Είναι υπερβολικά όσα λέγονται για «χούντα», «κατοχή», «νέους Τσολάκογλου»; Του Ρούντι Ρινάλντι
Τον «καιρό της αθωότητας», όταν οι ιδέες του ευρωπαϊσμού κυριαρχούσαν και δεν έτριζαν, όπως σήμερα, ήταν κοινή παραδοχή σε όσους στήριζαν, υποστήριζαν ή έβλεπαν θετικά την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση, πως ένα μέρος των λειτουργιών του κράτους (οικονομικών, πολιτικών κ.λπ.) θα υποκαθίσταντο από τις «κοινοτικές» ή ευρωενωσιακές δομές. Ήταν ο καιρός που με αφέλεια ή και σκοπιμότητα γίνονταν δηλώσεις ακόμα και για συρρίκνωση της εθνικής κυριαρχίας, αν αυτό ήταν προς όφελος της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Ακόμα περισσότερο, σχεδόν κανένας δεν τόλμησε να αμφισβητήσει τα όσα λέγονταν και διατυμπανίζονταν για τη θωράκιση της οικονομίας με την εισδοχή στην ΟΝΕ και στο ευρώ, ενώ η πείρα έχει οδηγήσει στο συμπέρασμα πως, κάθε φορά που μια οικονομία προσδενόταν σε ένα σκληρό νόμισμα, τότε αυτό ήταν σε βάρος της ασθενέστερης χώρας και υπέρ των ισχυρών κρατών -στην περίπτωση της Ευρώπης, υπέρ της Γερμανίας.
Σήμερα, ορισμένοι που υποστήριξαν αυτή την πορεία, και ιδιαίτερα οι οπαδοί του ασθμαίνοντος ευρωπαϊσμού φρίττουν όταν ακούνε εκφράσεις και εκτιμήσεις για το σημερινό καθεστώς της χώρας, που περιέχουν τις λέξεις «κατοχή», «χούντα», «νέοι Τσολάκογλου», «κυβέρνηση Μέρκελ στην Ελλάδα» κ.λπ. και τις θεωρούν εκφράσεις ενός υπερβολικού βερμπαλισμού, που απέχει πολύ από την πραγματικότητα, τις θεωρούν «παραδοξότητες». Ποιος έχει δίκιο; Υπάρχουν νέα ποιοτικά στοιχεία όσον αφορά το καθεστώς στη χώρα μας ή όλα βαδίζουν περίπου όπως τα ξέραμε μέχρι σήμερα, δηλαδή πρόσδεση στην ΕΕ, δικομματισμός, νεοφιλελεύθερη πολιτική και η ζωή συνεχίζεται; Είναι νομιμοποιημένη η υπενθύμιση ιστορικών αναλογιών και ιδιαίτερων φάσεων της νεοελληνικής ιστορίας ή αυτό αποτελεί άλλη μια υπερβολική και ατυχή επίκληση όσων δεν έχουν μια σύγχρονη ανάλυση;
Ειδικά καθεστώτα
Αν αφήσουμε λίγο πιο ανοικτό το μυαλό και αναλογιστούμε τις εκφράσεις «δικτατορία των αγορών», αν δούμε τα όσα ξετυλίγονται μπρος τα μάτια μας ως συγκεκριμένη επιβολή αυτής της «δικτατορίας» στη χώρα μας με τη μορφή της τριπλής επιτήρησης, όπου παραμερίζεται το Κοινοβούλιο τελείως, η κυβέρνηση παίζει διακοσμητικό ρόλο και εφαρμόζει εντολές, όπου μια «τρόικα», που κανείς δεν εξέλεξε, υπαγορεύει αποφάσεις που συντάσσουν οι επιτηρητές, τότε είναι παράλογο αυτή η κατάσταση να γίνεται αντιληπτή ως «χούντα»; Θα ήταν λαϊκισμός, αν δεν πάρει η Αριστερά αποστάσεις από μια τέτοια αυθόρμητη, βιωματική προσέγγιση, που, πέρα από τις λέξεις είναι απόλυτα διαυγής ως προς την ουσία;
Όταν στις 23 Απριλίου, ο Παπανδρέου ανακοίνωσε από το Καστελόριζο, ότι παραδίδει τα ηνία της Ελλάδας στο ΔΝΤ, κάποιοι θυμηθήκαν τον Τσολάκογλου, όχι μόνο για λόγους χρονικής σύμπτωσης, αλλά γιατί, παρά τη διαφορά στις ιστορικές εποχές, βρίσκουμε αναλογίες στον τρόπο που παραδόθηκε η χώρα αλλά και στο ρόλο που διαδραμάτισαν οι πρωταγωνιστές των γεγονότων. Ο στρατηγός Τσολάκογλου, στις 23/4/1941, αφού δεν αμύνθηκε ως όφειλε, παρέδωσε το στρατό και την Ελλάδα στους Γερμανούς (ενώ ακόμα η χώρα αντιστεκόταν), για να συνεργαστεί στη συνέχεια, ως Πρωθυπουργός μαζί τους.
