Με μία έννοια, πενήντα χρόνια είναι μόλις μια στιγμή στην ιστορία του ανθρώπινου γένους. Από την άλλη είναι και πολύς καιρός: Οι περισσότεροι απ’ όσους και όσες κρατήσουν στα χέρια τους το Ημερολόγιο του 2018 δεν είχαν καν γεννηθεί όταν συνέβαιναν όσα αναφέρονται σ’ αυτό. Κι όμως, αυτό που συνήθως ονομάζεται «Γαλλικός Μάης» ή «Μάης του ’68» (όροι αρκετά περιοριστικοί, όπως θα δούμε) ασκεί ακόμη τη γοητεία του. Ίσως το μεγαλύτερο πρόβλημα να είναι ότι, για άλλη μια φορά, η ιστορία γράφεται, δηλαδή διαστρεβλώνεται –επιεικής διατύπωση!– κυρίως από αυτούς που τρόμαξε η πρωτόγνωρη εκείνη εξέγερση της νεολαίας και των λαών. Η εμπορευματοποίηση και προβολή των πλέον δευτερευουσών, ακίνδυνων ή και ανύπαρκτων πλευρών της, και η ταχυδακτυλουργική εξαφάνιση του επαναστατικού πνεύματος των θυελλών της δεκαετίας του ’60, είναι ο κοινός παρανομαστής όλης της «επετειακής» σαβούρας…
Τι ήταν λοιπόν αυτή η περιβόητη έκρηξη του Μάη; Ήταν μια επανάσταση νέου τύπου που χάθηκε; Ήταν μια εξέγερση επιμέρους κινημάτων κόντρα στην πλήξη; Ήταν μια κίνηση μικροαστών φοιτητών που παρασύρθηκαν από κάποια ελευθεριακή μόδα; Ή μήπως ένα νεανικό, ρομαντικό, ιδεαλιστικό σκίρτημα που έπαψε να είναι συμπαθές όταν κάποιοι πρωταγωνιστές του το πήραν στα σοβαρά; Είναι δύσκολο να δοθεί μια ικανοποιητική απάντηση σε λίγες γραμμές. Σε κάθε περίπτωση, δεν μπορεί να δοθεί ούτε καν το περίγραμμα μιας απάντησης αν η ματιά δεν ανοιχτεί έτσι ώστε να περιλάβει όλο το πλέγμα πολύμορφων ξεσηκωμών, επαναστάσεων και εξεγέρσεων που κάλυψε το μεγαλύτερο μέρος του πλανήτη μας από τα τέλη της δεκαετίας του ’50 ως τα μέσα της δεκαετίας του ’70. Ή, αν μας βοηθούν πιο συγκεκριμένα γεγονότα, από τους πανηγυρισμούς των Κουβανών για τη νίκη της Επανάστασής τους την Πρωτοχρονιά του 1959 ως εκείνη την 30ή Απριλίου του 1975 που οι κάποτε αλαζόνες Αμερικανοί προσπαθούν πανικόβλητοι να σκαρφαλώσουν στα τελευταία ελικόπτερα που εκκενώνουν την πρεσβεία των ΗΠΑ στη Σαϊγκόν.
Κυκλοφορεί στα κεντρικά βιβλιοπωλεία το καινούριο ημερολόγιο από τις εκδόσεις Α/συνεχεια
Το θέμα του «’68: 50 χρόνια από την παγκόσμια έκρηξη»
Για παραγγελίες: τηλ:210 3845870
Δεν υπάρχει, λοιπόν, περιορισμός σε έναν Γαλλικό Μάη, ούτε σε μια μόνο χρονιά – παρόλο που το 1968 παραμένει βέβαια ορόσημο. Σ’ αυτές τις έννοιες περικλείεται το σύνολο των κινημάτων που χρωμάτισαν τη δεκαετία, ως και δεκαπενταετία, των ανολοκλήρωτων (αυτή είναι μια λέξη στην οποία θα έπρεπε να επανέλθουμε) επαναστατικών θυελλών. Από τον ξεσηκωμό της νεολαίας και σημαντικών τμημάτων της εργατικής τάξης στις ευρωπαϊκές χώρες (Γαλλία, Ιταλία, Γερμανία κ.ά.) ως τις πυρκαγιές που άναψαν οι νέοι και η φτωχολογιά στην ύπαιθρο και τις πόλεις της Ασίας. Από το γενναίο αντιπολεμικό και ριζοσπαστικό κίνημα που σήκωσε κεφάλι μέσα στην καρδιά του θηρίου, τις ΗΠΑ, ως την κινέζικη Πολιτιστική Επανάσταση, η οποία στοίχειωσε τους εφιάλτες όσων έσπρωχναν στον καπιταλιστικό δρόμο και επεδίωκαν προνόμια καταπιέζοντας και περιφρονώντας το λαό στο όνομα του κομμουνισμού. Από τα περήφανα εθνικοαπελευθερωτικά και αντιαποικιακά μέτωπα της Αφρικής και του Αραβικού κόσμου ως τους δίκαιους λαϊκούς και αντιιμπεριαλιστικούς πολέμους των λαών της Ινδοκίνας. Κι από τα λατινοαμερικάνικα αντάρτικα και τα ιθαγενικά ξεσπάσματα ως τα κινήματα που έθεσαν στο στόχαστρο το εποικοδόμημα και όλα τα ιδεολογήματα του παλιού κόσμου, τα οποία λαθροβιούσαν ακόμη και εντός των δυνάμεων που επαγγέλλονταν προοδευτικές αλλαγές.
