Τα όσα συμβαίνουν στο χώρο του ΣΥΡΙΖΑ έχουν μια φαιδρή πλευρά, επιθεωρησιακή, που οδηγεί στο να συμπεραίνει κανείς ότι οι πρωταγωνιστές των σκετς που παίζονται έχουν ελάχιστη σχέση με την πραγματικότητα και δεν είναι καν γειωμένοι σε ό,τι πραγματικά συμβαίνει. Όμως υπάρχει και μια σοβαρή πλευρά που δεν πρέπει να παραβλεφθεί, διότι η σημασία των όσων συμβαίνουν είναι μεγάλη, και αγκαλιάζει πολλούς και κρίσιμους τομείς της πολιτικής ζωής, αλλά και εξελίξεις που προωθούνται από ισχυρά κέντρα: εξελίξεις που υπερβαίνουν κατά πολύ τις εσωκομματικές ανακατατάξεις ή διασπάσεις.
Έχουν δίκιο όσοι διαβλέπουν πως υπάρχουν μοχλεύσεις από ισχυρά κέντρα, τα οποία κανείς δεν κατονομάζει αλλά σχεδόν όλη η Ελλάδα αντιλαμβάνεται. Αυτά τα κέντρα λοιπόν έχουν σκληρή ατζέντα και παίζουν σε πολλά ταμπλό. Γι’ αυτό οι κραυγές, τα αναθέματα, οι ισχυρές καταγγελίες για προσωπικές στάσεις και ατομικές φιλοδοξίες, αν και έχουν μια ορισμένη σημασία, δεν επικεντρώνονται στα ουσιαστικά. Επειδή είναι σε εξέλιξη μια «αμερικανοποίηση» του πολιτικού σκηνικού σε μια περίοδο με μεγάλους γεωπολιτικούς αναδασμούς, που συμπεριλαμβάνουν και τη χώρα μας. Άρα ας βάλουμε λίγη τάξη στο τι έχει συμβεί από τις δύο απανωτές εκλογικές ήττες του ΣΥΡΙΖΑ και ύστερα.
Το στόρυ
Σκηνή πρώτη
Ο Τσίπρας δεν παραιτείται το βράδυ των δεύτερων εκλογών, αλλά δηλώνει ότι «Πρώτος εγώ θα θέσω τον εαυτό μου στην κρίση των μελών του κόμματος… Η νέα κατάσταση απαιτεί από τον ΣΥΡΙΖΑ νηφάλια εκτίμηση και δημοκρατική εγρήγορση, ενότητα και γρήγορες αποφάσεις… Να βάλουμε τέλος σε νοοτροπίες που μας κόστισαν πολύ ακριβά… Ορίζοντας μας για να επανέλθουμε είναι οι ευρωπαϊκές εκλογές σε ένα χρόνο» (25/6/2023).
Επομένως τα ζυγίζει όλα και κάνει τους σχεδιασμούς του. Μετά από τρεις μέρες παραιτείται: «Κατανοώ την ανάγκη για ένα νέο κύμα του ΣΥΡΙΖΑ. Και αποφάσισα να παραμερίσω για να περάσει… Ήρθε η ώρα να ανοίξουμε ένα νέο κύκλο για τον ΣΥΡΙΖΑ… Είναι ανάγκη να εφεύρουμε τον νέο ΣΥΡΙΖΑ, που θα μπορέσει με σεμνότητα και ανοιχτά μάτια να διαβάσει τις νέες αντιθέσεις και τα νέα ρεύματα της κοινωνίας, τις νέες προκλήσεις της εποχής, και να ανταποκριθεί στις προσδοκίες εκείνων που θέλει και έχει ταχθεί να εκπροσωπεί. Και αποφάσισα να παραμερίσω για να περάσει… Αποφάσισα λοιπόν να προτείνω την εκλογή νέας ηγεσίας από τα μέλη του Κόμματος, όπως ορίζει το καταστατικό του. Την άμεση προσφυγή στις σχετικές διαδικασίες. Στις οποίες φυσικά δεν θα είμαι υποψήφιος. Θα είμαι όμως παρών πριν, κατά τη διάρκεια, αλλά και μετά από αυτές» (29/6/2023).
