«Μέσα στον τελευταίο μισό αιώνα, συνέβη μια πελώρια επέκταση του χρηματοοικονομικού τομέα… Στη δεκαετία του ’60, ο τομέας των τραπεζών, του χρηματιστηρίου και των ασφαλειών αποτελούσε το 10% των εταιρικών κερδών στις πιο αναπτυγμένες οικονομίες.
Το 2005, αυτό το ποσοστό φούσκωσε στο 35% στις ΗΠΑ και περίπου το ίδιο στη Βρετανία, στις δύο χώρες που, με τη Νέα Υόρκη και το Λονδίνο, αποτελούν τα μεγαλύτερα οικονομικά κέντρα του κόσμου. Γι’ αυτόν τον «τουρμποκαπιταλισμό» υπήρξε μεγάλη θριαμβολογία… Χρειαζόμαστε, όμως, ένα πελώριο χρηματοοικονομικό τομέα»;
«Οι βιομηχανίες έχουν μεταφερθεί σε τρίτες χώρες, που εξακολουθούν να θεωρούνται «υπανάπτυκτες» επειδή εμείς έχουμε το μεγαλύτερο χρηματοοικονομικό τομέα… Αλλάξανε τους νόμους στο Ηνωμένο Βασίλειο και τις ΗΠΑ για να επιτρέψουν στις τράπεζες και τους δανειστές να εισβάλλουν στις περιοχές που κάποτε καλύπτονταν από μη κερδοσκοπικούς οικοδομικούς συνεταιρισμούς (Βρετανία) και οργανισμούς ταμιευτηρίου και δανεισμού (ΗΠΑ)… Η μεγαλύτερη επέκταση της ιδιοκτησίας σπιτιών έλαβε χώρα όταν ίσχυε το παλιό ρυθμιστικό καθεστώς. Με την κατάργησή του, αυτό που συνέβη με τα φτηνά δάνεια ήταν να ανέβουν κατακόρυφα οι τιμές των σπιτιών κάνοντας την αγορά τους απαγορευτική για τους φτωχότερους ακόμα και με χαμηλούς τόκους». Στην Αμερική, την Ισπανία κι αλλού, ο υπερδανεισμός από τις ιδιωτικές τράπεζες και η φούσκα των στεγαστικών δανείων έσκασε παταγωδώς καταστρέφοντας εκατομμύρια νοικοκυριά!
«Η μεγέθυνση του χρηματοοικονομικού τομέα, η εκπληκτική πολυπλοκότητα των δραστηριοτήτων των χρηματιστικών εταιριών, οι τεράστιοι μισθοί και τα δώρα στα στελέχη τους, τίποτα απ’ όλα αυτά δεν ενίσχυσε τη θωράκιση των τραπεζών», τονίζει ο Mount. «Ό,τι θεωρούσε αναγκαίο ο Άνταμ Σμιθ για την εύρυθμη λειτουργία της αγοράς, καταργήθηκε: Η ύπαρξη κανόνων για τις οικονομικές συναλλαγές, το σπάσιμο των μονοπωλίων, η απαγόρευση συγχωνεύσεων που βλάπτουν τον ανταγωνισμό, η απαγόρευση ριψοκίνδυνων πρακτικών και η παρακολούθηση της σταθερότητας των χρηματιστικών εταιριών».
«Ο τρόπος με τον οποίο μεταχειριστήκαμε τους οικονομικούς ομίλους είναι προνομιακός… Όποτε και όπου ζήτησαν να απαλλαγούν από κάποια περιοριστική ρύθμιση, η επιθυμία τους έγινε αποδεκτή… Επικράτησε η περίεργη, αλλά πεισματάρικη ψευδαίσθηση ότι οι έμποροι του χρήματος είναι σχεδόν πάντοτε οι καλύτεροι κριτές του δημοσίου συμφέροντος… Όμως, η βλάβη που μπορεί να προκαλέσει μία προβληματική τράπεζα έχει επιπτώσεις πολύ πέρα από το προσωπικό της τράπεζας και τους μετόχους της».
Κάθε κανόνας ή περιορισμός που προστάτευε τον καταθέτη, μέτοχο ή συναλλασσόμενο με την τράπεζα καταργήθηκε. Τώρα, όλα αρχίζουν και καταλήγουν στο συμφέρον της τράπεζας. Παλιότερα, στις ΗΠΑ, οι εμπορικές τράπεζες ήταν ξεχωριστές από τις επενδυτικές. Από το 1927, απαγορευόταν στις τράπεζες να επεκτείνονται σε περισσότερες από μία πολιτείες. Επίσης, υπήρχαν περιορισμοί μεταξύ των τραπεζικών και ασφαλιστικών πράξεων. Το ίδιο στη Βρετανία. Όλα αυτά σαρώθηκαν στις δεκαετίες του ’80 και του ’90.
«Η ανάδυση των μεγάλων τραπεζικών τραστ στις ΗΠΑ και τη Δυτική Ευρώπη αποτελεί ελεφαντίαση, όχι μια φυσική υγιή ανάπτυξη», γράφει, με απογοήτευση, ο συγγραφέας.
Με το βιβλίο αυτό, ο Ferdinand Mount επιβεβαιώνει αυτό που κάθε σώφρων αναλυτής, κάθε έντιμος πολιτικός και κάθε διαβασμένος αριστερός υποστηρίζει με ένταση, τουλάχιστον από την αρχή της τρέχουσας κρίσης. Τίποτα δεν διορθώνεται με αλχημείες, είτε αποκαλούνται πακέτα διάσωσης είτε αποκαλούνται μνημόνια. Ο καπιταλισμός έχει υποστεί τόσο μεγάλη διάβρωση που επιβιώνει κατακρεουργώντας τα μέλη του, ξεκινώντας, όπως είναι αναμενόμενο, από τα πιο αδύνατα και πιο ανοχύρωτα κράτη, τύπου Ελλάδας και Κύπρου. Με την καθοριστική συμβολή των εντόπιων πολιτικών, πάσης αποχρώσεως, που έχουν πουλήσει την ψυχή τους στο διάολο. Γι’ αυτό, η μόνη λύση, για τους εργαζόμενους και την Αριστερά είναι η ρήξη με το σάπιο και η απαλλαγή από τα παράσιτα!
Στέλιος Ελληνιάδης