Υπάρχει μια ακόμα υπενθύμιση: Το Μάη του 1897, η χώρα γνώρισε την κατοχή του Διεθνούς Οικονομικού Ελέγχου. Αντιπρόσωποι των Μεγάλων Δυνάμεων (Γερμανία, Αυστροουγγαρία, Γαλλία, Αγγλία, Ιταλία και Ρωσία) εγκαθίστανται μόνιμα στην Αθήνα. Επιβάλλουν, οργανώνουν και εποπτεύουν την είσπραξη των εσόδων, τα οποία προορίζονταν για να εξοφλούνται οι δανειστές του ελληνικού κράτους. Αποφασίζουν ακόμα και για προσλήψεις-απολύσεις-μεταθέσεις-προαγωγές δημοσίων υπαλλήλων! Επικεφαλής του ΔΟΕ τοποθετήθηκε, με την έναρξη της λειτουργίας του, ο Άγγλος λόρδος Εδουάρδος Λω (υπάρχει οδός στο κέντρο της Αθήνας με το όνομά του).
Έτσι και σήμερα, γίνεται απόβαση μόνιμων ελεγκτών του ΔΝΤ, που θα έχουν σαν έδρα τους το υπουργείο Οικονομικών ή την Κεντρική Τράπεζα και θα ασκούν λεπτομερειακό έλεγχο των δαπανών, ακόμη και της τοπικής αυτοδιοίκησης.
Σε πρώτη φάση, θα εγκατασταθούν στην Αθήνα 50 στελέχη του ΔΝΤ. Ο αριθμός θα αυξάνεται σταδιακά, όσο διαρκεί η εφαρμογή και η υλοποίηση του «Ελληνικού Προγράμματος». Ο επικεφαλής του «Ελληνικού Προγράμματος» λέγεται ότι θα ανακοινωθεί τις επόμενες ημέρες και θα εγκατασταθεί στην Αθήνα. Ξεχωρίζει η υποψηφιότητα του Ολλανδού Μπομπ Τράα, ο οποίος γνωρίζει την ελληνική οικονομία και διατηρεί εξαιρετική σχέση συνεργασίας με το Γ. Παπακωνσταντίνου. «Θα μπορούσαμε να τον ονομάσουμε “πρωθυπουργεύοντα” εκ μέρους του Ταμείου».
Συγκεκριμένη ανάλυση της συγκεκριμένης κατάστασης
Αν κανείς θελήσει να ξαναδεί το «έργο» από την ανάληψη της διακυβέρνησης από το ΠΑΣΟΚ μέχρι σήμερα, αν ανασκοπήσει τις ημερομηνίες και τις αποφάσεις που πάρθηκαν και εκτιμήσει τα αποτελέσματά τους, θα διακρίνει μεθοδεύσεις για να φτάσουμε σε μια νέα καθεστωτική φάση, όπως θα διακρίνει σταθμούς που μοιάζουν με τα «ποσοτικά» στοιχεία που οδηγούν στη νέα ποιότητα. Όλα αυτά έχουν ιδιαίτερη σημασία για τον προσανατολισμό και την πολιτική της Αριστεράς, εκτός εάν είναι αρκετό να καλύπτονται όλα σε γενικές αφαιρέσεις (π.χ. καπιταλισμό είχαμε, καπιταλισμό έχουμε, ποια η διαφορά, και τέτοιες μεγάλες αφελείς σκέψεις), που τελικά είναι ανώδυνες.
