Επιμέλεια: Γιάννης Σχίζας
Από τις λίμνες διεθνούς σημασίας του Βορρά, μέχρι τους μικρούς νησιωτικούς υγροτόπους και τα αστικά ρέματα, οι υγρότοποι αποτελούν πολύτιμο καταφύγιο για χιλιάδες οργανισμούς. Φέτος, η Παγκόσμια Ημέρα Υγροτόπων, που έχει καθιερωθεί να γιορτάζεται στις 2 Φεβρουαρίου, ανήμερα της υπογραφής της Συνθήκης Ραμσάρ για την προστασία των υγροτόπων στην ομώνυμη πόλη του Ιράν πριν από 51 χρόνια, συμπίπτει με τον εορτασμό των 40 χρόνων της Ελληνικής Ορνιθολογικής Εταιρείας και της αδιάλειπτης δράσης της για την προστασία και ανάδειξη των ελληνικών υγροτόπων.
Από το Πρόγραμμα Φύλαξης των Αργυροπελεκάνων στον Αμβρακικό τη δεκαετία του ’80, μέχρι τις τρέχουσες δράσεις παρακολούθησης των αποικιών του είδους στον Αμβρακικό και το Μεσολόγγι και από τη φύλαξη της αποικίας των ερωδιών στο Πόρτο Λάγος τη δεκαετία του ’90 μέχρι τις σημερινές διασυνοριακές δράσεις για την προστασία της Νανόχηνας, η Ορνιθολογική συνεχίζει την προσπάθεια διαφύλαξης και ανάδειξης των υγροτοπικών οικοσυστημάτων και της εύθραυστης φύσης που φιλοξενούν.
Δέκα μεγάλες υγροτοπικές περιοχές της Ελλάδας περιλαμβάνονται στον Κατάλογο των Υγροτόπων Διεθνούς Σημασίας (Υγρότοποι Ραμσάρ), η συντριπτική πλειοψηφία των οποίων βρίσκεται στον Βορρά. Όλοι αυτοί οι μεγαλειώδεις υγρότοποι, καθώς και πολλοί άλλοι μικρότεροι, συνθέτουν μερικά από τα ομορφότερα τοπία της χώρας μας και, ταυτόχρονα, αποτελούν περιοχές με σπουδαία αξία και σημασία τόσο για τη φύση όσο και για τον άνθρωπο. Οι υγρότοποι επιτελούν μια σειρά από πολύτιμες οικολογικές λειτουργίες: φιλοξενούν μια πλούσια βιοποικιλότητα, συγκρατούν το νερό της βροχής εμπλουτίζοντας με αυτό τον υδροφόρο ορίζοντα, επιδρούν θετικά στο μικροκλίμα αμβλύνοντας τις ακραίες θερμοκρασίες και στηρίζουν ένα μεγάλο εύρος ανθρώπινων δραστηριοτήτων. Επιπλέον, ιδιαίτερα οι παράκτιοι υγρότοποι, αποτελούν σημαντική ασπίδα ενάντια στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής.
Κι όμως, παρά τη μεγάλη τους αξία, ο φετινός εορτασμός της Παγκόσμιας Ημέρας Υγροτόπων βρίσκει και πάλι τους ελληνικούς υγροτόπους να απειλούνται… Και, δυστυχώς, από αυτή τη «μοίρα» δεν εξαιρείται σχεδόν κανείς: ακόμα και σε μεγάλους υγροτόπους διεθνούς σημασίας, που είναι ενταγμένοι στον κατάλογο της Συνθήκης Ραμσάρ, καθώς και στο ευρωπαϊκό δίκτυο Natura 2000, έχουν διαπιστωθεί πολλά και σοβαρά περιστατικά λαθροθηρίας, όπως στο Κοτύχι και τη Στροφυλιά –όπου η «εμπόλεμη» κατάσταση που επικρατεί κάθε άλλο από προστατευόμενη περιοχή θυμίζει–, αλλά και στον Αμβρακικό και τις εκβολές του Αξιού.