Επί τρεις μέρες ΔΕΝ συνομιλούσε απλά με το μαξιλάρι του. Οδηγήθηκε σε αυτήν την επιλογή για λόγους που σιγά-σιγά θα γίνουν γνωστοί.
Σκηνή δεύτερη
Εμφανίζονται οι μνηστήρες της προεδρίας του ΣΥΡΙΖΑ. Το κομματικό κατεστημένο, αν και ταραγμένο σε μια πρώτη φάση από την παραίτηση, γρήγορα βλέπει στο δίδυμο Αχτσιόγλου και Τσακαλώτο μια συνέχιση του οργανισμού. Η προβολή ιδιαίτερα της κας Αχτσιόγλου μοιάζει να έχει κάποια στήριξη και από συστημικά κέντρα. Πολλοί ομιλούν για «δακτυλίδι» του Τσίπρα προς την Αχτσιόγλου, αλλά το καλοκαίρι εξελίσσεται λίγο διαφορετικά. Ενώ ο όλος ΣΥΡΙΖΑ είναι βυθισμένος στα εσωκομματικά του (τη στιγμή που, «λεπτομέρεια», η Ελλάδα κατακαίγεται και βυθίζεται ολόκληρη η Θεσσαλία στις πλημμύρες), ο Τσίπρας αναχωρεί για ένα ασυνήθιστα πολυήμερο ταξίδι στις ΗΠΑ. Επιστρέφει, αλλά όχι μόνος. Μαζί του «συμπίπτει» και μια ακόμα υποψηφιότητα, που περνά απαρατήρητη στην αρχή. Είναι ο Κασσελάκης.
Στις διαδικασίες που όλοι μαζί επιλέγουν και συμφωνούν εμφανίζονται 5 υποψηφιότητες: Αχτσιόγλου, Τσακαλώτος, Παππάς, Τζουμάκας, Κασσελάκης. Φαβορί η Αχτσιόγλου, ενώ όλη η Ομπρέλα αποφασίζει πως στη δεύτερη Κυριακή θα ψηφίσει την Αχτσιόγλου και όλα θα είναι μέλι γάλα. Ο βαθύς πρώην ΣΥΝ και η ομάδα των βασικών μετόχων του ΣΥΡΙΖΑ (Βούτσης, Δραγασάκης, Φίλης, Τσακαλώτος, Σκουρλέτης κ.λπ.) είναι γενικά ικανοποιημένοι με τις εξελίξεις, διότι θα είχαν πρόεδρο του κόμματος (Αχτσιόγλου) και πρόεδρο της Κ.Ο. (Τσακαλώτο), και όλα για την κομματική νομενκλατούρα θα συνεχίζονταν καλύτερα, αφού θα είχε βγει από τη μέση ο Τσίπρας και ορισμένοι άλλοι προεδρικοί (Πολάκης, Παππάς κ.λπ.).
Σκηνή τρίτη
Εκλέγεται ο Κασσελάκης. Όλο το κομματικό «σύστημα» ΣΥΡΙΖΑ νομίζει ότι βλέπει έναν εφιάλτη, ένα κακό όνειρο. Δεν μπορεί να καταλάβει τι έγινε. Ο Τσίπρας καλωσορίζει τον Κασσελάκη, η Αχτσιόγλου δηλώνει γενική προσωπική αδυναμία. Μετά τον πρώτο αιφνιδιασμό, όλο το στρατόπεδο που νόμιζε ότι ήρθε η ώρα του (η Αχτσιόγλου κιόλας νόμισε ότι ίσως γίνει και η πρώτη γυναίκα πρωθυπουργός, κατά δήλωσή της – πριν την κεραμίδα της εκλογής Κασσελάκη) κήρυξε τον πόλεμο στον νέο πρόεδρο. Πόλεμο συστηματικό, χωρίς προσχήματα, και βάλθηκε να τον ανατρέψει. Η τρίτη σκηνή τελειώνει με την αποχώρηση της ομάδας Ομπρέλα και της ομάδας 6+6 και τη δημιουργία μιας νέας κοινοβουλευτικής ομάδας και ενός νέου πολιτικού οργανισμού. Η διάσπαση του ΣΥΡΙΖΑ είναι γεγονός. Ορισμένες παρεμβάσεις του Τσίπρα την τελευταία στιγμή δεν μπόρεσαν να συγκρατήσουν τις εξελίξεις αυτές.
