Οι συνταξιούχοι αποτελούν την εκλογική πληθυσμιακή ομάδα με τη μεγαλύτερη σημασία για τα κυβερνητικού χαρακτήρα κόμματα. Αυτό συμβαίνει όχι μόνο λόγω της άμεσης αριθμητικής τους δύναμης αλλά και της δυνατότητας επιρροής σε επίπεδο οικογένειας (παιδιά, εγγόνια) καθώς και της νοοτροπίας τους η οποία είναι πρακτικά συνδεδεμένη με το «παρελθόν».
Η «βαρύτητά» τους γενικά στην κοινωνία και το εκλογικό σώμα ειδικότερα αυξάνεται και μάλιστα με γρήγορους ρυθμούς, λόγω της γενικότερης γήρανσης του πληθυσμού, σαν αποτέλεσμα της υπογεννητικότητας και της μαζικής μετανάστευσης των νέων στη δεκαετία 2010 λόγω της εφαρμογής των μνημονίων. Σε επίπεδο ηλικίας τα άτομα άνω των 65 ετών αντιπροσώπευαν το 2001 το 14,5% του πληθυσμού. Το ποσοστό αυξήθηκε σε 19,3% το 2011 και σε 22,6% το 2021.
Το σύνολο των συνταξιούχων στη χώρα τον Ιανουάριο 2023 είναι 2.472.904 οι οποίοι στο σύνολό τους, με ελάχιστες εξαιρέσεις, είναι και ψηφοφόροι (υπάρχουν και συντάξεις ανηλίκων που έχουν χάσει τον γονέα τους). Οι συνταξιούχοι αντιπροσωπεύουν άμεσα το 25% του εκλογικού σώματος και επηρεάζουν στο πλαίσιο των οικογενειακών σχέσεων τουλάχιστον το 50% των εκλογέων.
Συνεπώς οι συνταξιούχοι αποτελούν τον βασικότερο στόχο των κυβερνητικού χαρακτήρα κομμάτων. Η ψήφος τους καθορίζει σε πολύ μεγάλο βαθμό το τελικό αποτέλεσμα της κατάταξης και των ποσοστών που λαμβάνουν κύρια τα «μεγάλα» κόμματα.
Στη μνημονιακή περίοδο, όταν ξεκίνησαν οι μεγάλες περικοπές στις συντάξεις και τα ασφαλιστικά δικαιώματα, οι συνταξιούχοι αποτέλεσαν την κύρια δύναμη που διαμόρφωσε τα τελικά εκλογικά αποτελέσματα.
Στους συνταξιούχους στηρίχτηκε ο ΣΥΡΙΖΑ τον Ιανουάριο 2015 υποσχόμενος κατάργηση των μνημονίων και συνεπώς βελτίωση των συντάξεων και της θέσης των συνταξιούχων. Όμως αντί για τις υποσχέσεις βρέθηκαν με ακόμα μεγαλύτερες μειώσεις συντάξεων και νέες επιβαρύνσεις στον τομέα της υγείας. Καθοριστικό σημείο αναστροφής των συνταξιούχων σε σχέση με τον ΣΥΡΙΖΑ ήταν ο νόμος «Κατρούγκαλου». Ο φερόμενος ως «κομμουνιστής» μεγαλοδικηγόρος – πολιτικός Κατρούγκαλος, αξιοποιώντας τις γνώσεις του ως συνταγματολόγος έλυσε το πρόβλημα των δανειστών. «Συνταγματοποίησε» τις περικοπές των συντάξεων της περιόδου 2012-2014 της Κυβέρνησης Σαμαρά – Βενιζέλου, που είχαν κριθεί από το Συμβούλιο Επικράτειας ως αντισυνταγματικές (απόφαση ΣτΕ Ιουνίου 2015). Παράλληλα θεσμοθέτησε νέες περικοπές ως υπάκουος «κομμουνιστής» υπάλληλος των τροϊκανών.
Η σημερινή κυβέρνηση, ως αντιπολίτευση την εποχή ΣΥΡΙΖΑ, επένδυσε εκλογικά στους συνταξιούχους. Ανέδειξε την πρόσθετη λεηλασία των συντάξεων από τον ΣΥΡΙΖΑ και υποσχέθηκε την κατάργηση του νόμου «Κατρούγκαλου». Με αυτά τα δεδομένα στις εκλογές 2019 ο ΣΥΡΙΖΑ έχασε τους συνταξιούχους, παρά την προσπάθειά του την τελευταία στιγμή με την ονομασθείσα «13η σύνταξη», που δόθηκε ως «δώρο Χριστουγέννων» λίγες μέρες πριν από τις ευρωεκλογές Μαΐου. Τους κέρδισε η Ν.Δ. και αναδείχθηκε σε αυτοδύναμη κυβέρνηση.
