Οριζοντιότητα – Φωνές λαϊκής εξουσίας στην Αργεντινή
H Αμερικανίδα Marina Sitrin και η Αργεντινέζα Claudia Acuna μέλος της οργάνωσης Lavaca.org βρέθηκαν την Τρίτη το βράδυ στην ΑΣΟΕΕ, σε μια πολύ ενδιαφέρουσα εκδήλωση που είχε ως επίκεντρο τα ταραγμένα χρόνια της αργεντίνικης εξέγερσης η οποία ξεθεμελίωσε το «πείραμα» -θαύμα το λέγανε- που εφάρμοζε ο χρηματοπιστωτικός καπιταλισμός στην πάντα «ανήσυχη» αυτή χώρα της Λατινικής Αμερικής. Στόχος της ήταν η ανταλλαγή εμπειριών ανάμεσα στους αγώνες που ξέσπασαν στην Αργεντινή και η συσχέτισή τους με τις μεγαλειώδεις κινητοποιήσεις στις πλατείες, τους δρόμους και τις γειτονιές της μνημονιακής Ελλάδας.
Αφορμή για την εκδήλωση υπήρξε η απόδοση στα ελληνικά ενός εξαίρετου βιβλίου μαρτυριών που επιμελήθηκε η παρούσα στους αγώνες της εξέγερσης στην Αργεντινή Marina Sitrin, βιβλίο που έχει τίτλο Οριζοντιότητα – και υπότιτλο Φωνές λαϊκής εξουσίας στην Αργεντινή. Το πλαίσιο και το περιεχόμενό του κινείται φυσικά στα ταραγμένα χρόνια της χώρας, τότε δηλαδή που εκατομμύρια διαδηλωτές -εργάτες, αγρότες, υπάλληλοι και πολίτες της μεσαίας τάξης- οργάνωσαν ριζοσπαστικά συμβούλια στις γειτονιές συνδέθηκαν με τις συνελεύσεις των ανέργων, τότε που εκατοντάδες χιλιάδες λαού κατέκλυσαν την Plaza de Mayo η οποία βρίσκεται στην καρδιά της πρωτεύουσας και πολύ κοντά στο Προεδρικό Μέγαρο φωνάζοντας «Φτάνει πια» (Υa Basta) «Φύγετε όλοι! (Vaya con todos) «Δουλειά και Αξιοπρέπεια!» (Trabajo y dignidad). Ανάμεσα στο συγκεντρωμένο πλήθος, δίπλα στους μαχητικούς piqueteros, τους ανώνυμους άνεργους αγωνιστές που έγιναν παγκοσμίως γνωστοί μέσα από τα μπλοκαρίσματα και τις οδομαχίες στις γέφυρες των οδικών αξόνων της χώρας, βαδίζουν χτυπώντας ρυθμικά τις άδειες κατσαρόλες τους, νοικοκυρές, υποτιμημένοι εργάτες, δημόσιοι υπάλληλοι, κατεστραμμένοι επαγγελματίες, νέοι, μεσήλικες, ηλικιωμένοι.
Εμπειρίες από αυτές τις πρακτικές του αγώνα που συγκλόνισαν τον κόσμο αποτυπώνονται στις σελίδες του βιβλίου υπό μορφή μικρών συνεντεύξεων και δηλώσεων από τα ίδια τα υποκείμενα που συμμετείχαν στις κινητοποιήσεις και στις οριζόντιες πολιτικές διαδικασίες που γέννησε η εξέγερση.
«Έχουμε επίγνωση -γράφουν οι συντελεστές της έκδοσης, θα πούμε στη συνέχεια ποιοι είναι- ότι αυτό το βιβλίο δεν συνιστά ούτε ιστορία του κινήματος, ούτε μια θεωρητική ανάλυση. Είναι όμως εμπειρίες πολύτιμες, όχι επειδή μπορούν να μεταφερθούν αυτούσιες σ’ έναν άλλο τόπο και σ’ έναν άλλο χρόνο, αλλά επειδή μπορούν να εμπλουτίσουν τους αγώνες που δίνουμε εμείς σήμερα κι εδώ… Η έκδοση υπήρξε καρπός συλλογικής απόφασης που ανέλαβαν η Συνέλευση για την Κυκλοφορία των Αγώνων (Σ.Κυ.Α.), των ανοιχτών συνελεύσεων Ζωγράφου, Αγίας Παρασκευής, Αγίου Δημητρίου και Βύρωνα – Παγκρατίου – Καισαριανής.
