Η έβδομη τέχνη ως μικρογραφία μιας κοινωνίας σε κατάρρευση. Του Νέστορα Πουλάκου
Σε δυο μέρες αποχαιρετάμε το 2012 ιδιαιτέρως προβληματισμένοι για μια χρονιά που ο ελληνικός κινηματογράφος πήγε μόνο πίσω. Τέτοιες ώρες κάνουμε την αποτίμηση/απολογισμό του έτους που φεύγει, ώστε να κοιτάξουμε ξανά και ξανά λάθη και παραλείψεις που έγιναν και να μάθουμε μέσα από αυτά. Ας επικεντρωθούμε στον ελληνικό κινηματογράφο. Ψάχνω τα γραπτά μου και τις ειδήσεις που έχω γράψει και μόνο αρνητικά βρίσκω. Άλλωστε και το σινεμά δεν θα μπορούσε παρά να είναι η μικρογραφία μιας κοινωνίας σε κατάρρευση. Όπως και σε άλλους τομείς της καθημερινότητας, η μνημονιακή πολιτική του απελθόντα υπουργού Πολιτισμού, Παύλου Γερουλάνου, μόνο συντρίμμια άφησε: έναν ασύλληπτης εμπνεύσεως κινηματογραφικό νόμο ανεφάρμοστο και μια κοινότητα που προσπαθεί να γιατρέψει εκείνον τον βίαιο διχασμό του 2009, ένα απένταρο Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου να υπολειτουργεί, επιχορηγήσεις διετίας ύψους 910 χιλιάδων ευρώ… ακάλυπτες και μη εκταμιευμένες, και εν γένει ένα σινεμά βορά στην ανύπαρκτη ιδιωτική πρωτοβουλία. Μετά τη γερουλανική λαίλαπα, τι θα μπορούσες να περιμένεις το 2012;
α) Οι ελληνικές ταινίες δεν προτιμήθηκαν φέτος από τα μεγάλα φεστιβάλ. Μοναδική εξαίρεση ήταν η συμμετοχή και το ειδικό βραβείο της μικρού μήκους ταινίας Τίτλοι Τέλους του Γιώργου Ζώη, στο Φεστιβάλ Βενετίας. Κατά τα άλλα, ταινίες όπως το L του Μπάμπη Μακρίδη, το Τhe Capsule της Αθηνάς Ραχήλ Τσαγγάρη και Το Αγόρι τρώει το φαγητό του πουλιού του Έκτορα Λυγίζου συμμετείχαν σε σημαντικά μεν δεύτερης γραμμής δε φεστιβάλ του εξωτερικού (Σάντανς, Λοκάρνο, Καρλόβι Βάρι, Λονδίνου, Τορόντο).
β) Όλες οι arthhouse παραγωγές, από τον Άδικο Κόσμο του Φίλιππου Τσίτου μέχρι τον Παράδεισο του Παναγιώτη Φαφούτη, την Πόλη των Παιδιών του Γιώργου Γκικαπέππα, την Κόρη του Θάνου Αναστόπουλου, το L του Μπάμπη Μακρίδη, το J.A.C.E. του Μενέλαου Καραμαγγιώλη κ.ά., έκοψαν μαζί 15 χιλιάδες εισιτήρια! Εισπρακτική τραγωδία, με άλλα λόγια. Φωτεινές εξαιρέσεις ήταν οι μεγάλες παραγωγές των Γιάννη Σμαραγδή και Χριστόφορου Παπακαλιάτη που ξεπέρασαν τα 300 χιλιάδες εισιτήρια έκαστη.
γ) Λιγότερες από κάθε άλλη χρονιά ήταν οι ελληνικές παραγωγές που προβλήθηκαν φέτος. Συνολικά 27 ταινίες βγήκαν στο εμπορικό κύκλωμα, με τις περισσότερες σε περιορισμένη διανομή. Από αυτές 19 είναι μυθοπλασίας και 8 ντοκιμαντέρ. Πρόκειται για αριθμούς που θα πρέπει σαφώς να προβληματίζουν.
δ) Απουσία ουσιαστικής προβολής της ελληνικής ταινίας σε εγχώρια φεστιβάλ. Με τον καλλιτεχνικό διευθυντή του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης να έχει γυρίσει την πλάτη στην ελληνική ταινία και τους δημιουργούς να αποφεύγουν να ανεβαίνουν τον Νοέμβριο στην πόλη μια και δεν υπάρχουν πια χρηματικά βραβεία, οι ταινίες διαχέονται μεταξύ Αθήνας (Νύχτες Πρεμιέρας, Πανόραμα), Θεσσαλονίκης και… χάους. Εντέλει, τα αμαρτωλά, κατά τα άλλα, Κρατικά Βραβεία Ποιότητας που κόπηκαν μόνο στον κινηματογράφο (σε όλες τις άλλες τέχνες υπάρχουν ακόμη) και δεν έχουν μπει στην παραγωγή όπως είχε εξαγγελθεί, έχουν φέρει υποβραβεία σε διάφορα φεστιβάλ και θεσμούς χωρίς ουσιαστικό αντίκρισμα.
ε) Οι υπουργοί και υφυπουργοί απαξιώνουν να ασχοληθούν με το σπορ «κινηματογράφος». Μετά το χάος που άφησε ο Γερουλάνος, η Τατιάνα Καραπαναγιώτη στη σύντομη θητεία της καταπιάστηκε μόνο με τα αρχαία, ο δε Κώστας Τζαβάρας, έξι μήνες μετά την ανάληψη των καθηκόντων του, ανταποκρίθηκε μόνο στο πρόβλημα χρηματοδότησης του Φεστιβάλ Ολυμπίας και αυτό γιατί διεξάγεται στην εκλογική περιφέρειά του!
στ) Στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης απαγορεύτηκε στην Πανελλήνια Ένωση Κριτικών Κινηματογράφου να δίνει το καθιερωμένο και θεσμοθετημένο από το 1976 βραβείο της. Στο Φεστιβάλ Δράμας, η φετινή αδικαιολόγητη διόγκωσή του έφερε στο προσκήνιο μια ομάδα νέο-ομιχλιστών μικρομηκάδων που θέλουν να φέρουν τα πάνω-κάτω και σε αυτό το φεστιβάλ. Στο Φεστιβάλ Ολυμπίας, μεσούσης της διοργάνωσής του ανακοινώθηκε ότι παγώνει η χρηματοδότησή του από την Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας, μέχρι νεωτέρας. Μπορείς μετά από όλα αυτά να είσαι αισιόδοξος;
Και κόντρα σε όλα αυτά, στο ρεύμα δηλαδή, οι Έλληνες κινηματογραφιστές προσπαθούν με ό,τι μέσα διαθέτουν να κάνουν ταινίες και να τις δει ο κόσμος. Εμείς θα είμαστε δίπλα τους. Ευελπιστώ μελλοντικά και οι παραπάνω!