Τι ήταν λοιπόν αυτή η περιβόητη έκρηξη του Μάη; Ήταν μια επανάσταση νέου τύπου που χάθηκε; Ήταν μια εξέγερση επιμέρους κινημάτων κόντρα στην πλήξη; Ήταν μια κίνηση μικροαστών φοιτητών που παρασύρθηκαν από κάποια ελευθεριακή μόδα; Ή μήπως ένα νεανικό, ρομαντικό, ιδεαλιστικό σκίρτημα που έπαψε να είναι συμπαθές όταν κάποιοι πρωταγωνιστές του το πήραν στα σοβαρά; Είναι δύσκολο να δοθεί μια ικανοποιητική απάντηση σε λίγες γραμμές. Σε κάθε περίπτωση, δεν μπορεί να δοθεί ούτε καν το περίγραμμα μιας απάντησης αν η ματιά δεν ανοιχτεί έτσι ώστε να περιλάβει όλο το πλέγμα πολύμορφων ξεσηκωμών, επαναστάσεων και εξεγέρσεων που κάλυψε το μεγαλύτερο μέρος του πλανήτη μας από τα τέλη της δεκαετίας του ’50 ως τα μέσα της δεκαετίας του ’70
Από όλα αυτά θελήσαμε να δώσουμε μια μικρή γεύση στο Ημερολόγιο του 2018, μια γεύση που ελπίζουμε να ανοίξει την όρεξη για περισσότερο ψάξιμο. Προσπαθήσαμε να επιλέξουμε αναφορές που καλύπτουν μεγάλο πολιτικό και γεωγραφικό εύρος, γνωστά και λιγότερο γνωστά κινήματα και γεγονότα, ώστε να φανεί η πολυμορφία, ακόμη και η πολυφωνία της μεγάλης αναταραχής. Φυσικά δεν διεκδικούμε εύσημα ουδετερότητας – ακόμη κι η επιλογή αυτού καθαυτού του συγκεκριμένου θέματος για το Ημερολόγιο του 2018 κάθε άλλο παρά είναι ουδέτερη. Εξάλλου, όπως δηκτικά σχολίασε πριν πενήντα και βάλε χρόνια ένας εκπρόσωπος της βορειοαμερικάνικης φοιτητικής οργάνωσης SDS (η οποία πιεζόταν από το κατεστημένο να τηρεί «ουδέτερη» στάση), «ο Θεός να μας σώσει από τους ουδέτερους»! Πενήντα χρόνια μετά τις θύελλες που ανακόπηκαν από τη συνδυασμένη προσπάθεια Δυτικών και Ανατολικών, κι αργότερα ξορκίστηκαν, συκοφαντήθηκαν ή στρογγυλοποιήθηκαν… τίποτα δεν είναι ίδιο. Δεν αναπολούμε με νοσταλγία ένα «1968» που δεν επαναλαμβάνεται – οι ίδιοι οι πρωταγωνιστές του θα κάγχαζαν με κάτι τέτοιο. Όπως καγχάζει και η Ιστορία με όσους βαυκαλίζονται ότι ήρθε το τέλος της, κι ότι δεν θα ξαναϋπάρξουν μεγάλα, παγκόσμια επαναστατικά κύματα. Καλή χρονιά, με αντάρτικο πνεύμα!
εκδόσεις Α/συνεχεια