Την περίοδο 2019-2022 όπως ήταν φυσικό η κυβέρνηση Μητσοτάκη δεν κατάργησε το Νόμο «Κατρούγκαλου» ούτε έλυσε τα προβλήματα των συνταξιούχων. Τα όποια μέτρα έλαβε ήταν οριακού χαρακτήρα και σε μερική εφαρμογή των αποφάσεων του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ). Αν και το ΣτΕ έκρινε ότι οι νόμοι 2012-2014 ήταν αντισυνταγματικοί μέχρι και τον Μάιο 2016 που τους «συνταγματοποίησε» ο Ν. «Κατρούγκαλου» τα χρήματα από τις μειώσεις αυτές δεν δόθηκαν στους συνταξιούχους. Δόθηκε ένα ελάχιστο μέρος από αυτά, 11μηνο Ιουνίου 2015 – Μαΐου 2016, μόνο για τις κύριες συντάξεις. Άφησαν εκτός τα δώρα Χριστουγέννων, Πάσχα, επίδομα άδειας και το σύνολο των επικουρικών συντάξεων. Ο νόμος «Κατρούγκαλου» τον οποίο θα καταργούσε η Ν.Δ. «βελτιώθηκε» με το νόμο «Βρούτση» και συνεπώς συνεχίζει να εφαρμόζεται. Συμπέρασμα: Οι συνταξιούχοι έχασαν οριστικά και αμετάκλητα τις αρχικά κριθείσες αντισυνταγματικές περικοπές των ετών 2012-2014. Οι αντισυνταγματικές περικοπές Ν.Δ. και ΠΑΣΟΚ 2012-2014 έγιναν «συνταγματικές» με τη συμφωνία των κυβερνητικών κομμάτων Ν.Δ. και ΣΥΡΙΖΑ και το λογαριασμό πλήρωσαν και θα πληρώνουν στο διηνεκές οι συνταξιούχοι…
Οι προσπάθειες εξαγοράς
Η κυβέρνηση Μητσοτάκη αναζητά τώρα σανίδες σωτηρίας. Για το σκοπό αυτό προετοιμάζεται, σύμφωνα με τα δημοσιεύματα, σε διαφόρων ειδών «παροχές» προκειμένου να εξαγοράσει την ψήφο των συνταξιούχων. Συνοπτικά οι υποσχέσεις φαίνεται να επικεντρώνονται στα ακόλουθα:
i) Παροχή ενός ποσού που θα εμφανιστεί ως μία τύπου έκτακτη σύνταξη. Σημειώνουμε ότι η κυβέρνηση Μητσοτάκη κατάργησε την ονομασθείσα «13η σύνταξη» του ΣΥΡΙΖΑ που είχε δοθεί προεκλογικά το 2019.
ii) Στο 40% περίπου των συνταξιούχων κύριας σύνταξης που δεν πήραν αύξηση καθώς έχουν θετική προσωπική διαφορά από την εφαρμογή του ν. «Κατρούγκαλου» να δοθεί ένα εφάπαξ ποσό. Ενώ είχαν υποσχεθεί κατάργηση του συγκεκριμένου νόμου και είχαν καταγγείλει την προσωπική διαφορά τελικά την εφάρμοσαν πλήρως και τώρα προσπαθούν να αξιοποιήσουν τις αρνητικές της συνέπειες για «να ψαρέψουν στα θολά νερά».
iii) Αν και αρνήθηκαν πεισματικά την απόδοση των αναδρομικών 11μήνου 2015-2016 σε όλους για όλες τις περικοπές τώρα φαίνεται ότι το ξανασκέφτονται στο πλαίσιο των προεκλογικών παροχών. Έτσι συζητούν την απόδοση των αναδρομικών που δεν έχουν δοθεί (δώρα και επικουρικές) ή μέρος αυτών όχι μόνο σε όσους έχουν κάνει αγωγές, ζητώντας μέσω δικαστηρίων τα σχετικά ποσά, αλλά σε όλους που τα δικαιούνται.
iv) Επειδή η έκδοση των επικουρικών συντάξεων αργεί πολύ, υπάρχουν περιπτώσεις που η καθυστέρηση έχει φτάσει την 5ετία, σκέφτονται να δώσουν 100 ευρώ ανά μήνα για όλη την περίοδο από την αρχική αίτηση έως τώρα. Το ποσό αυτό θα δοθεί ως έναντι και θα συμψηφιστεί στη συνέχεια με την οριστική έκδοση απόφασης απονομής επικουρικής σύνταξης. Δηλαδή για προεκλογικούς λόγους θα προκαταβάλλουν ένα μέρος των αναδρομικών που δικαιούνται οι συνταξιούχοι.
Έτσι για μία ακόμα φορά οι συνταξιούχοι, με ελάχιστα ψίχουλα που θα προσπαθήσει να τους δώσει η κυβέρνηση, θα γίνουν στόχος στην προσπάθειά της να κρατηθεί με όσο ψηλότερα ποσοστό μπορεί στις επικείμενες εκλογές. Και μετά τις εκλογές θα, όπως συνήθως συμβαίνει, θα κληθούν να πληρώσουν τον λογαριασμό διότι πλέον ξεκινά η εφαρμογή των δημοσιονομικών κανόνων και περιορισμών στην Ε.Ε.
