Συνειδητή πολιτική επιλογή η οικολογική κρίση.
Ζώντας κάποιος στο αστικό τοπίο μιας πόλης σαν τη Θεσσαλονίκη, συνειδητοποιεί την ολοένα εντεινόμενη σώρευση προβλημάτων που συνιστούν τα επιφαινόμενα μιας πραγματικά οικολογικής κρίσης. Οι κάτοικοί της ασφυκτιούν μέσα σε συνθήκες μιας άναρχης και φρενήρους ανοικοδόμησης. Οι δείκτες ατμοσφαιρικής ρύπανσης είναι πολλές φορές πάνω από τα ανώτερα επιτρεπτά όρια. Η αναλογία τετραγωνικών μέτρων πράσινου ανά κάτοικο βρίσκεται στα χαμηλότερα επίπεδα των πόλεων, όχι μόνο της Ευρωπαϊκής Ένωσης αλλά και των Βαλκανίων.
Οι παρεμβάσεις κεντρικής και τοπικής εξουσίας εντάσσονται στο πλαίσιο μιας άγριας και επιθετικής συστημικής επιλογής. Το ίδιο και η πολιτική των χρήσεων γης. Και όλα αυτά, σε μια πόλη αυξημένου κίνδυνου με εγνωσμένη τη δραματική αλλαγή του μικροκλίματός της, που συνοδεύεται από μεγάλες αντιθέσεις της θερμοκρασίας, σταδιακή μείωση του μηνιαίου ύψους της βροχής αλλά και της ισχύος του καθαρτήριου για την πόλη ανέμου, του Βαρδάρη. Και ενώ η αναγκαιότητα ύπαρξης ελεύθερων, αδόμητων, κοινόχρηστων χώρων προβάλλει ως το προδήλως αυτονόητο, σε αντίθετη κατεύθυνση προωθούνται επιθετικές πολιτικές επιλογές όσον αφορά το περιβάλλον -όπου βέβαια η απαρχή τους εντοπίζεται αρκετές δεκαετίες πίσω- και που σ’ αυτή τη φάση εντείνονται με δραματικό τρόπο.
Η μέχρι χθες ελλειμματική πολιτική, σχετικά με τους μεγάλης έκτασης ελεύθερους χώρους, όπως είναι τα πρώην στρατόπεδα της πόλης (Παύλου Μελά, Καρατάσου, Νταλίπη, Καραμπουρνάκι κ.ά.) που τα περισσότερα απειλούνται από την αδηφάγο οικοδόμηση και τα συντεχνιακά συμφέροντα του προσωπικού του στρατού, μετατρέπεται σήμερα σε μια πολιτική εκχώρησής τους σε μεγάλα ιδιωτικά συμφέροντα. Στο πρώην στρατόπεδο Γκόνου σχεδιάζεται η δημιουργία τεράστιου εμπορευματικού κέντρου. Το στρατόπεδο Καραμπουρνάκι βγαίνει στο σφυρί από την ΚΕΔ Α.Ε. μαζί με άλλα εννέα ακίνητα προς «αξιοποίηση». Αξίζει, εδώ, να σημειώσουμε ότι το παραπάνω ακίνητο προστατεύεται ως χώρος κοινόχρηστου πράσινου αλλά και ως ιστορικός και αρχαιολογικός τόπος. Το «Παύλου Μελά» δεν αποδίδεται στην τοπική κοινωνία, παρά τις σχετικές υποσχέσεις του Βενιζέλου. Για το Καρατάσιου ούτε λόγος!
Από την παραλία, μέχρι…
Ο δήμος Θεσσαλονίκης σχεδιάζει να κατασκευάσει, καταρχήν, τρεις μαρίνες. Μπροστά στο Μέγαρο Μουσικής -ήδη υψώθηκε νέο μεγαθήριο δίπλα του, το συνεδριακό κέντρο- θα κατασκευαστούν κυματοθραύστης, τρεις πλωτοί προβλήτες, πεζογέφυρα μήκους 110 και πλάτους 10 μέτρων καθώς και κτιριακές εγκαταστάσεις 17.300 τ.μ.