Ωστόσο, η σοβαρότερη και μη αναστρέψιμη απειλή για τα υγροτοπικά οικοσυστήματα είναι η υποβάθμιση και καταστροφή των ενδιαιτημάτων τους, ιδίως στους μικρούς υγροτόπους. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση των υγροτόπων της Περαίας, κοντά στη Θεσσαλονίκη, όπου σχεδιάζεται η δημιουργία «Βιομηχανικού-Τεχνολογικού Πάρκου» εντός της υγροτοπικής περιοχής, γεγονός που θα σημάνει την ολοκληρωτική της εξαφάνιση. Ανάλογο κίνδυνο αντιμετωπίζει και ο Natura 2000 υγρότοπος της Βραυρώνας στην Αττική, στις εκβολές του ποταμού Ερασίνου, λόγω των σχεδιαζόμενων αντιπλημμυρικών έργων που αγνοούν πλήρως την οικολογική αξία της περιοχής.
Η Παγκόσμια Ημέρα Υγροτόπων δεν αποτελεί μια ημέρα γιορτής αλλά μία ακόμα ημέρα ανησυχίας και επαγρύπνησης, όπως κάθε χρόνο, όπως όλον τον χρόνο. Και είναι σημαντικό να μην ξεχνάμε ότι κάθε υγρότοπος μετράει! Έχουν περάσει πάνω από 35 χρόνια από τότε που άρχισαν δύο από τα πρώτα οργανωμένα Εθελοντικά Προγράμματα της Ορνιθολογικής και ήταν και τα δύο σε υγροτόπους: η φύλαξη της αποικίας των Αργυροπελεκάνων στον Αμβρακικό και της αποικίας των ερωδιών στο Πόρτο Λάγος. Μέσα από αυτά, δεκάδες παρατηρητές πουλιών πήραν το βάπτισμα στον αγώνα για την προστασία των πουλιών στην Ελλάδα…
Άρτεμις 1, αναβάλλεται
Η «Άρτεμις 1», η πρώτη αποστολή του αμερικανικού προγράμματος για την επιστροφή των ΗΠΑ στη Σελήνη, αναβάλλεται για την άνοιξη, ανακοίνωσε σήμερα η NASA, αποδίδοντας την καθυστέρηση στον μεγάλο όγκο των ελέγχων που πρέπει να προηγηθούν.
Η εκτόξευση ήταν αρχικά προγραμματισμένη για τα τέλη του 2021, αλλά αναβλήθηκε για τον Φεβρουάριο του 2022 και κατόπιν για τον Μάρτιο. Σήμερα, η αμερικανική διαστημική υπηρεσία ανέφερε στην ανακοίνωσή της ότι «εξετάζει τις δυνατότητες εκτόξευσης τον Απρίλιο και τον Μάιο».
Η αποστολή δεν θα είναι επανδρωμένη, όμως θα σηματοδοτήσει την έναρξη του προγράμματος Άρτεμις, με το οποίο οι ΗΠΑ σκοπεύουν να στείλουν και πάλι αστροναύτες στη Σελήνη – μεταξύ αυτών θα είναι η πρώτη γυναίκα και ο πρώτος Αφροαμερικανός.
Ο γιγαντιαίος πύραυλος SLS θα πετάξει για πρώτη φορά, μεταφέροντας το διαστημικό όχημα Orion που θα τεθεί σε τροχιά γύρω από τη Σελήνη, προτού να επιστρέψει στη Γη. Για να γίνει η δοκιμή ο πύραυλος θα πρέπει να τοποθετηθεί στην εξέδρα εκτόξευσης, οι δεξαμενές του να γεμίσουν με καύσιμα και να ολοκληρωθεί όλη η διαδικασία μέχρι και την αντίστροφη μέτρηση. Ο πύραυλος SLS, που είναι πλήρως συναρμολογημένος και βρίσκεται στο Διαστημικό Κέντρο Κένεντι, στη Φλόριντα, έχει ύψος σχεδόν 100 μέτρα.
