Mε απασχολεί πάρα πολύ η εσωτερική μας αναδιάταξη. Αν μέσα απ’ αυτή τη διαδικασία δεν ανοίγουμε τους ορίζοντές μας, δεν εμπλουτίζουμε τις αντιλήψεις μας και δεν βελτιώνουμες τις πρακτικές μας, όσο έδαφος κι αν κατακτούμε, θα βρισκόμαστε σε κινούμενη άμμο που με το πρώτο ολίσθημα θα μας καταπιεί.
Η στενή πολιτική θεώρηση δεν με καλύπτει. Όχι από ιδιοτροπία, αλλά γιατί πιστεύω ότι η κοινωνία είναι ένα εξαιρετικά πολυσύνθετο σύνολο που κινείται ταυτόχρονα σε όλα τα πεδία τα οποία συνηθίσαμε να διαχωρίζουμε σε πολιτικά, κοινωνικά, πολιτισμικά κ.λπ. Τίποτα δεν διαμορφώνεται ανεξάρτητα από το άλλο και τίποτα δεν εξελίσσεται αυτόνομα και ανεπηρέαστα. Ο στεγνός πολιτικός λόγος που αποδίδει τα πάντα στα συστήματα, τα κόμματα, τα κοινοβούλια, τους νόμους και τους μηχανισμούς, είναι ανεπαρκής. Η δυσκαμψία των πολιτικών φορέων και των προτεινόμενων λύσεων είναι μία απόδειξη. Ακόμα πιο σαθρές είναι οι οικονομικές αναλύσεις, πράγμα που έγινε φανερό από την ανικανότητα όλων των οικονομολόγων του κόσμου να προβλέψουν την κρίση και να προτείνουν αποτελεσματικά και ανθρώπινα μέτρα αντιμετώπισής της. Δυστυχώς, η έλλειψη της κουλτούρας στην πολιτική, η υποτίμηση του ρόλου της στη διαμόρφωση των συνειδήσεων και του ευ ζην, αλλά και της πολιτικής αφ’ εαυτής, είναι ενοχλητικά αισθητή ιδίως στην Αριστερά. Γι’ αυτό και πολλές φορές δυσκολευόμαστε να κατανοήσουμε τις κοινωνικές τροπές σε όλες τους τις διαστάσεις.
Τρόπος σκέψης και δράσης
Πολιτικοί της Αριστεράς, εδώ και χρόνια μιλάνε για πολιτισμό, αλλά τα ενεργά του στοιχεία δεν είναι ενσωματωμένα στον τρόπο ζωής τους και στο μηχανισμό ανάλυσης και σύνθεσης που διαθέτουν. Γι’ αυτό και ο λόγος τους είναι κατά κανόνα άκαμπτος. Ταυτόχρονα, στην Αριστερά, εντρυφούν οι πιο ευαίσθητοι κοινωνικά και πιο ανήσυχοι πολιτισμικά πολίτες, οι οποίοι σπάνια αξιοποιούνται δημιουργικά και, κατά περίπτωση, χρησιμοποιούνται σαν άλλοθι ή σαν ντεκόρ της πολιτικής. Η παγκόσμια Δεξιά έφερε την κουλτούρα στα μέτρα της, στις επιδιώξεις της. Την παράγει μαζικά, τη συσκευάζει και τη διοχετεύει σε όλο τον κόσμο, απολύτως εναρμονισμένη με τους πολιτικούς και οικονομικούς της στόχους. Σχεδιασμένη για πολίτες εγκλωβισμένους, υποτακτικούς, πειθήνιους και άβουλους.
Αντιθέτως, η κουλτούρα των λαών, των πολιτών που δεν έχουν μεταλλαχθεί σε φανατικούς καταναλωτές, που είναι οι ίδιοι δημιουργοί, είναι απελευθερωτική. Ατομική και συλλογική, οικεία, προϊόν όχι των εργοστασίων κουλτούρας, αλλά των ανθρώπινων κοινοτήτων. Καμία κοινωνία δεν μπορούμε να χτίσουμε στα μέτρα, τις πραγματικές ανάγκες και τα όνειρα των ανθρώπων, εάν είμαστε υποταγμένοι σε μια στενή και άνυδρη πολιτική κουλτούρα, όσο ευγενείς κι αν είναι οι προθέσεις μας.
Η Αριστερά είναι από τη φύση της εξαρτημένη από την προοδευτική κουλτούρα, η οποία συμπεριλαμβάνει όλο το άνθος της ανθρώπινης διάνοιας και εμπειρίας, από τη δημοκρατία και την αξιοκρατία στο εσωτερικό της έως την ανεξαρτησία, την ισότητα, την ελευθερία και τη δικαιοσύνη στο κοινωνικό της περιβάλλον. Όποτε ξέφυγε απ’ αυτό τον κανόνα ξέπεσε στο αντίθετό της.
Βέβαια, αυτά δεν είναι ζητήματα που επιλύονται με μαγικά ραβδάκια. Αλλά ούτε η επίλυσή τους μετατίθεται στο απώτερο μέλλον, μετά την επανάσταση. Γιατί έχει μεγάλη σημασία ποιοι θα κάνουν την επανάσταση! Ποια θα είναι η κουλτούρα τους! Γιατί, οι επαναστάσεις που γίνονται από επαναστάτες χωρίς βιωμένη αριστερή κουλτούρα, καταλήγουν σε συμφορές.