Κεντρική σκέψη και εκτίμησή μας είναι ότι, τους τελευταίους μήνες, μπήκαμε –και αυτό επικυρώθηκε με τις αποφάσεις της Βουλής στις 6/5- σε μια νέα καθεστωτική φάση, της οποίας το κυρίαρχο χαρακτηριστικό είναι η άμεση επέμβαση και παραχώρηση κυριαρχικών λειτουργιών του ελληνικού κράτους σε επιτηρητές εκπροσώπους του διεθνούς χρηματιστικού κεφαλαίου, του ΔΝΤ, της ΕΚΤ, της Κομισιόν. Αυτή η επέμβαση καταργεί στην πράξη κάθε έννοια πολιτικής και οικονομικής ανεξαρτησίας, περιορίζει, εκμηδενίζει κάθε περιθώριο άσκησης μιας οικονομικής πολιτικής, επιβάλλει αποφάσεις και ρυθμίσεις που παίρνονται αλλού σε όργανα που κανείς δεν εκλέγει ή ελέγχει. Κύριο μέλημα της παρέμβασης αυτής είναι να διασφαλίσει τα συμφέροντα των δανειστών της χώρας, επιβάλλοντας μια, αδιανόητη πριν από λίγους μήνες, συντριβή μισθών, συντάξεων, δικαιωμάτων, και να επωφεληθούν αυτοί από τη γενική εκποίηση της δημόσιας περιουσίας και του ορυκτού πλούτου της χώρας. Να σημειωθεί πως όλα αυτά δεν γίνονται μέσα από λεπτούς και εκσυγχρονισμένους μηχανισμούς οικονομικής εξάρτησης, αλλά με την άμεση εγκατάσταση των επιτηρητών–εποπτών -της «τρόικας»- και με την «κατάλυση» κάθε αρμοδιότητας σε όργανα εκλεγμένα από το λαό, όπως η Βουλή, η κυβέρνηση κ.λπ. Πρόκειται για μια ποιοτική αλλαγή στο σύστημα διακυβέρνησης, πρόκειται για το πολιτικό εποικοδόμημα που καλύπτει το «πείραμα» στην Ελλάδα, το αναγκαίο πολιτικό εποικοδόμημα για να τιθασευτεί το «πειραματόζωο».
Επομένως, οι λέξεις «κατοχή», «χούντα», «νέοι Τσολάκογλου» κάτι λένε, κάτι τονίζουν, κάτι επισημαίνουν. Έχει δίκιο ο Π. Λαφαζάνης, όταν υποστηρίζει πως «η κυβέρνηση του κ. Γ. Παπανδρέου παρέδωσε τη χώρα σε ένα νέο καθεστώς οικονομικής κατοχής και μετέτρεψε την Ελλάδα σε μισοαποικία, «μπανανία» και προτεκτοράτο των πιο τυφλών και αδίστακτων κύκλων της ΕΕ, του ΔΝΤ και του χρηματιστικού κεφαλαίου»… «Αυτή την ώρα, δεν έχουμε απλώς μια σοσιαλφιλελεύθερη κυβέρνηση ή μια κυβέρνηση της πιο δεξιάς σοσιαλδημοκρατίας, αλλά μια κυβέρνηση που καταργεί στην ουσία την πολιτική διαμεσολάβηση, μετατρέπεται σε απλή διαχειρίστρια των κεφαλαιαγορών και εκχωρεί απευθείας την εξουσία στο εγχώριο και, κυρίως, στο πολυεθνικό, ευρωπαϊκό και διεθνές χρηματιστικό κεφάλαιο»1.
Αξίζει να επισημανθεί ότι από τη γενική «παράδοση» και κατεδάφιση της χώρας εξαιρέθηκαν οι Έλληνες καπιταλιστές. Αυτοί συνεχίζουν να πλουτίζουν, να εκμεταλλεύονται και να συνεργάζονται με τη Νέα Κατάσταση, αποδεικνύοντας, πως καμιά παραγωγική ανασυγκρότηση, καμιά εναλλακτική κοινωνική προοπτική δεν μπορεί να τους περιλάβει.
