Αυτό όμως δεν μπορεί να περιγραφεί και να βιωθεί σαν διάσπαση
του Ρούντι Ρινάλντι
Γίνεται λόγος για πιθανή διάσπαση ή για συντελεσθείσα διάσπαση του ΣΥΡΙΖΑ. Η λέξη διάσπαση στο πολιτικό λεξιλόγιο και δη της αριστεράς δημιουργεί αρνητικούς συνειρμούς. Ο διασπαστής και η διάσπαση προξενούν κακό και η πράξη γίνεται μέσα από σκληρές αντιπαραθέσεις, που συνήθως δεν αφορούν πραγματικά ζητήματα της κοινωνίας αλλά διαμάχες κλειστές, ιδεολογικές, δογματικές ανάμεσα σε μηχανισμούς σχηματισμένους και σε ομάδες σχηματοποιημένες και αλληλομαχόμενες μετά μανίας. Ενίοτε οι διασπάσεις αφορούν ή εμφανίζονται σαν αντιπαράθεση δύο – τριών προσώπων για την εξουσία του κόμματος.
Στον ΣΥΡΙΖΑ σήμερα δεν συμβαίνει κάτι παρόμοιο. Δεν πραγματοποιείται διάσπαση. Συντελείται και βιώνεται μέσα από τις επιλογές μιας ηγετικής ομάδας (Τσίπρας – Μαξίμου) μια αποδιάρθρωση που μεταμορφώνει το κόμμα και το μεταλλάσσει σε κεντροαριστερά ώστε να συμβαδίζει με την συστημική προσαρμογή και τις μνημονιακές προδιαγραφές. Αποδιάρθρωση στις ριζοσπαστικές όψεις της ιδεολογικής του ταυτότητας, στην κεντρική του κατεύθυνση, στις απογοητευτικές επιλογές της ηγετικής ομάδας που είναι αναιρετικές της όποιας προοπτικής. Αποδιάρθρωση που εκτείνεται πλέον και στην ίδια την οργανωτική του οντότητα. Χιλιάδες μέλη του, δεκάδες οργανώσεις εγκαταλείπονται και παραδίνονται στους κλειδοκράτορες του κομματικού μηχανισμού.
Ενεργός παράγοντας αυτής της μετάλλαξης είναι ο σκληρός πρώην γραφειοκρατικός μηχανισμός που πλέον έγινε κυβερνητικός και αναπαράγεται στο έδαφος της κρατικής διοίκησης και διαχείρισης. Η ορμή αυτών των δυνάμεων είναι μεγάλη και ο κυνισμός τους πολύ εμφανής. Αυτή είναι η πλευρά που διευθύνει ή προωθεί την αποδιάρθρωση του ΣΥΡΙΖΑ.
Η άλλη πραγματικότητα
Υπάρχει όμως και μια άλλη πραγματικότητα στον ΣΥΡΙΖΑ που παραμένει στο ημίφως των εξελίξεων και των σκηνοθετημένων πολώσεων που μονοπωλούν την επικαιρότητα. Αφορά επίσης χιλιάδες κόσμου του ΣΥΡΙΖΑ ο οποίος παραμένει μετέωρος, αποσβολωμένος, αρνούμενος να δεχτεί αυτό που βλέπει, ματαιωμένος. Ζητά χρόνο για να καταλάβει, να βιώσει, να ξεπαγώσει, να τοποθετηθεί. Πρόκειται για ένα μεγάλο κομμάτι του ΣΥΡΙΖΑ – την πλειοψηφία – που η στάση του θα βαρύνει όχι μόνο σαν ποσότητα αλλά και σαν ποιότητα. Πρόκειται για ανθρώπους που δεν είναι αγόμενοι και μαζικά υποκείμενοι σε χειρισμούς. Εδώ άλλωστε πρέπει να θυμηθούμε ότι ο κόσμος του 37% δεν είναι ένα απλό μετακινούμενο εκλογικό ποσοστό ούτε ότι ο ΣΥΡΙΖΑ είναι ένα συμπαγές κομματικό μόρφωμα που ερμηνεύεται με τα κλασσικά σχήματα για το καθεστώς των κομμάτων. Τόσο ο ΣΥΡΙΖΑ της πρώτης περιόδου, όσο και αυτός του 2011 – 2014, είναι ένα εγχείρημα με σχέση με κινήματα και τον ριζοσπαστισμό τα οποία τροφοδοτούσαν την φρεσκάδα του. Είχε περισσότερο τα ανοιχτά χαρακτηριστικά της μορφής «κόμμα – κίνημα» τα οποία δεν κατάφερε να αναδείξει, και των οποίων η θετική παραπέρα μετεξέλιξη μπλοκαρίστηκε από τον κυρίαρχο λόγο του ΣΥΡΙΖΑ μέχρι να καθηλωθεί στις εύκολες συνθηματολογίες και τις υποσχέσεις αυτόματων λύσεων μακριά από τις βοούσες ριζοσπαστικές και πολιτικές ανάγκες, για να φτάσει τελικά στην μορφή αρχηγικού κόμματος παλαιάς κοπής.
