Η κορεατική χερσόνησος στο επίκεντρο οξείας γεωπολιτικής αντιπαράθεσης
του Νίκου Ταυρή
Σε διαρκώς αυξανόμενη αναταραχή βρίσκεται εδώ και εβδομάδες η κορεατική χερσόνησος, την οποία η ΗΠΑ θεωρούν «ζωτικό χώρο» τους και άρα απειλούν ευθέως πλέον τη Βόρεια Κορέα με συντριπτικό πλήγμα εάν συνεχίσει να «προκαλεί» την Ουάσιγκτον. Η διοίκηση Τραμπ δεν ανέχεται την άρνηση του βορειοκορεατικού καθεστώτος να υποταχθεί στις επιθυμίες της, αν και στην πραγματικότητα κοιτά λίγο πιο μακριά από την Πιονγκ Γιανγκ, και συγκεκριμένα προς τη Ρωσία και την Κίνα. Έτσι πολλαπλασιάζονται εκατέρωθεν τα επεισόδια: μετά τα τεράστιας έκτασης στρατιωτικά γυμνάσια ΗΠΑ και Νότιας Κορέας με στόχο το Βορρά [βλ. φύλλο 350] ακολούθησε η (αποτυχημένη) βορειοκορεατική δοκιμή εκτόξευσης βαλλιστικού πυραύλου. Έπειτα δόθηκε εντολή από τον Τραμπ να κατευθυνθεί στην Κορέα αμερικανικός στόλος με επικεφαλής πυρηνικό αεροπλανοφόρο [βλ. στη συνέχεια «Μάλτα γιοκ;»], και σχεδόν ταυτόχρονα οι Κινέζοι και οι Ρώσοι άρχισαν να μεταφέρουν εκατοντάδες χιλιάδες στρατιώτες και εξελιγμένα οπλικά συστήματα στα σύνορά τους με τη Βόρεια Κορέα.
Στη συνέχεια, πριν τρεις μέρες, πραγματοποιήθηκαν μεγάλα βορειοκορεατικά γυμνάσια. Γυμνάσια που παρουσιάστηκαν από τα μεγάλα φιλοδυτικά ΜΜΕ ως μια ακόμη απόδειξη της «επιθετικότητας του επικίνδυνου βορειοκορεατικού καθεστώτος», ενώ είναι σαφές και στον πιο συντηρητικό αλλά ψύχραιμο παρατηρητή ότι το μόνο που προσπαθεί η Πιονγκ Γιανγκ είναι να… εξακολουθήσει να υπάρχει. Και γι’ αυτό προσπαθεί με κάθε τρόπο να προειδοποιήσει (κυρίως προς το Νότο, που θα υποστεί τις κύριες συνέπειες – διότι είναι αστείοι οι ισχυρισμοί πως μπορεί να πλήξει με πυρηνικά το έδαφος των ΗΠΑ), ότι τυχόν απόπειρα εξόντωσής της θα έχει μεγάλο κόστος. Τέλος, προχθές οι ΗΠΑ προχώρησαν σε περαιτέρω κλιμάκωση, εκτοξεύοντας διηπειρωτικό βαλλιστικό πύραυλο που μπορεί να φέρει πυρηνικές κεφαλές, με στόχο μια ατόλη στον Ειρηνικό ωκεανό.
Κινεζικές αντιδράσεις
Ή μάλλον, όχι τέλος – η κλιμάκωση συνεχίζεται, πάντα με πρωτοβουλία των ΗΠΑ. Συγκεκριμένα, η Ουάσιγκτον ξεκίνησε αυτές τις μέρες και την εγκατάσταση του «αντιπυραυλικού» συστήματος THAAD σε νοτιοκορεατικό έδαφος, γεγονός που το Πεκίνο, κυρίως, αντιμετωπίζει ως εχθρική ενέργεια, καθώς ανατρέπει τη στρατιωτική ισορροπία στην ευρύτερη περιοχή. Αποτελεί ένα νέο και μεγάλο αγκάθι για την Κίνα το γεγονός ότι τα ραντάρ του THAAD σημαδεύουν βαθιά μέσα στο κινεζικό έδαφος – και οι διαβεβαιώσεις του Τραμπ ότι «μοναδικός» στόχος του είναι ο παρίας του Βορρά κάθε άλλο παρά παίρνονται σοβαρά και καθησυχάζουν το Πεκίνο.
Επιπλέον, πέρα από τις κινεζικές (και ρωσικές) αντιδράσεις, η εσπευσμένη εγκατάσταση του THAAD στη Νότια Κορέα σχετίζεται και με την προσπάθεια των ΗΠΑ να αποφύγουν τυχόν δυσάρεστες πολιτικές εξελίξεις στο εσωτερικό αυτής της χώρας. Μετά τις επαναλαμβανόμενες επί μήνες τεράστιες λαϊκές διαδηλώσεις, που προκάλεσαν την ανατροπή της διεφθαρμένης φιλοδυτικής προέδρου Παρκ Γκεούν-χιε, η Ουάσιγκτον αντιμετωπίζει τον κίνδυνο να επικρατήσει στις επερχόμενες πρόωρες προεδρικές εκλογές της 9ης Μαΐου ένας υποψήφιος που δεν θα δείχνει την ίδια «κατανόηση» στις απαιτήσεις των ΗΠΑ. Ένα από τα φαβορί, ο Μουν Τζάε-ιν, δεν έκρυψε στις προεκλογικές ομιλίες του ότι επιθυμεί σφόδρα τη βελτίωση των σχέσεων με την Κίνα, γεγονός που προκάλεσε συναγερμό στην Ουάσιγκτον.