Αν παρατηρήσετε τις δηλώσεις όλων όσοι αποχώρησαν, είναι σχεδόν πανομοιότυπες: έσωσαν τη χώρα από μνημόνια, καταπολέμησαν τον «εθνολαϊκισμό», προώθησαν τη συμφωνία των Πρεσπών
Σε τι ομνύουν όλες –μα όλες– οι πτέρυγες;
Τρεις βασικές αλήθειες
Καθολική μετατόπιση στην Κεντροαριστερά
Από το 2019 ανοικτά ο ίδιος ο Τσίπρας, αλλά και ο ΣΥΡΙΖΑ σαν οργανισμός, προσανατολίζεται και υπηρετεί ένα σχεδιασμό που έχει στο επίκεντρό του τη μετατόπιση προς την Κεντροαριστερά. Με μεγάλα ανοίγματα, πολλές εκπτώσεις σε θέσεις, και βήματα προς τον στόχο αυτό. Δεν πρόκειται για μια κρυφή ατζέντα. Το μότο «μέτωπο από την Αριστερά έως το προοδευτικό Κέντρο» φιγουράρει σε δηλώσεις, σε αποφάσεις, σε μανιφέστα, και κυρίως σε έμπρακτη πολιτική. Αυτή τη στόχευση δεν την έχει αμφισβητήσει καμία πτέρυγα, καμία τάση ή ομάδα εντός του ΣΥΡΙΖΑ (τελευταία κάτι είπε γι’ αυτό μόνο ο Στ. Τζουμάκας). Άρα και Τσίπρας και νεοπροεδρικοί, Κασσελάκης, Τσακαλώτος (σε χαμηλότερο τόνο πάντως) και ομάδα των 6+6 (Αχτσιόγλου – Χαρίτσης – Ηλιόπουλος κ.λπ.) σε αυτήν την πολιτική ομνύουν:
Στη δήλωση αποχώρησής τους από τον ΣΥΡΙΖΑ 56 στελέχη της ομάδας 6+6 μέμφονται τη νέα ηγεσία, ότι ακυρώνει «κάθε προσπάθεια συσπείρωσης ευρύτερων προοδευτικών δυνάμεων από όλο το φάσμα της Αριστεράς, της Κεντροαριστεράς και της Οικολογίας, και νικηφόρας πορείας ενάντια στην πολιτική της Ν.Δ.». Μάλιστα η Σία Αναγνωστοπούλου θα τονίσει: «Δεν μπορεί η χώρα να μείνει χωρίς ισχυρό κεντροαριστερό μέτωπο. Θα πολεμήσουμε έτσι ώστε να δημιουργηθεί ένα σοβαρό πρόγραμμα, μακριά από τοξικότητες, απέναντι σε αυτήν την ηγεμονία της Ν.Δ.».
Ο ΣΥΡΙΖΑ υπό τον Κασσελάκη προωθεί στην πράξη αυτήν την πολιτική με γοργό βήμα, επειδή στο φόντο είναι η δημιουργία ενός μορφώματος σαν το Δημοκρατικό Κόμμα των ΗΠΑ. Αυτό πιθανά να προκύψει από μια σύμπραξη ΣΥΡΙΖΑ (ό,τι μείνει) και ΠΑΣΟΚ, ενώ ο μεγάλος «αρχιτέκτονας» του σχεδίου, ο Τσίπρας, μπορεί να έχει κι άλλες τακτικές επιλογές, και μάλιστα σε ένα τοπίο που οι εξελίξεις επιταχύνονται από μόνες τους και ξεπερνούν τους όποιους «ομαλούς» σχεδιασμούς.
Εντυπωσιακό: δεν τίθεται και δεν παλεύεται κανένα πολιτικό ζήτημα!
