Όχι άλλο Στιβ Τζομπς, please!

Βιβλία, αφιερώματα και άρθρα επί άρθρων, υμνολόγια κοινώς. Μέχρι κριτική στον Ριζοσπάστη επειδή δεν αναφέρθηκε στον «μέντορα», έκανε ο Γιάννης Τριάντης στην Ελευθεροτυπία.

Εντάξει, μπορεί αυτό να είναι κάπως στο άλλο άκρο, αλλά δεν μπορώ πια και τους διανοούμενους που ευθυγραμμίζονται τόσο πολύ με το λάιφσταϊλ που θεοποιεί τα γκάτζετ της τεχνολογίας και του εμπορίου (κι εδώ δεν εννοώ τον Τριάντη). Αναμφίβολα ήταν πολύ έξυπνος άνθρωπος ο Τζομπς, αλλά δεν είναι ούτε ο πρώτος ούτε ο τελευταίος. Κάθε σύστημα, από το πιο δημοκρατικό ως το πιο αυταρχικό, διαθέτει τις ευφυίες του. Αλλά τι είδους ευφυία ήταν ο Τζομπς;
Αν κοιτάξεις λίγο πίσω από τα άρθρα και τα αφιερώματα, αν ασχοληθείς λίγο πιο ουσιαστικά με το συγκεκριμένο πρόσωπο, όλη αυτή η δοξολογία μπαίνει στις σωστές της διαστάσεις. Γιατί, ο Τζομπς δεν ήταν ο εφευρέτης των μηχανών που διέθετε στο εμπόριο ούτε υπόδειγμα ανθρωπιστικής συμπεριφοράς. Αξιοποιούσε πατέντες που ούτε καν τις εφηύραν οι δικοί του τεχνικοί, αλλά προϋπήρχαν στην αγορά με προϊόντα άλλων εταιριών και με άλλες μορφές. «Όσο σημαντικό κι αν είναι το iPod, τελικά είναι ένα χάι-τεκ Walkman», γράφει ο Harry McCracken στο Time.
Ο Τζομπς ήταν πρότυπο επιτυχημένου επιχειρηματία που έκανε πολλά λεφτά και ταυτίστηκε με προϊόντα των οποίων τους πραγματικούς δημιουργούς δεν τους ξέρουν οι θαυμαστές του. Εκτός από τους διακεκριμένους βιομηχανικούς σχεδιαστές Jonathan Ive και Paul Rand, πολλοί άλλοι επιστήμονες και τεχνικοί που φτιάχνουν τα προϊόντα της Apple μένουν στην αφάνεια, πίσω από την υπέρμετρη δόξα του Τζομπς.
«Ο Τζομπς είναι ένας οραματιστής που άλλαξε τον κόσμο προς το καλύτερο ή ένας καιροσκόπος που η ικανότητά του στο μάρκετινγκ οδήγησε σε μία απίστευτη εμπορική επιτυχία», ανέφερε το Playboy στον πρόλογο μιας συνέντευξής του, το 1985.
Ο Τζομπς δεν είχε καμία αναστολή προκειμένου να πετύχει τους εμπορικούς του στόχους. Με πανίσχυρους χρηματοδότες, που περιλάμβαναν τον Μπιλ Γκέιτς και τον Ρος Περό, έχει καταγραφεί ως ένας από τους χειρότερους εργοδότες της πεδιάδας του Σίλικον. Φερόταν στους συνεργάτες του με σκληρότητα και τους πετούσε στο δρόμο κάθε φορά που άλλαζε σχέδια.
Η Apple στηρίχτηκε και στα μεγάλα συμβόλαια με το αμερικανικό Πεντάγωνο που την κατέστησαν βασικό προμηθευτή συστημάτων που χρησιμοποιεί ο αμερικανικός στρατός στις τυχοδιωκτικές του επιχειρήσεις στο Ιράκ, το Αφγανιστάν και σε όλο τον κόσμο. O Nick Turse, στο βιβλίο του «The comlex», αποκαλύπτει ότι ο στρατός χρησιμοποιεί από το 1984 υπολογιστές της Apple για να επιλέγει τους στόχους των πυραύλων που προορίζονται για πυρηνικές εγκαταστάσεις και των βομβαρδιστικών F/A-18 που ισοπέδωσαν τη Βαγδάτη και τη Φαλούτζα. Μέχρι το 2004, «η Apple είχε πάνω από είκοσι ξεχωριστά συμβόλαια με το υπουργείο Άμυνας. Το 2007, το iPod είχε πλήρως ενταχθεί στη στρατιωτική υπηρεσία με σόφτγουεαρ που προσαρμόστηκε στο iPod για να βοηθάει στην κατοχή του Ιράκ. Ο στρατός επίσης άρχισε να χρησιμοποιεί το iPod σαν δόλωμα για να στρατολογεί νέους. Το ίδιο έκανε και η Εθνική Φρουρά…»
Επίσης, όπως επισημαίνει ο Damien Ma στο Atlantic, η επιτυχία της Apple οφείλεται σε καθοριστικό βαθμό στην Κίνα, η οποία κατασκευάζει μέρη και συναρμολογεί τα προϊόντα της. Το iPhone δεν θα σάρωνε την αγορά με την τιμή που θα είχε αν κατασκευαζόταν στις ΗΠΑ ή την Ευρώπη και δεν ήταν Made in China.
Ο Τζομπς ήταν ένας πετυχημένος επιχειρηματίας, που χρησιμοποίησε κάθε μέσον για να επιβάλλει τα προϊόντα της εταιρίας του. Δεν θα παραγνωρίσω, και πώς μπορώ να το κάνω όντας ένας από τους πρώτους που χρησιμοποίησαν Macintosh στην Ελλάδα, τις εμπορικές του ικανότητες και το συγκριτικό του πλεονέκτημα να επιμένει στην κατασκευή προϊόντων που δεν ήταν πάντα πρωτογενή, αλλά ήταν πιο εύχρηστα από τα ανταγωνιστικά και, κατά κοινή ομολογία, ελκυστικότερα αισθητικά. Αλλά, η υποταγή ουκ ολίγων αριστερών στη γοητεία των καπιταλιστών που το σύστημα προβάλλει και επιβάλλει σαν ιδανικά μοντέλα πολιτών, μου χαλάει το Mac μου!

Σχόλια