του Ιάσονα Κωστόπουλου
Πριν προλάβουμε να μπούμε στον Αύγουστο, η πανδημία έκανε για τα καλά αισθητή την παρουσία της για μια ακόμη φορά, διαψεύδοντας τις κυβερνητικές εκτιμήσεις και υποσχέσεις για ένα covid-free καλοκαίρι. Βέβαια, δεν καλπάζει μόνο ο ιός αλλά και η προωθούμενη πολιτική αποκλεισμού όσων δεν έχουν εμβολιαστεί, από ολοένα και περισσότερες πλευρές του δημοσίου βίου. Παράλληλα, σε όλα τα ΜΜΕ, εν χορώ οι τηλεαστέρες-λοιμωξιολόγοι προαναγγέλλουν πως με βάση την τρέχουσα κατάσταση, το τέταρτο κύμα της πανδημίας αναμένεται να είναι πολύ δύσκολο, με πολλές χιλιάδες κρούσματα καθημερινά και την ανάλογη πίεση στο σύστημα υγείας. Μοναδική λύση που προωθείται, ο εμβολιασμός εδώ και τώρα για όλους, μήπως και καταφέρουμε να φτάσουμε ένα ποσοστό της τάξης του 75%–80%. Αλλιώς, οι προβλέψεις τον «ειδικών» είναι ζοφερές και αφού οι προβλέψεις έγιναν και εμβόλια υπάρχουν, αν δεν καταφέρουμε να ανεβάσουμε το ποσοστό εμβολιασμού κατά 30-40% μέσα σε μόλις ένα-δύο μήνες, τότε τόσο το χειρότερο για μας, στο κάτω-κάτω είπαμε, η αντιμετώπιση της πανδημίας είναι ατομική ευθύνη μας.
Όσο δε για εκείνους που δεν ανταποκρίνονται στο «κατά κεφαλήν χρέος» της χώρας, υπάρχει Καιάδας. Αποκλεισμός από παντού. Οι αποφάσεις των ημερών είναι ενδεικτικές: Ένταξη του πιστοποιητικού εμβολιασμού σε οτιδήποτε αφορά την ψυχαγωγία, σε ορισμένα επαγγέλματα, αλλά και σε βασικές πτυχές του δημόσιου βίου. Αυτά όμως είναι μόνο η αρχή, δεν είναι μόνο οι δηλώσεις για λοκντάουν στους ανεμβολίαστους, αλλά και η προετοιμασία για τη γενικευμένη χρήση των πιστοποιητικών στην εργασία και την παιδεία που έπονται. Όσοι έχουν το πιστοποιητικό θα μπορούν να επανέλθουν σε μια ορισμένη κανονικότητα, με τη διαφορά ότι θα βρίσκονται σε καθεστώς ασφυκτικού κοινωνικού ελέγχου, ενώ όσοι δεν το έχουν θα ζουν όπως τα τελευταία 2 χρόνια. Αν αυτό είναι εφικτό και μπορεί να λειτουργήσει το «τηλέ-». Θα ήταν εξάλλου σκανδαλώδες να υπάρχει άμεσος αποκλεισμός από βασικά συνταγματικά δικαιώματα. Για άλλες βέβαια πτυχές, όπως η εργασία, τα πράγματα είναι αλλιώς, όσοι δεν συμμορφώνονται, θα μπαίνουν σε αναστολή και γρήγορα θα απολύονται ή θα ωθούνται στην παραίτηση. Στο παραπάνω πλαίσιο στήνεται ένας τεράστιος διαχωρισμός και κατασκευάζονται τα κοινωνικά μπλοκ που θα καλεστούν να τον υποστηρίξουν. Το αφήγημα των ελίτ υποστηρίζει ότι ο άμεσος εμβολιασμός, έστω και υποχρεωτικός, θα σώσει ζωές και αν φτάσουμε ένα ποσοστό θα ξεμπερδέψουμε με την «επιθετική» φάση της πανδημίας. Οπότε, ακόμη και αν τίθεται ζήτημα καταπάτησης των δικαιωμάτων όσων δεν εμβολιάζονται, αυτό είναι αναγκαίο για να σωθεί όχι μόνο η δική τους ζωή αλλά και των συνανθρώπων τους. Εξού και όποιος δεν το καταλαβαίνει είναι ανεύθυνος, επικίνδυνος αλλά και σκοταδιστής, αφού τάσσεται ντε φάκτο απέναντι στην επιστημονική γνώση.