Ένα ολόκληρο καλοκαίρι, ένα ολόκληρο τρίμηνο, και από όλες τις πλευρές δεν έχει τεθεί κανένα σοβαρό πολιτικό ζήτημα προς συζήτηση. Η ομάδα της Αχτσιόγλου προτίμησε ένα ολόκληρο καλοκαίρι να μην πει τίποτα πολιτικό, και τώρα συνεχίζει μια πολιτική απροσδιοριστία. Ο Βούτσης, ο Σκουρλέτης επέλεξαν απλά να παραιτηθούν και να φύγουν, το ίδιο πρόσφατα και ο Παπαδημούλης. Έφυγε η Ομπρέλα και ακολούθησε η ομάδα 6+6 χωρίς να δώσουν μια πολιτική μάχη, χωρίς να παρουσιάσουν ένα κείμενο, μια πλατφόρμα διαφωνίας με τη «γραμμή» που έχει ή δεν έχει ο ΣΥΡΙΖΑ. Είχαμε –κι αυτό είναι πρωτοφανές– μια εσωκομματική ρήξη χωρίς να τεθεί κανένα σοβαρό πολιτικό ζήτημα. Όλα περιστράφηκαν στο τι πόστο θα έχω αν μείνω, πότε θα φύγω, με ποιους όρους, με πόσους ακόμα, και τι πόστο θα έχω πάλι σε αυτά που θα προκύψουν.
Μια διάσπαση χωρίς πολιτική. Κάτι τέτοιο ούτε στο πάλαι ποτέ ΚΟΔΗΣΟ δεν συνέβη! Όλα αρχίζουν και τελειώνουν στο πόσο αντιδημοκρατικός, αλαζονικός κ.λπ. είναι ο Κασσελάκης («εκλέχτηκε δημοκρατικά αλλά ακολουθεί αντιδημοκρατικές διαδικασίες»), όλα επικεντρώνονται στο πρόσωπο και σε μια μικρή ομάδα στελεχών. Δεν δίνεται καμία σημασία στο πώς και γιατί εκλέχθηκε, γιατί και πώς έχει πλειοψηφία (μέχρι τώρα στα όργανα), χωρίς καν να του δοθεί ένας χρόνος να εφαρμόσει κάποια πολιτική και να κριθεί σε αυτή τη βάση. Η βιασύνη των αποχωρήσεων δεν μπορεί να δικαιολογηθεί στο όνομα μιας «αριστεροσύνης» όταν σε θέματα πολιτικής γραμμής δεν έχει προβληθεί το παραμικρό.
Κι όχι μόνο: από καμία πτέρυγα δεν υπάρχει κανένα σημάδι αυτοκριτικής. Ομιλούν στο όνομα της κυβερνώσας αριστεράς, όλοι ανεξαιρέτως (άσχετα σε ποιο «σκαλί» βρίσκονται δημοσκοπικά), και ορκίζονται πως αν ξανάρθουν ποτέ, μάλλον θα κάνουν τα ίδια, χωρίς κανέναν ενδοιασμό. Όλες οι πτέρυγες του σε έκρηξη ΣΥΡΙΖΑ αυτό διαμηνύουν: Καμία αυτοκριτική. Δηλαδή ένας απολίτικος ρεβανσισμός (που μάλλον δεν θα ευοδωθεί).
Όταν λοιπόν λείπει ο πολιτικός λόγος, τι μένει; Το «εγώ» είναι το μήνυμα! Το «εγώ» κάποιων στελεχών σε απόλυτα σύμπνοια με το life style που έχει αντικαταστήσει την πολιτική ουσίας, και με έναν ιδιαιτέρως τοξικό διαχωρισμό του καθένα μέσα σε ένα περιβάλλον δικαιωματισμού, μετανεωτερικότητας και φθοράς και σήψης της ίδιας της χώρας. Το τόσο «εγώ» δεν τους άφησε περιθώρια να εκφραστούν ως μια αριστερή πτέρυγα σε ένα υπό διαμόρφωση «Δημοκρατικό Κόμμα». Όχι, ήθελαν αυτοί (ο κάθε «εγώ») να οδηγούν το όχημα ή να ’χουν κεντρικό ρόλο σε αυτό.