Έτσι, παρόλο που η παρούσα νοτιοκορεατική ηγεσία θεωρείται «υπηρεσιακή» και η χώρα βρίσκεται σε προεκλογική περίοδο, η εγκατάσταση του THAAD επιταχύνθηκε αυθαίρετα (ο αρχικός σχεδιασμός την προέβλεπε για το Δεκέμβριο). Είναι εμφανές ότι η διοίκηση Τραμπ καταφέρνει έτσι να φέρει προ τετελεσμένου οποιονδήποτε εκλεγεί στη θέση της εκδιωχθείσης Παρκ… Εξ ου και οι μαζικές κινητοποιήσεις διαμαρτυρίας των Νοτιοκορεατών ενάντια στις αποφάσεις της διοίκησης Τραμπ, καθώς νιώθουν ότι αντιμετωπίζονται ως πιόνια που μπορούν να θυσιαστούν, χωρίς δεύτερη σκέψη, σε μια γεωπολιτική αντιπαράθεση μεταξύ των ισχυρών του πλανήτη.
Μάλτα γιοκ;
Οι πληροφορίες ότι ο αμερικανικός στόλος «κατά λάθος» κατευθύνθηκε στην Αυστραλία, πριν αναστρέψει πρύμνα προς την Κορέα, όπως είχε διατάξει ο Τραμπ, αντιμετωπίστηκαν πολύ ελαφρά από διεθνείς και εγχώριους αναλυτές. Ούτε λίγο ούτε πολύ αρκετοί αρκέστηκαν να ειρωνευτούν το ναυτικό των ΗΠΑ ότι «έχασε το δρόμο του», μιλώντας για φιάσκο. Επειδή όμως έχουν περάσει αιώνες από την εποχή που ένας Οθωμανός ναύαρχος λέγεται ότι αναφώνησε «Μάλτα γιοκ» διότι τάχα δεν μπορούσε να τη βρει στο χάρτη, αυτό το περίεργο επεισόδιο θα έπρεπε να προκαλέσει βαθύτερες σκέψεις. Υπερβολικό να υπονοεί κανείς ότι τα συστήματα επικοινωνίας, τα ραντάρ κ.λπ. των αμερικανικών ενόπλων δυνάμεων είναι τόσο ελαττωματικά ώστε ο στόλος τους να μην λαμβάνει μια προεδρική εντολή ή/και να κατευθύνεται σε… άλλη ήπειρο. Λιγότερο υπερβολικό θα ήταν να αξιολογηθούν οι διαρροές ότι ανώτατοι στρατιωτικοί των ΗΠΑ, που αντιλαμβάνονται τις συνέπειες ενός πολεμικού τυχοδιωκτισμού, παραμένουν επιφυλακτικοί απέναντι στο ενδεχόμενο εξαπόλυσης επίθεσης στη Βόρεια Κορέα. Φυσικά τα κίνητρά τους δεν είναι ανθρωπιστικά αλλά, εύλογα, ανησυχούν για το πώς θα αντιδράσουν η Κίνα και η Ρωσία. Άρα δεν αποκλείεται να έστειλαν μια προειδοποίηση προς πολλές κατευθύνσεις. Για τη «σύγχυση» ανέλαβε την ευθύνη ο ίδιος ο ναύαρχος Χάρις, επικεφαλής όλων των αμερικανικών ενόπλων δυνάμεων Ασίας και Ειρηνικού. Το γεγονός ότι, τουλάχιστον επίσημα, δεν τιμωρήθηκε κανείς για τη δήθεν «γκάφα ολκής», ενισχύει τον προβληματισμό.
001Α: Η αρχή
Αυτήν την εβδομάδα η Κίνα απέκτησε το δεύτερο αεροπλανοφόρο της – το πρώτο που σχεδιάστηκε και κατασκευάστηκε εξ ολοκλήρου στην Κίνα. Το «001Α», όπως είναι η τεχνική ονομασία του, μπορεί να μην συγκρίνεται, σύμφωνα με τους Δυτικούς εμπειρογνώμονες, με τα ισχυρότερα αεροπλανοφόρα που κατασκευάζουν αυτή τη στιγμή οι ΗΠΑ. Δείχνει όμως τις διαρκώς αυξανόμενες ικανότητες της κινεζικής έρευνας και πολεμικής βιομηχανίας, που σχεδιάζει ήδη την επόμενη γενιά αεροπλανοφόρων. Ακόμη πιο σημαντικό, δείχνει τις βλέψεις της κινεζικής ηγεσίας να διαδραματίσει πολύ μεγαλύτερο ρόλο στην ευρύτερη περιοχή αλλά και παγκόσμια – ρόλο που να συμβαδίζει με την ήδη μεγάλη πολιτική και οικονομική επιρροή και διείσδυσή της σε όλο τον πλανήτη. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο Κινέζος πρόεδρος Σι Τζινπίνγκ, με την ευκαιρία της καθέλκυσης του αεροπλανοφόρου, δεν χρησιμοποίησε την παλιά «φιλειρηνική» γλώσσα της διπλωματίας του Πεκίνου – αντίθετα, τόνισε: «Πρέπει να κάνουμε τα πάντα ώστε να αυξήσουμε τις μαχητικές ικανότητες της χώρας μας, έτσι ώστε να την καταστήσουμε ικανή όχι μόνο να διεξάγει πολέμους αλλά και να τους κερδίζει». Η γεωπολιτική αντιπαράθεση στην κορεατική χερσόνησο αποτελεί ένα πρώτο μεγάλο τεστ τόσο για τις ΗΠΑ (πόσο είναι διατεθειμένες να ανεχθούν την κινεζική ενδυνάμωση;) όσο και για την Κίνα, που χρειάζεται σχετική σταθερότητα για να προωθήσει τους μακροπρόθεσμους σχεδιασμούς της.