Επίσης, θα κατασκευαστούν δύο μαρίνες: η μια στο λιμάνι, στον πρώτο προβλήτα και η άλλη στο ύψος των «κήπων» της Νέας Παραλίας. Θα ακολουθήσει μια τέταρτη στην περιοχή των ναυταθλητικών ομίλων. Είχε προηγηθεί η αλλαγή του ρυμοτομικού σχεδίου όπου δόθηκε υψόμετρο 4,5 μέτρα και συντελεστής δόμησης 0,4.
Και σαν να μην έφταναν αυτά, ήρθαν και νέες εξαγγελίες από τη μεριά της ΚΕΔ Α.Ε. που αφορούν στην ίδια περιοχή. Ιδιώτες θα αναλάβουν την εκμετάλλευση χώρου έκτασης τουλάχιστον 4 στρεμμάτων, φτιάχνοντας αναψυκτήριο 1.500 τ.μ και εστιατόριο 2.500 τ.μ.Επιπλέον,σε όλη τη Νέα Παραλία προβλέπονται «πάρκα αναψυχής». Σ’ αυτό το σημείο να υπενθυμίσουμε την απειλή που διατρέχει η παραλιακή ζώνη στο Καραμπουρνάκι και όπου χάρη στο ξεσηκωμό των κατοίκων έχει αποτραπεί, μέχρι στιγμής, η οικοδόμησή της. Αλλά και η μαρίνα στην Αρετσού έχει μπει στο στόχαστρο, ήδη από το 1993.
Νόμος 2160… Αρχίζει να ξετυλίγεται το κουβάρι της ιδιωτικοποίησης παραλιών, στην πιο ακραία εκδοχή. Και τι δεν προβλέπει αυτός ο νόμος. Νομιμοποιεί μπαζώματα, επιχωματώσεις, περιφράξεις. Αναγγέλλει την οικοδόμηση ξενοδοχειακών μονάδων, κατοικιών, εστιατορίων, ταβερνών, καταστημάτων, κέντρων διασκέδασης, κτιρίων επισκευής και συντήρησης σκαφών.
Η παραχώρηση εκμετάλλευσης μπορεί να γίνει για 99 χρόνια. Και ενώ είχαμε ξεχάσει την υποθαλάσσια, η οποία είχε παραπεμφθεί στις καλένδες, η κυβέρνηση επανήλθε δριμύτερη. Δύο υποθαλάσσιες θα μας απασχολούν από εδώ και εμπρός. Μια μεγάλη και μια μικρή που θα κατασκευαστεί στο μέτωπο της παραλίας. Μιλάμε για εφιαλτικά σενάρια! Φυσικά, όλα αυτά θα πραγματοποιηθούν με τη σύναψη συμβάσεων παραχώρησης, δηλαδή μέσω ιδιωτικών κεφαλαίων και των περίφημων ΣΔΙΤ.
Έχει ήδη προϋπάρξει η εντελώς ακατάλληλη επιλογή της θέσης για μια σειρά κτίρια, όπως το νέο Δημαρχιακό Μέγαρο Θεσσαλονίκης, το συνεδριακό κέντρο του Μεγάρου Μουσικής, καθώς και παλαιότερα αυτό το ίδιο το Μέγαρο – μήκους ενός χιλιομέτρου μέσα στη θάλασσα (μεγάλο μέρος των σκύρων που χρησιμοποιήθηκαν πάρθηκαν από τον Όλυμπο, τα χαλίκια ζητήθηκε να παρθούν από τις πηγές Σουρωτή, αμμοληψίες γίνονται στην περιοχή του Αγγελοχωρίου).
