Οι αρχικές αναφορές, που αναπαράγονταν ακόμη και το Σάββατο από διεθνή ΜΜΕ, ότι πίσω από την αιματηρή βομβιστική επίθεση στο Όσλο και τη μαζική σφαγή δεκάδων νέων στο νησί Ουτόγια την περασμένη Παρασκευή βρίσκονται ισλαμιστές, οδήγησαν σε ακόμη ισχυρότερο σοκ όταν αποκαλύφθηκε ότι σφαγέας ήταν ένας 32χρονος Νορβηγός. Ο Μπρέιβικ έδρασε μόνος ή τουλάχιστον έτσι αφήνεται να εννοηθεί. Αλλά ποιοι τον ενέπνευσαν;
Παρ’ όλο που η μεθοδική και ψυχρή απανθρωπιά του μπορεί να συγκριθεί μόνο με αυτή των χιτλερικών δημίων, η περιγραφή του ως «νεοναζί» δεν μοιάζει πολιτικά εύστοχη. Λιγότερο παράτολμο θα ήταν να πει κανείς ότι ο Μπρέιβικ εμπνέεται από τη θεωρία του «πολέμου των πολιτισμών». Άλλωστε, οι περισσότεροι Βρετανοί και λοιποί ομοϊδεάτες με τους οποίους σχετιζόταν ανήκουν σε ένα νέο είδος ακροδεξιάς, που εμφανίζεται ως… αντιναζιστική και διαδηλώνει με σημαίες του Ισραήλ – αφού το σιωνιστικό κράτος, όντας εχθρός των Αράβων, είναι αντικειμενικός σύμμαχος του «δυτικού πολιτισμού»! Όπως επισημαίνει ο Μάθιου Γκούντγουιν, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Νότιγχαμ, «το γεγονός ότι η σφαγή συνέβη στη Νορβηγία είναι σύμπτωση – θα μπορούσε να συμβεί σε οποιαδήποτε ευρωπαϊκή χώρα. Οι ιδέες του Μπρέιβικ εγγράφονται σε πανευρωπαϊκή προοπτική και ο ίδιος εγκατέλειψε το νορβηγικό κόμμα του για να αφοσιωθεί στη συνεργασία με άλλες κινήσεις, κυρίως από Βρετανία, Γερμανία και Γαλλία».
Το μακελειό σοκάρει. Αλλά οι ιδέες που το ενέπνευσαν ήταν, τουλάχιστον μέχρι τώρα, πλήρως νομιμοποιημένες στον επίσημο πολιτικό βίο. Δεν είναι τυχαίο ότι ο δολοφόνος αποτελούσε, ως πρόσφατα, μέλος του λαϊκίστικου ισλαμοφοβικού «Κόμματος της Προόδου», που το 2009 είχε αποσπάσει 23% και είναι αξιωματική αντιπολίτευση. Δείγμα της «νομιμοποίησης» των ιδεών του Μπρέιβικ αποτελεί εξάλλου και το γεγονός ότι καμιά κρατική υπηρεσία ή ινστιτούτο μελετών σε ολόκληρη τη Σκανδιναβία δεν ασχολούνταν ως τώρα με «ακτιβιστές» τύπου Μπρέιβικ – αντίθετα, εστίαζαν αποκλειστικά στην «ισλαμική και ακροαριστερή τρομοκρατία». Σε σχετική ερώτηση της αριστερής εφημερίδας Klassekampen, οι υπεύθυνοι του νορβηγικού Ιδρύματος Αμυντικών Ερευνών παραδέχτηκαν ότι «δεν διαθέτουμε κανέναν ερευνητή για τα ακροδεξιά και ισλαμοφοβικά περιβάλλοντα». Ακόμη, η ετήσια έκθεση της νορβηγικής υπηρεσίας κρατικής ασφάλειας, που δημοσιοποιήθηκε τον Φεβρουάριο, αναφέρει ότι «η άκρα Δεξιά δεν αποτελεί απειλή για την ασφάλεια των πολιτών» και προσθέτει ανερυθρίαστα: «Οι ισλαμοφοβικές ομάδες που εμφανίστηκαν τα τελευταία χρόνια συσπειρώνουν ευρύτερη βάση από την άκρα Δεξιά, εν μέρει επειδή δεν ταυτίζονται με τις ακραίες συμπεριφορές της». Εθελοτυφλία ή κάτι χειρότερο;
Το σοκ είναι ακόμη στο απόγειό του, καθιστώντας ακόμη άγνωστο με ποιο τρόπο θα επηρεάσει το μακελειό τη νοοτροπία του κόσμου και την πολιτική ζωή της Νορβηγίας. Ήδη, πάντως, μια έκκληση υπό τον τίτλο «Η συμμετοχή είναι η απάντησή μου», που διακινείται στο Ίντερνετ και καλεί σε μαζική συμμετοχή στις τοπικές εκλογές του ερχόμενου Σεπτέμβρη, φαίνεται να διαπερνά τους περισσότερους πολιτικούς χώρους και την κοινωνία, ενώ δεκάδες χιλιάδες συμμετέχουν κάθε μέρα στις συγκεντρώσεις στη μνήμη των θυμάτων, απ’ άκρη σ’ άκρη της Νορβηγίας. Το «Κόμμα της Προόδου» βρίσκεται σε δύσκολη θέση και κρατάει χαμηλό προφίλ, ρίχνοντας τους αντιμεταναστευτικούς τόνους. Η πρόεδρος του κόμματος Σιβ Γιένσεν, επονομαζόμενη και «Νορβηγίδα Θάτσερ», έσπευσε να δηλώσει ότι «η καλύτερη απάντηση στην τρομοκρατία είναι η ενίσχυση της δημοκρατίας», ξεχνώντας ό,τι έλεγε ως την προηγούμενη εβδομάδα: «Η καταπολέμηση του ριζοσπαστικού Ισλάμ είναι ο σημαντικότερος αγώνας των καιρών μας». «Υποστηρίζουμε το δικαίωμα του Ισραήλ να αμυνθεί και αγωνιζόμαστε εναντίον της ισλαμοποίησης της νορβηγικής κοινωνίας»…
Aποτέλεσμα μιας μακρόχρονης και περίεργης ανοχής
Δήλωση της σ. Τούριντ Τόμασεν, προέδρου του Κόκκινου Κόμματος (*)
Μπροστά στην εθνική τραγωδία που ζήσαμε στο νησί Ουτόγια και τη δολοφονική βομβιστική επίθεση που προηγήθηκε στο κέντρο του Όσλο, το Κόκκινο Κόμμα επιθυμεί καταρχήν να εκφράσει την ολόθερμη υποστήριξή του και τη βαθιά συμπάθειά του σε όλα τα θύματα, τις οικογένειές τους, αλλά και σε όλους τους αστυνομικούς και πυροσβέστες, το ιατρικό προσωπικό και τους εθελοντές διασώστες που κατέβαλαν μεγάλη προσπάθεια για να συνδράμουν όσους επλήγησαν. Πάνω απ’ όλα, η σκέψη μας βρίσκεται πλάι στις νέες και τους νέους της Ένωσης Εργατικής Νεολαίας και τις οικογένειές τους που υποφέρουν από την τεράστια απώλεια.
