Σε ένα εργαστήρι που κάνουμε για τα παιδιά μαζί με την εικαστικό Πολυτίμη Μαχαίρα, εμφανίστηκε πριν από λίγες μέρες ένα κορίτσι, η Ειρήνη, που την περασμένη Παρασκευή έκλεισε τα 14 του χρόνια.
Καθώς συζητούσαμε ιδέες για ένα παραμύθι που δημιουργούμε ομαδικά, είδα πως οι ιδέες της ήταν πάντα πρωτότυπες και με ισχυρή δόση φαντασίας. Έτσι τη ρώτησα αν γράφει και μου απάντησε πως δημιουργεί ιστορίες στο μυαλό της, αλλά δεν τις περνάει στο χαρτί.
Η προτροπή μου να γράψει όμως, έπιασε άμεσα τόπο και το επόμενο πρωί που συναντηθήκαμε μου έφερε ένα κείμενο γραμμένο σε τετράδιο.
Η έκπληξη και η συγκίνησή μου όταν το διάβασα ήταν μεγάλες.
Έτσι σκέφτηκα σήμερα να το μοιραστώ μαζί σας:
Η Γειτονιά της Ζωής
Σε ένα παράλληλο σύμπαν, όχι και πολύ μακριά από το δικό μας, υπήρχε ένας πλανήτης με τέσσερα νησιά.
Το πρώτο νησί το έλεγαν «Παιδική χαρά». Εκεί ζούσαν όλα τα παιδιά. Εκεί ζούσαν τα χρώματα, η διασκέδαση, οι νεροτσουλήθρες αλλά και τα γλειφιτζούρια και τα παγωτά.
Ακούγονταν παιδικά γέλια και αν ακούσεις προσεκτικά κάποιος σιγομουρμουρίζει μια γλυκιά μελωδία.
Το δεύτερο νησί λέγεται «Προσωπικός χώρος». Εκεί ζούνε μόνο έφηβοι και υπάρχει ένας αυστηρός νόμος οι παρέες του νησιού να είναι πάντα κλειστές. Τα δωμάτια είναι πάντα ακατάστατα με ρούχα, παπούτσια και κασέτες από βιντεοπαιχνίδια στο πάτωμα. Αντί για οξυγόνο, ο αέρας στο νησί έχει ορμόνες, ζεστασιά, ενηλικίωση, ευθύνες και νεύρα. Ο στόχος των εφήβων εκεί είναι να φαίνονται «κουλ».
Το επόμενο νησί είναι το πιο βαρετό αλλά και τρομακτικό ταυτόχρονα. Λέγεται «Τραπεζικό γραφείο». Όλοι εκεί είναι τετραγωνισμένοι και σε κοιτάνε με επικριτικά βλέμματα όταν δεν ακούς τι λέει η Βασίλισσα του νησιού, η «Κοινωνία». Το αγαπημένο χόμπι των ανθρώπων εκεί είναι να βλέπουν τηλεόραση και να μιλάνε για πολιτικά. Δεν κάνουν τίποτα χωρίς πρόγραμμα και δουλεύουν από τις 8.00 μέχρι τις 6.00.
Το τελευταίο νησί το λένε «Καφενείο». Εκεί όλοι έχουν γκρίζα μαλλιά –αν έχουν ακόμη μαλλιά– μουστάκια και ρυτίδες. Οι άνθρωποι εκεί φοράνε μικρά ορθογώνια γυαλιά στην άκρη της μύτης τους, τους αρέσει να τσιμπάνε μαγουλάκια και να δίνουν χαρτζιλίκι και καραμέλες. Πίνουνε ελληνικό καφέ, λύνουν σταυρόλεξα και διηγούνται στους ταξιδιώτες τι έκαναν στα άλλα νησιά, συμπληρώνοντας τη φράση: «Εγώ στα χρόνια σου…»
Στο νησί αυτό έχει και φαντάσματα που τα λένε «Θάνατος» και τους ξαναπάνε στο πρώτο νησί αντικαθιστώντας τις μαγκούρες και τις μασέλες με γλειφιτζούρια και μπάλες ποδοσφαίρου…
***
Αυτή ήταν η ιστορία που για μένα λέει πολλά πίσω από τις γραμμές της. Αυτά τα παιδιά που έχει τσακίσει το σύστημα (ή μάλλον προσπαθεί να τα τσακίσει) έχουν ένα βλέμμα ευαίσθητο που μας διαβάζει σαν ανοιχτά βιβλία.