Τα όρια της εσωτερικής αντιπαράθεσης
Μέχρι στιγμής η εσωτερική αντιπαράθεση του ΣΥΡΙΖΑ, παρά την υπερπροβολή της από τα ΜΜΕ, υπολείπεται ως προς την ουσία, δεν είναι αντίστοιχη της κρισιμότητας των περιστάσεων. Οι φορείς των διάφορων αντιπολιτευτικών σχεδίων επέτρεψαν στον Τσίπρα να αναγορεύσει τους ίδιους ως το μείζον της συγκυρίας. Να διαμορφώσει εν πολλοίς μια νόθα πόλωση και μέσα από αυτήν να δραπετεύσει από τα αποτελέσματα της πολιτικής του. Το τρίτο μνημόνιο πέρασε με τον λαό μεταλλαγμένο σε κοινή γνώμη, να ασχολείται με τα διαδικαστικά της Βουλής, τα εσωτερικά του ΣΥΡΙΖΑ και τα επεισόδια της μικροπολιτικής. Εντελώς αποτυχημένη αντιπολίτευση…
Η συγκυρία προτάσσει την ανάγκη για μαζικό προσανατολισμό καθώς όλες οι σταθερές, τα πλάνα, οι αυταπάτες, οι οπτικές, τα ψευδεπίγραφα σχέδια αποκαθηλώθηκαν. Η συγκάλυψη αυτής της ανάγκης ή η επιμονή να αντικατασταθούν τα ναυαγισμένα σχέδια με αντίστοιχες αυτόματες δήθεν λύσεις, δεν θα μακροημερεύσουν. Όπως επίσης, δεν αντέχουν και δοκιμάζονται οι τακτικισμοί μέσα από τους οποίους θέλησαν κάποιοι να υποκαταστήσουν την πολιτική, αναδεικνύοντας ζητήματα όπως αν θα πάμε σε διαρκές ή έκτακτο συνέδριο, αν στηρίζουμε την κυβέρνηση αλλά όχι την πολιτική της, κ.λ.π.
Υπάρχουν όμως και οι φωνές που καλούν σε διαφορετική στάση. Θεωρούν πως πρέπει να δοθεί μια μάχη μέσα από τον ΣΥΡΙΖΑ. Να δοθεί μια ευκαιρία στην ενότητα και στο εγχείρημα. Κάτω από αυτό το αίτημα συνωστίζονται κάποιες ετερόκλητες απαιτήσεις. Υπάρχουν πρώτα απ’ όλα όσοι πραγματικά θέλουν και το πιστεύουν έχοντας κατά νου έναν τρόπο που μπορεί να γίνει αυτό. Απέναντί τους κανένα πρόβλημα. Σεβασμός. Άλλωστε ούτε μόνο μία οπτική υπάρχει, ούτε ένας μονόδρομος, ούτε αποκλειστικοί κάτοχοι της ορθότητας υπάρχουν, ένας δρόμος αγώνα είναι που προτείνεται πάντα. Στα υπ’ όψιν, ότι το μέσα και το έξω ειδικά στο ΣΥΡΙΖΑ δεν χωρίζονταν ποτέ από σινικά τείχη.