«Επειδή όμως μιλάμε πολύ για το πώς γίνονται ή κάνουμε τα πράγματα, για το πώς τα ονομάζουμε», θέλουμε να σταθούμε στον πρόλογο της επιμελήτριας M. Sitrin στην αγγλική έκδοση (που περιλαμβάνεται και στην ελληνική). Με τον τίτλο Ο δρόμος ανοίγεται μεταφράζοντας η Σιτρίν (ακριβέστερα οι πρωταγωνιστές του βιβλίου της) μας υπενθυμίζουν ότι: Όταν οι παλιές λέξεις δεν μπορούν να κατονομάσουν νέα πράγματα, μια καινούργια γλώσσα είναι απαραίτητη. «Σήμερα λοιπόν -λέει ο 17χρονος ακτιβιστής Emilio- φτιάχνουμε κάτι διαφορετικό. Και μέσα σ’ αυτήν τη διαδικασία δημιουργούνται καινούργιες μορφές έκφρασης και μια ολοκαίνουργια γλώσσα. Οριζοντιότητα, άμεση δημοκρατία, μοίρασμα και αλληλεπίδραση, ζύμωση, άρθρωση, δικτυακή άρθρωση, αυτές τις εκφράσεις δεν τις ακούς συχνά από την παραδοσιακή Αριστερά… Υπάρχουν πολλές λέξεις του παρελθόντος που θα μπορούσαν να προσδιορίσουν την τωρινή κατάσταση, αλλά μια και είναι παλιές λέξεις που καλούνται να κατονομάσουν νέα πράγματα, δημιουργούν σύγχυση».
Μια τέτοια λέξη είναι η «οριζοντιότητα» η λέξη-τίτλος του εν λόγω βιβλίου. Η οριζοντιότητα, γράφει η Σιτρίν, δεν υπαινίσσεται μόνο μια μορφή οργάνωσης από τα κάτω, ούτε μια αντι-ιεραρχική σχέση όπου κανείς δεν αποφασίζει εξ ονόματος του άλλου. Είναι μια θετική σημασία που δηλώνει τη χρήση της άμεσης δημοκρατίας και την αγωνία της συνδιαμόρφωσης, διαδικασίες όπου οι πάντες αποκτούν φωνή και δημιουργούν καινούργιες σχέσεις μεταξύ τους. Η οριζοντιότητα είναι ένας νέος τρόπος του σχετίζεσθαι, βασισμένος στην πρόσωπο-με-πρόσωπο πολιτική και εναντιωνόμενη σε όλες τις μορφές των «-ισμών». Θα κλείσουμε αυτό το σημείωμα για το βιβλίο με τα όσα είπε υπο μορφή ερωτημάτων η Claudia Acuna, κλείνοντας με κρίσιμα ερωτήματα την πολύ ενδιαφέρουσα βιωματική της εμπειρία από την εξέγερση του αργεντίνικου λαού.