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
Δεύτερος ιταλικός δορυφόρος
Οι εικόνες του δορυφόρου θα χρησιμοποιηθούν για αμυντικούς σκοπούς, συλλογή πληροφοριών, παρακολούθηση πλοίων, επιτήρηση φυσικών καταστροφών, εξερεύνηση φυσικών πόρων, χαρτογράφηση, προστασία περιβάλλοντος κ.ά. Η αμερικανική εταιρεία Space X εκτόξευσε με επιτυχία τον ιταλικό δορυφόρο παρατήρησης της Γης COSMO-Sky Med Second Generation 2 (CSG-2). Η εκτόξευση με επαναχρησιμοποιούμενο πύραυλο Falcon 9 –ο οποίος επέστρεψε στη Γη– έγινε από το διαστημικό κέντρο στο ακρωτήριο Κανάβεραλ της Φλόριντα με καθυστέρηση τεσσάρων ημερών και αντίστοιχες διαδοχικές αναβολές λόγω κακού καιρού.
O δορυφόρος κατασκευάστηκε από τη γαλλο-ιταλική εταιρεία Thales Alenia Space και θα ελέγχεται από την Ιταλική Υπηρεσία Διαστήματος, από το διαστημικό κέντρο Φουμιτσίνο ανατολικά της Ρώμης.
Είναι ο δεύτερος δορυφόρος CSG που εκτοξεύεται από την Ιταλία, με συνεργασία της ιταλικής διαστημικής υπηρεσίας και των υπουργείων Άμυνας και Παιδείας και Έρευνας της χώρας. Ο πρώτος CSG-1 είχε εκτοξευθεί τον Δεκέμβριο 2019 με πύραυλο Arianespace Soyuz από το ευρωπαϊκό διαστημικό κέντρο Κουρού στη Γαλλική Γουιάνα. Και οι δύο δορυφόροι θα κινούνται σε ύψος 620 χιλιομέτρων από τη Γη.
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
Ρωσία εναντίον… «μετασύμπαντος»
Το ενδεχόμενο νέων περιορισμών στην εικονική πραγματικότητα (VR), εξετάζουν οι ρωσικές ρυθμιστικές αρχές.
Το Επιστημονικό Τεχνικό Κέντρο του Roskomnadzor, η ομοσπονδιακή υπηρεσία που είναι αρμόδια για την παρακολούθηση των μέσων μαζικής επικοινωνίας, δημοσίευσε μια έκθεση την Τετάρτη, αξιολογώντας τους πιθανούς κινδύνους και τις δυνατότητες του VR όπου οι άνθρωποι μπορούν να αλληλεπιδρούν πέρα από τα εθνικά σύνορα. Ο όρος «metaverse», που προέρχεται από την επιστημονική φαντασία, αναφέρεται σε τρισδιάστατους εικονικούς κόσμους που επικεντρώνονται στην ανθρώπινη κοινωνική σύνδεση και είναι όλο και περισσότερο το επίκεντρο των εταιρειών τεχνολογίας, συμπεριλαμβανομένης της αμερικανικής εταιρείας Facebook, η οποία πρόσφατα μετονομάστηκε σε Meta. Οι συγγραφείς της έκθεσης ισχυρίζονται ότι οι εικονικοί χώροι θα ήταν ώριμοι για εμπορία ναρκωτικών ή διακίνηση άλλων απαγορευμένων ουσιών.
Η έκθεση εκφράζει επίσης ανησυχίες σχετικά με τις επιπτώσεις που έχει η εικονική αλληλεπίδραση στην ανθρώπινη συμπεριφορά. Οι συγγραφείς γράφουν πως «ο μετασχηματισμός της αντίληψης λόγω του ότι κάποιος βρίσκεται απομονωμένος στο μετασύμπαν θα έχει ουσιαστική πολιτισμική επίδραση στην κοινωνία και θα αλλάξει την κοινωνική συμπεριφορά, συμπεριλαμβανομένης της μείωσης της σημασίας των ηθικών κανόνων λόγω της χρήσης ενός avatar (εικονικός χαρακτήρας)».
Εκτός από την αξιολόγηση των πιθανών κινδύνων της εικονικής πραγματικότητας, η έκθεση παρέχει επίσης μια επισκόπηση των δυνατοτήτων της, συμπεριλαμβανομένης της ανάπτυξης νέων αγορών, όπως η αυξημένη ζήτηση για βιντεοπαιχνίδια και διαδικτυακές μορφές ψυχαγωγίας.