Οι πρώην Μύλοι Αλλατίνη και οι γύρω χώροι τους που αφού πρώτα αποχαρακτηρίστηκαν από Νεότερα Μνημεία, επιχειρήθηκε η οικοδόμησή τους από μεγάλες κατασκευαστικές εταιρίες. Για το σκοπό αυτό ο συντελεστής δόμησης μετατράπηκε σε 4,2, όταν ο ανώτερος για το οικοδομικό συγκρότημα της Θεσσαλονίκης είναι 2,6.Κάτοικοι της περιοχής μαζί με τη Δημοτική Κίνηση «Θεσσαλονίκη των Πολιτών και της Οικολογίας» και την «Οικολογική Κίνηση Θεσσαλονίκης» προσέφυγαν στο ΣτΕ και δικαιώθηκαν.
Την εικόνα συμπληρώνει η βιομηχανία δικαστικών αποφάσεων αποχαρακτηρισμού ελεύθερων χώρων προορισμένων για πράσινο, παιδικές χαρές, σχολεία, πολιτισμό, ήπιας μορφής αθλητικών δραστηριοτήτων, που αφοπλίζουν τα γενικά πολεοδομικά σχέδια των δήμων και που δυναμιτίζουν το δημόσιο αγαθό του κοινόχρηστου χώρου, στηριγμένες στο άρθρο 10 του νόμου 3044/2002.
Απαιτείται κίνημα
Μέσα σ’ αυτό το πλαίσιο αναπτύσσεται και διογκώνεται ένα δίκτυο πολιτών κινήσεων και κινημάτων προς υπεράσπιση του δημόσιου χαρακτήρα: α) των απελευθερωμένων στρατοπέδων, προκειμένου να γίνουν υπερτοπικά πάρκα υψηλού πράσινου, β) του παραλιακού μετώπου που θα συνοδεύεται από συνεχείς και επίμονες προσπάθειες ανάταξης του Θερμαϊκού, άλλοτε γεννήτορα κόλπου για τα ψάρια της Μεσογείου, γ) των δασών, των δασικών εκτάσεων και των προστατευόμενων περιοχών (προστασία του Σέιχ Σου, ώστε να μην τραυματιστεί από την κατασκευή της εξωτερικής περιφερειακής και από άλλες αιτίες, φραγμός στην παραχώρηση δασικής έκτασης για την κατασκευή ιδρύματος από τον Άνθιμο, προστασία του Δέλτα του Αξιού).
Απέναντι στην καθεστωτική νεοφιλελεύθερη αναπτυξιακή στρατηγική, απαιτείται ως αντίδοτο ένα κίνημα πολιτικής οικολογίας που θα αποτελεί πραγματική απάντηση και θα ενσωματώνει, πρώτα από όλα, το αυθόρμητο του τοπικού. Του τοπικού που ενώνει, που γίνεται ρήγμα στη συνεκτικότητα της λογικής του κέρδους. Του τοπικού που υπερβαίνει τον εαυτό του, που αναδεικνύεται σε υπερτοπικό και τελικά σε κεντρικό.
Ενάντια στην εναπόθεση των λύσεων στους ειδικούς ή τη λήψη αποφάσεων σε κλειστά κέντρα της πολιτικής και οικονομικής ελίτ ή μιας ειδικής ελίτ των παραγόντων.
Το πρόταγμα υπεράσπισης του δημόσιου αγαθού, μαζί με όλη την κληρονομημένη μαρξιστική σκέψη περί εκμετάλλευσης, με στόχο την ανατροπή των υπαρχουσών κοινωνικών σχέσεων, θα πρέπει να είναι ο βασικός συνδυασμός σε συνεχή και άρρηκτα δεμένη αλληλουχία.
Αλληλουχία αγώνων που θα απλώνουν το δημόσιο αγαθό σε όλο το πλέγμα των κοινωνικών σχέσεων, προβάλλοντας ταυτόχρονα ως οδοδείκτη της δράσης μας την κοινωνικοποίηση του. Να κοινωνικοποιήσουμε το δημόσιο αγαθό σημαίνει να διευρύνουμε την κοινωνική του βάση προχωρώντας και αμφισβητώντας, αποφασιστικά, τον καπιταλισμό στην ίδια του τη ρίζα.