Ο Γ.Α. Παπανδρέου έχει μεγάλη ευθύνη για τις αποφάσεις που πάρθηκαν επί της πρωθυπουργίας του. Δεν στέκει το «δεν ήξερε», «δεν καταλάβαινε». Από την αρχή ήταν προσανατολισμένος προς το ΔΝΤ. (Αν καθυστέρησε να προσφύγει έχει να κάνει, σύμφωνα με δημοσιεύματα, με περίεργες υποθέσεις με την Goldman Sachs και άλλες δουλειές, που φέρουν μέχρι και τον Προβόπουλο να έχει «διευκολύνει»… Άλλωστε, δεν είναι πρώτη φορά που θα πει ψέματα). Ήξερε επακριβώς την κατάσταση της οικονομίας και πριν από τις εκλογές. Άρα, όταν δηλώνει ότι «σε παρόμοιες κρίσεις το ΔΝΤ έχει δείξει την τεχνογνωσία του. Η ΕΕ δεν έχει την τεχνογνωσία αυτή… Ζήτησα προσωπικά ο ίδιος από το διευθυντή του ΔΝΤ, Στρος Καν, την αρωγή του ΔΝΤ2», ξέρει καλά τι «δώρα» θα φέρει στον ελληνικό λαό.
Ένα βασικό συμπέρασμα-ερώτημα προς όλες τις πλευρές
Πώς θα βγούμε από αυτήν την κατάσταση; Η αστική τάξη διά στόματος Παπανδρέου και με την κύρωση της Βουλής των 172 «Ναι», λέει: «Ναι, απολέσαμε την εθνική μας κυριαρχία, αλλά αυτό έγινε για τη διάσωση της πατρίδας. Στόχος μας είναι να την ξανακαταστήσουμε κυρίαρχη και χωρίς επιτήρηση». Με άλλα λόγια -και στα λόγια μόνο-, ο στόχος είναι να αναστηλωθεί η απολεσθείσα εθνική κυριαρχία, καταπατώντας την κατάφωρα (για πόσο διάστημα, δεν ορίζεται) και οδηγώντας τη σε μια μεγαλύτερη καταστροφή. Η απάντηση της Αριστεράς ποια είναι; «Θα νικήσουμε»; «Θα φέρουμε λαϊκή εξουσία και λαϊκή οικονομία»;
Αυτά δεν είναι σοβαρά!
Δεν μπορεί να υπάρξει οποιαδήποτε θετική αλλαγή, στροφή, αν δεν ακυρωθεί η νέα καθεστωτική φάση, που ορίζεται από την υποταγή της χώρας στην «τρόικα». Δεν μπορεί να μιλήσουμε για αλλαγή προς όφελος του λαού χωρίς τη συντριβή του πολιτικού εποικοδομήματος που αποδέχεται, υποκλίνεται, προωθεί τα συμφέροντα ΔΝΤ-Ε.Ε. Δεν μπορεί να υπάρξει θετική εξέλιξη χωρίς να φύγει από το σκηνικό το πολιτικό σύστημα, που για δύο δεκαετίες «γλέντησε» για να φθάσουμε στη χρεοκοπία. Τα λέει, τα διακηρύσσει αυτά η Αριστερά ή παντού βλέπει «προβοκάτορες» και πάει προς Θησείο μεριά κι όχι στο Σύνταγμα, όπου είναι συγκεντρωμένος ο κόσμος ή αντιμετωπίζει αυτή την κατεύθυνση ως «παραδοξότητα» και «αριστερισμό»; Επειδή «καιρός φέρνει τα λάχανα και καιρός τα παραπούλια», ας ξυπνήσει η Αριστερά, γιατί έρχονται πείνα, συσσίτια, ανεργία τεραστίων διαστάσεων και κάποιος πρέπει να «μας σώσει από την πείνα και τη σκλαβιά»…
(1) Ομιλία Π. Λαφαζάνη με θέμα «Οικονομική κρίση – ΔΝΤ – Ευρωπαϊκή Ένωση – Αριστερή προοπτική» (3/5/2010).
(2) Δηλώσεις Γ. Α. Παπανδρέου (12/2/2010).
