του Τόμας Φάτσι*
Το πρόσφατο άρθρο γνώμης του Αμερικανού υπουργού Εξωτερικών Άντονι Μπλίνκεν στην επιθεώρηση Foreign Affairs είναι ένα από τα πιο εξαιρετικά έργα μυθοπλασίας που έχω διαβάσει εδώ και πολύ καιρό. Η περιγραφή των τελευταίων τεσσάρων ετών είναι τόσο αποκομμένη από την πραγματικότητα που μοιάζει να έχει βγει κατευθείαν από κακή ταινία του Χόλιγουντ. Η πλοκή έχει περίπου ως εξής: χρόνια κακής ηγεσίας έχουν αφήσει τις ΗΠΑ αποδυναμωμένες και διχασμένες, γεγονός που ενθαρρύνει τους κακούς –τη Ρωσία, την Κίνα, το Ιράν και τη Βόρεια Κορέα (sic)– να συνεργαστούν και να εξαπολύσουν μια άνευ προηγουμένου απειλή κατά του «ελεύθερου, ανοιχτού, ασφαλούς και ευημερούντος κόσμου που επιδιώκουν οι ΗΠΑ και οι περισσότερες χώρες», σπέρνοντας χάος και βία σε κάθε γωνιά του πλανήτη με την ελπίδα να τον βυθίσουν σε μια Νέα Σκοτεινή Εποχή. Αλλά τα σατανικά τους σχέδια ματαιώνονται όταν οι χώρες του Ελεύθερου Κόσμου, με επικεφαλής τις ΗΠΑ και τον γενναίο πρόεδρό τους Τζο Μπάιντεν, καταφέρνουν να παραμερίσουν τις διαφορές τους και να αντεπιτεθούν για να αποκαταστήσουν την ειρήνη και τη σταθερότητα σε όλο τον κόσμο – στην Ουκρανία, τη Μέση Ανατολή, την Ασία-Ειρηνικό και αλλού. Το σενάριο τελειώνει πάντως με έναν μικρό αιφνιδιασμό: ο Ελεύθερος Κόσμος έχει καταφέρει προς το παρόν να ματαιώσει τα σχέδια των Κακών για παγκόσμια κυριαρχία, αλλά ακόμα δεν τους έχει νικήσει οριστικά…
Πέρα από τα αστεία, πρέπει να αναρωτηθεί κανείς: Αγνοεί στ’ αλήθεια ο Μπλίνκεν το γεγονός ότι, στα μάτια των περισσότερων ανθρώπων, η εξωτερική πολιτική της κυβέρνησης Μπάιντεν ξεχωρίζει ως η πιο πολεμοχαρής από την εποχή του Τζορτζ Μπους; Αυτή η κυβέρνηση έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην πρόκληση του πολέμου στην Ουκρανία: αρχικά την παρότρυνε να υιοθετήσει μια άκρως συγκρουσιακή στάση απέναντι στη Ρωσία, και στη συνέχεια διέλυσε όλες τις ευκαιρίες για μια διευθέτηση της σύγκρουσης με διαπραγματεύσεις, επιλέγοντας κάτι που κλιμακώνεται γρήγορα σε έναν απευθείας, δυνητικά πυρηνικό, πόλεμο ΝΑΤΟ-Ρωσίας. Επέτρεψε επίσης (αν δεν συμμετείχε άμεσα) την ανατίναξη του αγωγού Nord Stream, τη χειρότερη πράξη βιομηχανικής τρομοκρατίας στην ευρωπαϊκή ιστορία. Στη Μέση Ανατολή, κατέστρεψε κάθε προοπτική ανανέωσης της πυρηνικής συμφωνίας με το Ιράν, θέτοντας επαχθείς όρους που γνώριζε ότι το Ιράν δεν θα μπορούσε ποτέ να αποδεχτεί. Και, κατά τη διάρκεια του περασμένου έτους, προσέφερε στο Ισραήλ σχεδόν άνευ όρων πολιτική, οικονομική και στρατιωτική υποστήριξη, συμβάλλοντας έτσι άμεσα στη δραματική περιφερειακή κλιμάκωση που παρακολουθούμε τώρα. Στην περιοχή Ασίας-Ειρηνικού, αδρανοποίησε τις ιστορικές δεσμεύσεις που είχαν αναλάβει οι ΗΠΑ στη συμφωνία «Μία Κίνα» με το Πεκίνο σχετικά με την Ταϊβάν, και επεδίωξε μια άνευ προηγουμένου στρατιωτική αναβάθμιση στην περιοχή ως προετοιμασία ενός ολοκληρωτικού πολέμου με την Κίνα.
Η κυβέρνηση Μπάιντεν έχει κυριολεκτικά βάλει φωτιά στον κόσμο, σε μια απεγνωσμένη προσπάθεια να ανακόψει την παρακμή της αμερικανικής ηγεμονίας και να επιβραδύνει, ή ιδανικά να αντιστρέψει, τη συνεχιζόμενη μετάβαση προς ένα πολυπολικό σύστημα – μια μάλλον διαφορετική ιστορία από την πλοκή της ταινίας του Μπλίνκεν. Αυτό δεν σημαίνει ότι όλα όσα γράφει είναι φανταστικά: από ορισμένες απόψεις, είναι αλήθεια ότι «οι ΗΠΑ βρίσκονται σήμερα σε πολύ ισχυρότερη γεωπολιτική θέση απ’ ό,τι ήταν πριν από τέσσερα χρόνια». Βέβαια αυτό δεν ισχύει σε παγκόσμιο επίπεδο: οι ΗΠΑ είναι αναμφισβήτητα πιο αποκρουστικές και απομονωμένες διεθνώς απ’ ό,τι ήταν ποτέ. Είναι όμως αλήθεια σε σχέση με τα δυτικά προτεκτοράτα τους στην Ευρώπη και αλλού, επί των οποίων οι ΗΠΑ ανέκτησαν πλήρη έλεγχο, στρατιωτικά και οικονομικά. Ακόμη και τα μπλοκμπάστερ του Χόλιγουντ περιέχουν έναν πυρήνα αλήθειας.
* Ο Τόμας Φάτσι είναι δημοσιογράφος, ερευνητής και συγγραφέας.