Ωστόσο, θα έπρεπε να σκεφτεί κανείς αν, λέμε αν, για μια στιγμή αποδεχτούμε την περιρρέουσα ατμόσφαιρα και τα επιχειρήματα της πλευράς Τσίπρα, ότι δηλαδή πρόκειται για τακτική αλλαγή στροφής (λες και επιτρέπεται στον καθένα η οποιαδήποτε τακτική σαν να υπάρχουν άπειρες επιλογές δίχως όρια), ή αν πρόκειται για ήττα, αλλά τακτική και όχι στρατηγική (αν δηλαδή έτσι αυθαίρετα μπορεί ο καθένας να βαφτίζει το κάθε Βατερλώ σε τακτική ήττα). Ή αν πιστεύει ότι το μνημόνιο θα το παλέψουμε από μέσα στην εφαρμογή του, στις ρωγμές που υποτίθεται ότι αυτό θα αφήνει (λες και δεν ήταν από παντού τσιμεντωμένες όλες οι ρωγμές, λες και αυτό ήταν μια ασυνεχής και διακοπτόμενη πολιτική και όχι μια άλλη μορφή καθεστώτος -και μάλιστα ανελαστικού- το οποίο μας επιβλήθηκε ως μόνο μπλοκ στερώντας μας οποιαδήποτε μικρή ή μεγάλη επιλογή). Αν όλα αυτά τα δεχτούμε προς στιγμήν, τότε και πάλι θα έπρεπε να σταθούμε στο ερώτημα: «και τώρα τι κάνει η κυβέρνηση;» όπου πολύ γρήγορα διαπιστώνουμε ότι, μετά τις πρώτες μεγαλοστομίες για συγκρούσεις με την διαπλοκή, ώστε να να ξεγελάσει την οργή του κόσμου, έμεινε όπως πάντα στα συνηθισμένα, ήτοι: προβολή των εσωτερικών του ΣΥΡΙΖΑ και αποπροσανατολισμός του πολιτικού σκηνικού από αυτήν την θεματολογία, προβολή των εκλογών ως αμέσως επόμενο βήμα και υπόσχεση –φαλκιδεύουσα- για ατζέντα συνέχισης των διαπραγματεύσεων με τους εταίρους για το χρέος. Και μόνο έτσι να την δούμε βαλμένη αυτήν την ατζέντα αντιλαμβανόμαστε ότι δεν υπάρχει ούτε σκέψη για εναλλακτική πορεία.
Ωστόσο υπάρχουν και άλλοι που μέσα από το σύνθημα να δώσουμε την «μάχη από τα μέσα», συνήθως εννοούν ακινησία, να μην κάνουμε τίποτα μέχρι να κατακάτσουν τα πράγματα. Καιροσκοπισμός δηλαδή. Ή άλλοι που ψέγουν τους αντιστεκόμενους, διαρκώς, με το επιχείρημα «να μην ξεκοπούμε», θεωρώντας πως κάθε κίνηση πρέπει να γίνεται υπό την έγκριση του αντίπαλου ή τουλάχιστον να είναι στο πεδίο νομιμότητας που αυτός ορίζει. Υπάρχουν τέλος και όλοι όσοι έχουν κιόλας συμπαραταχθεί με τον ρεαλισμό και δεν το λένε, είτε σκόπιμα είτε γιατί ντρέπονται. Αυτοί που ζητούν πίστωση χρόνου για να το φανερώσουν.
Αναζητώντας διέξοδο
Αν ο ΣΥΡΙΖΑ δεν μπόρεσε να αποτελέσει ένα «κόμμα- κίνημα», σήμερα η διέξοδος από την κατάσταση αυτή δεν μπορεί να είναι ένα άλλο «κόμμα» που θα έχει πιο κάτω στάνταρ και από το ίδιο το εγχείρημα ΣΥΡΙΖΑ. Σήμερα κάτι που θα μπορούσε να αποτελέσει μια άλλη ενδιάμεση μορφή θα ήταν η σύσταση ενός ΠΟΛΙΤΙΚΟΥ ΚΙΝΗΜΑΤΟΣ ΔΙΕΞΟΔΟΥ που θα είχε ένα σαφές πλαίσιο ακριβώς στα θέματα όπου ο ΣΥΡΙΖΑ χρεοκόπησε: στα στρατηγικά ζητήματα (Ευρώπη – γεωπολιτικά – θέση της χώρας), στο πολιτικό σύστημα (αναγκαίες και επείγουσες πολιτειακές αλλαγές) στο υποκειμενοποιητικό επίπεδο (μορφές οργάνωσης, πάλης, αγώνες, συσπείρωσης, αριστεράς κλπ). Και βεβαίως ενιαία αντίληψη για το επείγον της αποφυγής μιας τεράστιας εθνικής και κοινωνικής καταστροφής που είναι μπροστά μας.
