Πηγαίνω στη λαϊκή. Κι έχω δυο φίλους εκεί που ψωνίζω τακτικά και συζητάμε. Παραγωγοί και οι δυο, αλλά πολύ διαφορετικοί μεταξύ τους. Ο ένας από την Κρήτη, με όλη την οικογένεια να δουλεύει στα χωράφια παράγοντας ντομάτες, ντοματάκια, πιπεριές και μελιτζάνες. Όλο άρωμα όλα. Και το φαγητό πάντα πιο γευστικό.
Ο δεύτερος στον Μαραθώνα, πιο διανοούμενος και «ψαγμένος» αναζητά νέα προϊόντα κι έτσι βρίσκω απίθανα είδη ρόκας, μυστηριώδη κουνουπίδια, διάφορα άλλα λαχανικά που δεν θυμάμαι ποτέ τα ονόματά τους, όμως φτιάχνω απίθανες σαλάτες.
Και τα καρότα με τα φύλλα τους που τα έκανα σούπα και… πέστο!
Άνθρωποι του μεροκάματου κι οι δυο. Μια σχέση με τον καταναλωτή, που δεν υπάρχει στα πολυκαταστήματα, ενώ ακόμη και τα παραδοσιακά μανάβικα έχουν γενικά αλλάξει μορφή και δεν έχουν καμία σχέση με ό,τι κάποτε γνωρίσαμε στις γειτονιές της πόλης.
Δεν είναι φυσικά όλα ειδυλλιακά στις λαϊκές αγορές και συχνά οι συνδικαλιστές και οι εκπρόσωποι των ανθρώπων της λαϊκής, έχουν υπονομεύσει την ίδια τους τη δουλειά. Και αναφέρομαι π.χ. στο πώς αντέδρασαν στις αγορές «χωρίς μεσάζοντες», όπου είδαν τον «εχθρό» στους άλλους παραγωγούς.
Τώρα έρχεται η πιο ανάλγητη κυβέρνηση της μεταπολίτευσης να εξαφανίσει και τους ίδιους. Να βάλει και στις λαϊκές τις μεγάλες επιχειρήσεις που θα αφανίσουν τους «μικρούς».
Τα παμφάγα σουπερμάρκετ, θέλουν να ελέγχουν τα πάντα και να πουλάνε σε όποια τιμή και χαμηλή ποιότητα θέλουν. Ειδικά κάτι αλυσίδες όπως τα Lidl που επαίρονται για τα ελληνικά τους προϊόντα…
Οι παραγωγοί πιέζονται να πουλούν σε εξευτελιστικές τιμές κι έτσι να προσπαθούν με κάθε τρόπο να αυξήσουν την παραγωγή ώστε να μπορέσουν να έχουν το ίδιο εισόδημα. Φυτοφάρμακα και ορμόνες, νόμιμα ή παράνομα λιπάσματα επιστρατεύονται. Για τους έχοντες υπάρχουν τα πανάκριβα «βιολογικά προϊόντα».
Η δυνατότητα μεταβίβασης αδειών λαϊκής αγοράς σε εταιρείες οδηγεί στο τέλος των αγορών όπως τις γνωρίζαμε. Υπάρχουν όμως κι άλλες πονηρές διατάξεις. Μερικές από αυτές:
– Αφαίρεση άδειας αν δεν πουληθεί το 70% της δηλωθείσας παραγωγής.
– Πληρωμή τελών ανεξάρτητα από την παρουσία του παραγωγού στη λαϊκή τη συγκεκριμένη μέρα.
– Πλειστηριασμός θέσεων και αδειών.
– Κατάργηση των επιτροπών λαϊκών αγορών και επιτροπών χορήγησης θέσεων.
Είναι ολοφάνερο πού οδηγούν όλα αυτά…
Όμως δεν γράφω απλώς για να επισημάνω τα όσα άθλια περιλαμβάνει το νομοσχέδιο. Άλλωστε οι προθέσεις της κυβέρνησης σε όλα τα επίπεδα είναι ολοφάνερες σε όσους δεν καταπίνουν αμάσητη την προπαγάνδα της.
Οι λαϊκές αγορές, ακόμη και με τις κάθε είδους λειτουργίες ή και την παρουσία ανθρώπων που μόνον παραγωγοί δεν είναι, αντιπροσωπεύουν κάτι που μοιάζει αναχρονισμός μέσα στη λαίλαπα του νεοφιλελευθερισμού. Λίγες επιχειρήσεις, μονοπώλια και αντί για παραγωγούς, υπάλληλοι. Εργαζόμενοι με ελαστικές σχέσεις εργασίας και μηδαμινές απολαβές. Μέχρι που οι επιχειρήσεις να πάρουν και τα χωράφια, όπως σιγά σιγά συμβαίνει μέσα από δήθεν καινοτόμες πρακτικές μεγάλων επιχειρήσεων τροφίμων, που διαθέτουν τους δικούς τους κολλήγους ή και δουλοπάροικους – αν επιτρέπονται οι όροι. Που δουλεύουν βάσει συμβολαίων αποκλειστικότητας…
Οι σχέσεις, όπως ενδεικτικά ανέφερα τα δυο παραδείγματα στην αρχή, θα είναι ακόμη πιο αποξενωμένες. Η προσωπική επαφή με τον παραγωγό που θα θυμηθεί κάτι που του είπες, θα σε κεράσει κάτι από τα προϊόντα του, θα πιείτε ένα ποτηράκι μαζί, θα θυμηθεί ότι το σπανάκι το θες για σαλάτα ώστε να σου βάλει το κατάλληλο. Αυτά δεν συνάδουν με τον βάρβαρο καπιταλισμό. Με τον εξοντωμένο υπάλληλο του σουπερμάρκετ που τρέχει από το ένα πόστο στο άλλο.
Είναι και η ατμόσφαιρα. Οι άνθρωποι γύρω σου. Ένας άλλος αέρας πνέει στη λαϊκή. Οι περισσότεροι έχουν διαφορετικό ύφος όταν κάνουν τις αγορές τους κι ο καθένας έχει τον δικό του πάγκο/παραγωγό που προτιμάει…
Περνούν και ακτιβιστές, μοιράζουν προκηρύξεις ή εφημερίδες, γίνονται καυγάδες και αντιπαραθέσεις. Υπάρχει διάλογος και ζωντάνια. Οι γενιές συναντιούνται. Οι νεότεροι θα βοηθήσουν τους ηλικιωμένους που πάνε με τα καλάθια με ρόδες. Σου φυλάνε τα κολοκυθολούλουδα ή τα αμπελόφυλλα που παράγγειλες… Ο άλλος σου δίνει να δοκιμάσει το κρασί του για να το αγοράσεις…
Είπαμε. Δεν είναι ειδυλλιακά, αλλά είναι ζωντανά. Και η δεξιά θέλει τη νέκρα. Τη διεκπεραίωση και όχι τη σχέση. Την τυποποίηση κι όχι τη διαφορά.
Αυτονόητο πως θα πρέπει να βρούμε τρόπους να αντισταθούμε!