Ολόκληρη κομματική νομενκλατούρα με πείρα «επιχειρήσεων» εντός της αριστεράς, και δεν είδαν, δεν άκουσαν, δεν «μυρίστηκαν» ότι υπάρχει χείρα της Πρεσβείας και άλλων κέντρων στα όσα συμβαίνουν στον ΣΥΡΙΖΑ;
Επικίνδυνοι (εθνικά) ακροβατισμοί κι ομηρείες
Και εδώ έχουμε ένα δεύτερο παράδοξο: όταν ο Τσίπρας παραιτήθηκε, δεν άφησε κανένα ίχνος αυτοκριτικής τοποθέτησης όσον αφορά την πολιτική του γραμμή για την περίοδο 2015-2019. Τόνισε μάλιστα στη δήλωση παραίτησής του την περηφάνια του και για τη συμφωνία των Πρεσπών. Αν παρατηρήσετε τις δηλώσεις όλων όσοι αποχώρησαν, είναι σχεδόν πανομοιότυπες: έσωσαν τη χώρα από μνημόνια, καταπολέμησαν τον «εθνολαϊκισμό», προώθησαν τη συμφωνία των Πρεσπών…
Εδώ όμως χρειάζεται να επιμείνουμε επειδή, ενώ δεν έχει και τόση σημασία το «εγώ» του καθένα ή της καθεμιάς, έχει σημασία όταν, για να το προωθήσουν, γίνονται έρμαια μεγαλύτερων κύκλων και κέντρων εγχώριων και διεθνών (που σαφώς υπολογίζουν και σε τέτοιους παράγοντες). Για να γίνουμε πιο κατανοητοί: όταν ορκίζονται στη συμφωνία των Πρεσπών, όταν δεν μπορούν καν την λέξη «πατρίδα», όταν π.χ. η πλευρά Τσακαλώτου κατηγορεί τον Κασσελάκη ως «πατριωτική αριστερά», σε ποιους απευθύνονται; Δεν ξέρουν ποιοι τους ακούνε; Εδώ ολόκληρη κομματική νομενκλατούρα με πείρα «επιχειρήσεων» εντός της αριστεράς να ξετρυπώνουν ίντριγκες, να διαγράφουν διαφωνούντες, να συκοφαντούν και να κινούνται με την μέθοδο των διαρροών, και δεν είδαν, δεν άκουσαν, δεν «μυρίστηκαν» ότι υπάρχει χείρα της Πρεσβείας και άλλων κέντρων στα όσα συμβαίνουν στον ΣΥΡΙΖΑ; Ο Κασσελάκης απλά έχει κάποια κακά χαρακτηριστικά και δεν σέβεται συντρόφους και την ιστορία τους; Αυτό είναι όλο;
Εδώ καγχάζουμε! Και επειδή τα ξέρουν όλα αυτά, γιατί δεν τα λένε; Απλούστατα επειδή όλο το κεντροαριστερό σενάριο και όλη η παγκοσμιοποιητική woke αριστερά είναι στη «σωστή πλευρά της Ιστορίας». Ακούσατε να γίνεται λόγος στον ΣΥΡΙΖΑ για τον πόλεμο στην Ουκρανία, για τη μετατροπή της χώρας σε ορμητήριο, για τη στρατηγική σχέση με το Ισραήλ, για τις σχεδιαζόμενες υποχωρήσεις απέναντι στον τουρκικό επεκτατισμό; Όχι βέβαια. Η όλη συζήτηση περιστρέφεται γύρω από μια αόριστη «αριστερή ψυχή» που υποτίθεται πως κάποιοι έχουν και κάποιοι άλλοι καταπατούν. Ωραία πολιτική διαφωνία! Στο «κόμμα της Χάγης» χωράει σούμπιτη όλη η Κεντροαριστερά, ακόμα και η πιο αριστερή της πτέρυγα…