Όμως πριν βιαστεί κανείς να πάρει θέση στο δίλημμα «ζωές ή δικαιώματα;», «Υγεία ή Ελευθερία;» κλπ είναι χρήσιμο να ληφθούν υπόψη τα παρακάτω:
Είναι απίθανο να μπορέσουμε να φτάσουμε τα ποσοστά που διακηρύττουν και το γνωρίζουν
Με βάση τον αριθμό των ημερήσιων εμβολιασμών και την αντιστοίχισή τους στο μέγεθος αύξησης του ποσοστού των εμβολιασμένων ημερησίως, προκύπτει ότι για να έχουμε μια αύξηση της τάξης του 30%-40%, θα έπρεπε καθημερινά το εμβολιαστικό σύστημα να πετυχαίνει το μέγιστο των εμβολιασμών που έχουν γίνει μέχρι τώρα σε μια ήμερα. Σε αυτό θα πρέπει κανείς να συνυπολογίσει ότι ακόμη και μια πολύ επιτυχημένη εμβολιαστική εκστρατεία, είναι σχεδόν αδύνατο να έχει διαρκώς την ίδια ένταση. Μάλιστα για να γίνει ακόμη πιο κατανοητή η δυσκολία του εγχειρήματος, αν ο εμβολιασμός συνεχίσει μέσα στο καλοκαίρι με την μικρή πτώση που είχε εντός του Ιουλίου, τότε στις αρχές του φθινοπώρου θα βρισκόμαστε λίγο πάνω από το 60%. Επιπρόσθετα, απουσιάζει πλήρως από τη συζήτηση η ανάγκη επανεμβολιασμού λόγω μεταλλάξεων –που ήδη συζητιέται– ή και λόγω εξασθένησης της ανοσίας με την πάροδο του χρόνου. Πράγμα που θα έπρεπε να αλλάζει εντελώς τα δεδομένα, από τη στιγμή που είναι πιθανό ο τρέχων εμβολιασμός να μην είναι επαρκής για την επίτευξη ανοσίας, ανεξαρτήτως ποσοστού. Επιπλέον, είναι κοινά παραδεκτό ότι εφόσον δεν είναι δυνατόν να υπάρξει περιορισμός του ιού στην κοινότητα, και έλεγχος της κίνησης των μεταλλάξεων, θα υπάρχει διαρκής μετάλλαξη του ιού. Επομένως όχι μόνο, δεν προλαβαίνουμε να φτάσουμε τους στόχους που μπαίνουν, αλλά και έπειτα είναι τρομερά πιθανό να μπούμε σε ένα νέο γύρο εμβολιασμών.
Δεν υπάρχει στοχευμένη ενημερωτική καμπάνια για τον εμβολιασμό, το αντίθετο
Όλη η πορεία του εμβολιασμού έχει σημαδευτεί από παλινωδίες σχετικά με την ασφάλεια των εμβολίων τόσο διεθνώς όσο και εγχώρια. Αυτό στην Ελλάδα, συνδυάστηκε από αμφιλεγόμενους χειρισμούς που είναι βέβαιο και ήταν εξαρχής δεδομένο ότι θα εντείνουν τη δυσπιστία και τις αμφιβολίες του κόσμου. Επίσης σύμφωνα με τον ΠΟΥ, μια εμβολιαστική εκστρατεία για να είναι επιτυχημένη οφείλει να συνδυάζεται με μια μεγάλη ενημερωτική καμπάνια που θα πρέπει να απαντήσει όλα τα ερωτήματα και τις αμφιβολίες για την ασφάλεια του εμβολιασμού. Παράλληλα, είναι θεμελιώδες για τέτοιες πολιτικές πρωτοβουλίες, να υπάρχει πλήρης διαφάνεια σε όλα τα στάδια της διαδικασίας και διαρκής πληροφόρηση για την πορεία και τα προβλήματά της. Για παράδειγμα, είναι τραγικό ότι ενώ με βάση τα ποσοστά εμβολιασμού ανά ηλικιακή ομάδα, φαίνεται να υπάρχει πρόβλημα στα 40 έως 60. Αντί για να υπάρξει προσπάθεια για να αλλάξει η κατάσταση σε ομάδες που αποδεδειγμένα έχουν πληγεί από τον ιό, επιχειρείται να πιαστούν τα ποσοστά επεκτείνοντας τον εμβολιασμό σε άλλες ηλικιακές ομάδες (έφηβοι, παιδία) που αποδεδειγμένα δεν κινδυνεύουν εξίσου από τον ιό.