Μια ανείπωτη τραγωδία χτύπησε τη χώρα μας. Το Κόκκινο Κόμμα με μεγάλη λύπη διαπιστώνει ότι η Νορβηγία επλήγη με τέτοιο οδυνηρό τρόπο από την απανθρωπιά του ρατσισμού, αποτέλεσμα μιας μακρόχρονης και περίεργης ανοχής πολλών πολιτικών δυνάμεων και ΜΜΕ στα ισλαμοφοβικά και αντικομμουνιστικά παραληρήματα διαφόρων κύκλων. Ενωνόμαστε με όλους αυτούς που υπογραμμίζουν ότι τώρα, περισσότερο από ποτέ, πρέπει να ακουστεί δυνατά το κάλεσμα για την υπεράσπιση μιας ανοιχτής κοινωνίας. Δεν θα μας τρομοκρατήσουν!
(*) Η Τούριντ Τόμασεν, 46 ετών, εκλέχτηκε πρόεδρος του Κόκκινου Κόμματος πέρυσι, στο τελευταίο συνέδριό του. Εργάζεται ως διοικητική υπάλληλος στο κολέγιο του Λίλεχαμερ, τους εργαζόμενους του οποίου εκπροσωπεί στην Ομοσπονδία Δημοσίων Υπαλλήλων. Έχει εκλεγεί δημοτική σύμβουλος της ίδιας πόλης.
«Θα φροντίσουμε ο ένας τον άλλον»
Ανοιχτή επιστολή του προέδρου της Κόκκινης Νεολαίας
Η νορβηγική νεολαία προσπαθεί ακόμη να συλλάβει το μέγεθος και την απάνθρωπη σκληρότητα της μαζικής σφαγής. Χαρακτηριστική της κατάστασης πνευμάτων είναι η ανοιχτή επιστολή που έστειλε ο Ίβερ Γιόχανσεν, πρόεδρος της Κόκκινης Νεολαίας, τόσο στα μέλη της οργάνωσης όσο και στους νέους ανθρώπους της χώρας του. Την παραθέτουμε χωρίς σχόλια:
«Πολλοί από εμάς έχουμε πάει στο νησί Ουτόγια. Έχουμε όμορφες αναμνήσεις από εκεί, κι αυτό κάνει ακόμη πιο οδυνηρό ό,τι έγινε. Θα φροντίσουμε ο ένας τον άλλον και θα επιτρέψουμε στον εαυτό μας να πενθήσει, να είναι λυπημένος και θυμωμένος. Αυτό που δεν θα επιτρέψουμε, είναι να αντιμετωπίσουμε το μίσος με περισσότερο μίσος. Στο μίσος θα απαντήσουμε με μεγαλύτερη συνοχή. Στη βία θα απαντήσουμε με περισσότερη ελευθερία. Θα τιμήσουμε τα θύματα της τραγωδίας οικοδομώντας μια κοινωνία όσο πιο αντίθετη γίνεται από αυτήν που ήθελε ο φονιάς.
Τολμώ να σας ζητήσω να σκέφτεστε ψύχραιμα πριν εκφράσετε τις σκέψεις σας στα Μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Είναι εύκολο να παρασυρθούμε από τον πόνο και να δείξουμε περισσότερο οργή προς τον φονιά, παρά έγνοια για τα θύματα της τραγωδίας και τις οικογένειές τους. Ας το αποφύγουμε. Δεν ζητάμε την επαναφορά της θανατικής ποινής στη Νορβηγία και είμαι σίγουρος ότι τουλάχιστον τα μέλη της Κόκκινης Νεολαίας αντιλαμβάνονται τη σημασία της έκκλησής μου.
Σε αυτές τις μέρες της οδύνης, ας φροντίσουμε τους εαυτούς μας, τους συντρόφους μας και τους φίλους μας. Σε σύντομο διάστημα θα πραγματοποιήσουμε και πάλι την ετήσια κατασκήνωσή μας. Παίρνοντας το δρόμο για εκεί, θα δείξουμε ότι δεν μπορούν να μας φοβίσουν, ούτε να μας φιμώσουν».