Η πολιτική –ή μάλλον τα «πολιτικά»– έχει γίνει ζήτημα που ενδιαφέρει κάποιους γέροντες στο καφενείο. Δεν ξέρω αν το γνωρίζετε αλλά όλους εμάς μας θεωρούν γέρους. Εγώ δε είμαι και στην υποκατηγορία των «boomer» – σύμφωνα με τα παιδιά μου.
Η πολιτική έχει γίνει βαρετή και απεχθής. Αυτό που έχει πλασαριστεί ως πολιτική: Εκλογικές αναμετρήσεις, «μονομαχίες» στη Βουλή, δηλώσεις, αντιπαραθέσεις σε τηλεοπτικά παράθυρα, «βαθυστόχαστες» αναλύσεις σε πουλημένες εφημερίδες… Και ό,τι έχει απομείνει από αριστερά, δεν είναι πια ξύλινο, αλλά πραγματικό απολίθωμα…
Τα παιδιά, οι νέοι, αλλά κι εμείς –στο βάθος– άλλες ανάγκες έχουμε. Αλλού είναι η ψυχή μας. Τη φιμώνουμε, τη δένουμε, τη στριμώχνουμε, μέχρι που έρχεται ένα παιδί να μας δείξει πως ο βασιλιάς είναι γυμνός. Και οι υπήκοοί του τυφλοί.
«Ορμόνες, ζεστασιά, ενηλικίωση, ευθύνες και νεύρα». Αλλά και ο στόχος να φαίνεσαι «κουλ». Η Ειρήνη στο κείμενό της δεν χαρίζεται ούτε στη γενιά της. Αν και μας δίνει με αυτογνωσία τις λέξεις -κλειδιά για να την καταλάβουμε.
Και με μας γίνεται μεγαλόθυμη. Ο θάνατος γίνεται μια επιστροφή στην παιδική ηλικία. Αχ και να ήταν έτσι…
Οι παππούδες «παιδιαρίζουν» και καλά κάνουν όταν το κάνουν. Ξεφεύγουν από το «Καφενείο»…
Εκεί που η κριτική είναι ανελέητη –δικαίως– είναι σε αυτούς που ανήκουν στη λεγόμενη «παραγωγική ηλικία»: Οι τετραγωνισμένοι άνθρωποι με τα επικριτικά βλέμματα. Η «Κοινωνία».
Θυμήθηκα τον Αναγνωστάκη και την «Ποιητική» του:
– Προδίδετε πάλι την Ποίηση, θα μου πεις,
Την ιερότερη εκδήλωση του Ανθρώπου
Τη χρησιμοποιείτε πάλι ως μέσον, υποζύγιον
Των σκοτεινών επιδιώξεών σας
Εν πλήρει γνώσει της ζημιάς που προκαλείτε
Με το παράδειγμά σας στους νεωτέρους.
-Το τί δεν πρόδωσες εσύ να μου πεις
Εσύ κι οι όμοιοί σου, χρόνια και χρόνια,
Ένα προς ένα τα υπάρχοντά σας ξεπουλώντας
Στις διεθνείς αγορές και τα λαϊκά παζάρια
Και μείνατε χωρίς μάτια για να βλέπετε, χωρίς αφτιά
Ν’ ακούτε, με σφραγισμένα στόματα και δε μιλάτε.
Για ποια ανθρώπινα ιερά μάς εγκαλείτε;
Ξέρω: κηρύγματα και ρητορείες πάλι, θα πεις.
Ε ναι λοιπόν! Κηρύγματα και ρητορείες.
Σαν πρόκες πρέπει να καρφώνονται οι λέξεις
Να μην τις παίρνει ο άνεμος.
Ναι Ειρήνη. Σαν πρόκες!
Υ.Γ.: Η φωτογραφία είναι του Γιώργου Διγαλάκη. Τίτλος «Storm Hunter»