Εμβολιαστική καμπάνια και υποχρεωτικότητα δεν πάνε μαζί
Καταρχήν το γεγονός ότι μια εμβολιαστική εκστρατεία οφείλει να μην είναι υποχρεωτική, δεν έχει σχέση με το αν υπάρχουν εμβόλια που είναι υποχρεωτικά. Πέρα από τα υπαρκτά ζητήματα δημοκρατικότητας και βιοηθικής που εμπεριέχει ο εκβιασμός και εν τέλει ο εξαναγκασμός στην τέλεση μιας ιατρικής πράξης, η εθελοντικότητα έχει να κάνει και με την αποτελεσματικότητα. Στην πραγματικότητα, η πειθάρχηση για τον εμβολιασμό, είναι ένα μέσο που θεωρείται αναποτελεσματικό, ακριβώς γιατί εντείνει την αντίσταση από μια μερίδα του πληθυσμού. Επειδή όμως μια εμβολιαστική εκστρατεία έχει συγκεκριμένο χρονικό περιθώριο για να γίνει αλλά και στοχεύει σε πολύ υψηλά ποσοστά για να πετύχει, η υποχρεωτικότητα στην πραγματικότητα υποσκάπτει το όποιο εγχείρημα.
Ο εμβολιασμός εσκεμμένα αποπλαισιώνεται
Το γεγονός ότι το εμβόλιο αποτελεί ένα ιδιαίτερα σημαντικό όπλο στην αντιμετώπιση της πανδημίας, δεν σημαίνει σε καμία περίπτωση ότι ο εμβολιασμός είναι πανάκεια. Αν κάποιος στόχευε στην αντιμετώπιση της πανδημίας, το εγχείρημα για τον εμβολιασμό θα έπρεπε να υποβοηθιέται διαρκώς και από όλα τα άλλα μέσα. Θα έπρεπε δηλαδή ο εμβολιασμός να είναι ενταγμένος σε μια συνολική στρατηγική αντιμετώπισης της πανδημίας, ιδιαίτερα αν πάρουμε ως δεδομένο ότι ο εμβολιασμός ως εγχείρημα δεν προωθείται παγκοσμίως με τον ίδιο τρόπο και ότι η φύση του εγχειρήματος είναι τέτοια που χρειάζεται χρόνο. Το γεγονός ότι σήμερα ο εμβολιασμός προωθείται επιτακτικά ως η μοναδική λύση ενώ παράλληλα υποσκάπτονται όλα τα άλλα μέσα και μέτρα που είναι αναγκαία για να αντιμετωπιστεί η πανδημία, μαρτυρά την εργαλειοποίησή του. Για παράδειγμα, δεν μπορεί να παραγνωρίζεται ότι χώρες όπως η Κίνα ή και η Αυστραλία που ακολούθησαν μια εντελώς διαφορετική πορεία και αντιμετώπισαν από νωρίς την πανδημία, σήμερα βρίσκονται άλλη ποιοτικά κατάσταση. Αντίστοιχα, το να μένει το εμβόλιο ως μοναδική σανίδα σωτηρίας για τον κόσμο, ενώ όλα τα άλλα μέσα θεωρούνται οικονομικά ασύμφορα και αδύνατα, με αποτέλεσμα να διαμορφώνεται μια κανονικότητα που στην πραγματικότητα ευνοεί τη μετάδοση του ιού (βλέπε άρση όλων των μέτρων, τουρισμός κ.λπ.) και άρα η μόνη επιλογή που έχεις είναι «εμβολιάσου ή πέθανε», δεν αποτελεί στρατηγική για την αντιμετώπιση της πανδημίας.
***
Είναι φανερό πως δεν έχουμε να κάνουμε με μια απόπειρα σωτηρίας του λαού, αλλά με την εργαλειοποίηση της πανδημίας και εν προκειμένω του εμβολιασμού για να προχωρήσουν πολιτικοί σχεδιασμοί και αναδιαρθρώσεις που δεν θα μπορούσαν να προωθηθούν αλλιώς. Η covid-free κανονικότητα που πλασάρει η κυβέρνηση δεν είναι παρά ένα μύθευμα, που καμουφλάρει τη νέα κανονικότητα αποκλεισμών, εκτεταμένου κοινωνικού ελέγχου και πειθάρχησης που στήνεται για την μεταπανδημική εποχή. Στο δίλημμα λοιπόν «Υγεία ή Ελευθερία», απαντάμε εξασφάλιση της Υγείας του κόσμου με χρήση όλων των διαθέσιμων μέτρων και μέσων, ενώ αυτό που σήμερα συμβαίνει δεν αποσκοπεί στην εξασφάλιση της Υγείας αλλά στην καταπάτηση της Ελευθερίας.