Αλλά, για να μην πηγαίνουμε τόσο μακριά, η τρέχουσα πολιτική χωρίς ενεργή βιωματική καθημερινή αριστερή κουλτούρα, δεν είναι μόνο αποξηραμένη, αλλά και αναποτελεσματική.
Οι πολίτες που έχουν υποστεί βαριά πλύση εγκεφάλου και έχουν υιοθετήσει το λαϊφστάιλ ως τον επιθυμητό ανώτερο τρόπο ζωής, που θεωρούν ναούς τα εμπορικά κέντρα, ψυχαγωγούνται με τα κουτσομπολιά και καταναλώνουν κάθε τι που τους σερβίρει η αγορά, αν δεν τριφτείς και δεν συνομιλήσεις μαζί τους, θα είναι οι πρώτοι που θα εμποδίσουν την κοινωνική απελευθέρωση. Οι πολίτες που ψηφίζουν Χρυσή Αυγή δεν είναι μόνο θύματα οικονομικής κρίσης, αλλά είναι θύματα κι αυτής της κουλτούρας που αφενός τους διαβρώνει εδώ και χρόνια ώστε οι αντιδράσεις τους στα δεινά του καπιταλισμού να μην είναι απειλητικές για το σύστημα, και αφετέρου τους εκτροχιάζει σε άλλες γραμμές που το σύστημα μπορεί να τους συγκρατήσει πειθαρχημένους. Η σχολική μόρφωση που αποθεώνει την αποστήθιση, η τηλεοπτική διαπαιδαγώγηση, η κουλτούρα της αγοράς και η επιδίωξη του εύκολου πλουτισμού, κατασκευάζουν πολίτες που υπερασπίζονται το σύστημα της αδικίας, της αλλοτρίωσης και της εκμετάλλευσης, του οποίου τα μεγαλύτερα θύματα είναι οι ίδιοι.
Γι’ αυτό, ο πολιτικός μας αγώνας, για να είναι πραγματικά καρποφόρος στο παρόν και το μέλλον, πρέπει ταυτόχρονα να είναι και αγώνας πολιτιστικός.
Γι’ αυτό, όλοι οι ευαίσθητοι άνθρωποι πρέπει να αυτενεργήσουν, να πάρουν πρωτοβουλίες, να συσπειρωθούν, να αναπτύξουν ένα μεγάλο κίνημα που θα δίνει και στην πολιτική τo ουσιαστικό και πλήρες νόημά της. Με πρώτους τους διανοούμενους, τους καλλιτέχνες, τους δασκάλους και τους επιστήμονες. Κόντρα στο μνημόνιο, κόντρα στην αλλοτρίωση, κόντρα στο φασισμό.
Γι’ αυτό το κίνημα αξίζει να δουλέψουμε και να παλέψουμε!
Καλλιτέχνες και διανοούμενοι
Πνευματικοί άνθρωποι, καλλιτέχνες και διανοούμενοι, έδωσαν τη μάχη της ανατροπής. Όχι όσοι θα θέλαμε και όσοι χρειάζονται, αλλά αρκετοί. Δεκαετίες αλλοτρίωσης και βολέματος πλήγωσαν βαριά το σώμα των γραμμάτων και των τεχνών. Μέγαρα, μηχανισμοί, χαριστικές επιδοτήσεις, ευρωπαϊκά προγράμματα-μαϊμού, προνομιακή προβολή, κότερα και βίλες, μαζί με απογοήτευση και απαισιοδοξία, στέρησαν το κίνημα από το βαρύ πυροβολικό του, στις πιο κρίσιμες στιγμές της αντιπαράθεσης με τη σαπίλα. Ουκ ολίγοι πανεπιστημιακοί δάσκαλοι (συμπεριλαμβανομένων ροζ αριστερών) συντάχθηκαν με το νόμο της Διαμαντοπούλου, δημοφιλείς θεατράνθρωποι και τραγουδιστές (και όχι μόνο ο ακατονόμαστος) προσπάθησαν να διασώσουν τους χορηγούς τους, συγγραφείς και δημοσιογράφοι (προοδευτικών –υποτίθεται- απόψεων ή αριστερής καταγωγής) χρησιμοποίησαν την πένα τους για να λοιδωρήσουν το κίνημα μέσα από τις εφημερίδες των συγκροτημάτων. Πολλή χολή, κρυφή και φανερή, για τους ακτιβιστές που μάχονται και για τους πολίτες που δεινοπαθούν. Τρομοκράτες και κουκουλοφόροι (στην καλύτερη περίπτωση, υποστηρικτές τους) οι μεν, τεμπέληδες και ακαμάτηδες οι δε.
Ο τόπος έχει αποθέματα. Και συνεχώς νέοι άνθρωποι, καλλιεργημένοι και δημιουργικοί, έρχονται στο προσκήνιο, δίπλα σε όσους παλεύουν από την αρχή κόντρα στο μνημόνιο, αλλά και δίπλα σε όσους έβγαλαν τις ωτασπίδες που από ανάγκη, απογοήτευση, ελπίδα, ψευδαίσθηση ή συμβιβασμό, φορούσαν στα χρόνια της ευημερίας ή της αμεριμνησίας. Ποτέ δεν είναι αργά να παλέψεις για τον κοινό σκοπό, αρκεί να μην έχεις πουλήσει με μνημόνια την ψυχή σου στο διάβολο!
