της Ε.Ε. ενώ καμία ένσταση δεν είχε προβληθεί για την κατασκευή του βόρειου αγωγού που τροφοδοτεί απευθείας τη Γερμανία) και η προσπάθεια της Ρωσίας να διευρύνει και εμβαθύνει τις σχέσεις της με ευρωπαϊκές χώρες εντός και εκτός της Ε.Ε. (Κύπρος, Ελλάδα, Ουγγαρία, Σερβία κ.ά.) είναι οι παράγοντες που διαμορφώνουν το πλαίσιο που εξηγεί την υπόθεση Gazprom.
Ότι η Επιτροπή Ανταγωνισμού λειτουργεί πολιτικά προκύπτει και από μία ακόμη «σύμπτωση»: την ίδια περίοδο βρίσκονται σε πλήρη εξέλιξη οι διαπραγματεύσεις με τις ΗΠΑ (ΤΤΙΡ) που απορρυθμίζουν πλήρως το εμπόριο μεταξύ των δύο περιοχών και στον ενεργειακό τομέα (π.χ. επιτρέποντας την εισαγωγή σχιστολιθικού φυσικού αερίου από τις ΗΠΑ). Εάν υιοθετηθεί η ΤΤΙΡ, η Επιτροπή Ανταγωνισμού της Ε.Ε. δεν θα έχει το δικαίωμα να προχωρά στη λήψη μέτρων ή στην επιβολή προστίμων καθώς θα κινδυνεύει να μηνυθεί από τις πολυεθνικές εταιρίες…
Η υπόθεση Gazprom είναι ένα ακόμη βήμα στη βαθύτερη διαίρεση της Ευρώπης που εξυπηρετεί τα συμφέροντα των ΗΠΑ και σε μικρότερο βαθμό της Γερμανίας. Το σύνθημα «Ενωμένη Ευρώπη από τον Ατλαντικό μέχρι τα Ουράλια» θα πρέπει να αναγραφεί και πάλι στις σημαίες της ευρωπαϊκής Αριστεράς και να διεκδικηθεί ως η απαραίτητη προϋπόθεση για την πολιτική και οικονομική ανεξαρτησία της Ευρώπης.
Ερανιστής: Γιώργος Τοζίδης