Μα το πιο σοβαρό: Για πρώτη φορά ένα πολιτικό μόρφωμα, για να υπάρξει σαν νέα κοινοβουλευτική ομάδα εντός της Βουλής, έρχεται σε κατάσταση ομηρίας από δύο μουσουλμάνους βουλευτές (γνωστούς για τον αγώνα τους υπέρ των αριστερών ιδεών εδώ και δεκαετίες…). Κι έτσι όλο το στάτους αυτής της «αριστεράς» που εκκολάπτεται είναι σε ανοικτή συνεννόηση και παζάρεμα με δύο βουλευτές που κάθε άλλο παρά ενδιαφέρονται για τη χώρα ή την αριστερά. Αυτό το Σαββατοκύριακο θα ορίσουν το όνομα του νέου κόμματος και τις αρμοδιότητές του, αλλά θα είναι όμηροι καταστάσεων που ίσως να τους ξετινάξουν, ή να τους εμφανίσουν σαν μέρος των σχεδιασμών Πρεσβείας, εγχώριων ελίτ, Μητσοτάκη-Ερντογάν. Τόσο αριστερά δηλαδή…
Ξανά στον αρχικό ισχυρισμό μας
Το ζήτημα των εξελίξεων στο ΣΥΡΙΖΑ είναι σοβαρό από πολλές απόψεις. Είναι ένα σημαντικό γεγονός που ξεπερνά το ποια ιδιαίτερη γνώμη έχει ο καθένας. Ξεπερνά και μια αντίληψη στο χώρο της λοιπής αριστεράς που νομίζει ότι θα «τσιμπήσει» κάποια ποσοστά από την κατεδάφιση του ΣΥΡΙΖΑ (έτσι σκέφτονται στο ΠΑΣΟΚ, στο ΚΚΕ, ακόμα και στην Ανταρσύα). Το ζήτημα θα επηρεάσει συνολικά τις πολιτικές εξελίξεις, και με πολλούς τρόπους. Θα διευκολύνει σχεδιασμούς που είναι σε εξέλιξη (γεωπολιτικού χαρακτήρα), θα εκμεταλλευτεί ο Μητσοτάκης την έλλειψη κάποιου αντίβαρου, θα επιταχυνθούν οι «μεταρρυθμίσεις», θα συνεχιστεί η πολιτική συντηρητικοποίηση. Θα ανοίξουν όλα τα θέματα πιο δομικά, αλλά (και αυτό είναι ουσιώδες) σε συνθήκες που δεν υπάρχει μια εναλλακτική πρόταση. Η πιθανή διάλυση του ΣΥΡΙΖΑ δεν είναι απλά μια ήττα του δικαιωματισμού, της παγκοσμιοποιητικής λογικής (αυτά θα βρουν πολλαπλά κανάλια να εκφραστούν). Το τοπίο πολιτικά σκοτεινιάζει κι άλλο. Δείτε λίγο την Ολλανδία και, γιατί όχι, την Αργεντινή…
Για να μην μπερδευτούν οι αναγνώστες: Η Κεντροαριστερά ως πρόταση είναι βαθιά συστημική. Είναι ένας από τους δύο πυλώνες που στηρίζουν (μαζί με τον συντηρητικό χώρο) το ίδιο το σύστημα και το καθεστώς μιας δικομματικής ή διπολικής διαχείρισης. Όταν αυτός ο πυλώνας γκρεμίζεται –και δεν υπάρχει ενεργός λαϊκός παράγοντας ή λαϊκό κίνημα, ούτε καν ένα σοβαρό σοσιαλιστικό πολιτικό κίνημα που να συνδυάζει τα κοινωνικά με τα εθνικά θέματα σε μια χώρα σαν την Ελλάδα– τότε οι εξελίξεις δεν είναι γενικά «θετικές» διότι ο ΣΥΡΙΖΑ ήταν αυτό που ήταν, «μας πρόδωσε», έκανε «κωλοτούμπες», γελοιοποιείται κ.ο.κ. Όλα αυτά είναι σωστά σαν διαπιστώσεις. Παραμένει όμως το έλλειμμα εναλλακτικής πρότασης και ενός σχεδίου Εθνικής Κυριαρχίας που τόσο έχει ανάγκη ο Τόπος. Η αστάθεια και οι εθνικοί κίνδυνοι μπορεί να υποβάλουν μια πολύ μεγαλύτερη μετάλλαξη της χώρας… Ας κρατάμε πάντα στο νου μας τη μεγάλη εικόνα, μας κάνει καλό στον προσανατολισμό και στην κατανόηση των αναγκών!