Είπε: «Το ερώτημα είναι τι θέλουμε τώρα: θέλουμε να επιστρέψουμε στην εποχή της απόλυτης κατανάλωσης ή να φτιάξουμε άλλη μορφή κοινωνικών σχέσεων που δεν θα ‘χουν να κάνουν με αυτά που έχει και κατέχει ο καθένας αλλά αυτό που όλοι μαζί μπορούμε να δημιουργήσουμε. Είναι ένας δρόμος που δεν ξέρουμε πού οδηγεί και καλύτερα να μοιραστούμε μαζί σας σήμερα κάποιες ερωτήσεις που κι εμείς τις κάνουμε. Δεν έχουμε απαντήσεις ακόμα, γιατί είναι στην πορεία κατασκευής. Η πρώτη ερώτηση είναι αν βλέπουμε ή αν υπάρχει δυνατότητα ενός νέου τρόπου εξουσίας που η βασική του λειτουργία θα είναι να διασκορπιστεί η εξουσία. Γιατί αντιστέκεται σε μια συγκεντρωτική εξουσία. Πώς, λοιπόν, αυτή η νέα μορφή εξουσίας σχετίζεται με το κράτος, αν όλες οι τεχνικές που ξέρουμε γεννήθηκαν ή αποτέλεσαν μέρος της συγκεντρωτικής εξουσίας του κράτους. Σε κάθε περίπτωση, είτε από επιλογή είτε από έλλειψη επιλογής ήταν μέρος του προβλήματος και κατά συνέπεια αυτές οι μορφές δεν μπορούν να είναι μέρος της λύσης του προβλήματος. Το άλλο ερώτημα που κάνουμε είναι τι σημαίνει να κάνεις πολιτική σήμερα. Τι σημαίνει σήμερα ο ρόλος του κόμματος και του προγράμματός του, κι αν σήμερα οι εχθροί μας δεν περιλαμβάνονται κι αυτοί σ’ αυτούς που νομίζαμε ότι ήταν σύμμαχοί μας;».
Αφορμή για την εκδήλωση υπήρξε η απόδοση στα ελληνικά ενός εξαίρετου βιβλίου μαρτυριών που επιμελήθηκε η παρούσα στους αγώνες της εξέγερσης στην Αργεντινή Marina Sitrin, βιβλίο που έχει τίτλο Οριζοντιότητα – και υπότιτλο Φωνές λαϊκής εξουσίας στην Αργεντινή. Το πλαίσιο και το περιεχόμενό του κινείται φυσικά στα ταραγμένα χρόνια της χώρας, τότε δηλαδή που εκατομμύρια διαδηλωτές -εργάτες, αγρότες, υπάλληλοι και πολίτες της μεσαίας τάξης- οργάνωσαν ριζοσπαστικά συμβούλια στις γειτονιές συνδέθηκαν με τις συνελεύσεις των ανέργων, τότε που εκατοντάδες χιλιάδες λαού κατέκλυσαν την Plaza de Mayo η οποία βρίσκεται στην καρδιά της πρωτεύουσας και πολύ κοντά στο Προεδρικό Μέγαρο φωνάζοντας «Φτάνει πια» (Υa Basta) «Φύγετε όλοι! (Vaya con todos) «Δουλειά και Αξιοπρέπεια!» (Trabajo y dignidad). Ανάμεσα στο συγκεντρωμένο πλήθος, δίπλα στους μαχητικούς piqueteros, τους ανώνυμους άνεργους αγωνιστές που έγιναν παγκοσμίως γνωστοί μέσα από τα μπλοκαρίσματα και τις οδομαχίες στις γέφυρες των οδικών αξόνων της χώρας, βαδίζουν χτυπώντας ρυθμικά τις άδειες κατσαρόλες τους, νοικοκυρές, υποτιμημένοι εργάτες, δημόσιοι υπάλληλοι, κατεστραμμένοι επαγγελματίες, νέοι, μεσήλικες, ηλικιωμένοι.
Εμπειρίες από αυτές τις πρακτικές του αγώνα που συγκλόνισαν τον κόσμο αποτυπώνονται στις σελίδες του βιβλίου υπό μορφή μικρών συνεντεύξεων και δηλώσεων από τα ίδια τα υποκείμενα που συμμετείχαν στις κινητοποιήσεις και στις οριζόντιες πολιτικές διαδικασίες που γέννησε η εξέγερση.
«Έχουμε επίγνωση -γράφουν οι συντελεστές της έκδοσης, θα πούμε στη συνέχεια ποιοι είναι- ότι αυτό το βιβλίο δεν συνιστά ούτε ιστορία του κινήματος, ούτε μια θεωρητική ανάλυση. Είναι όμως εμπειρίες πολύτιμες, όχι επειδή μπορούν να μεταφερθούν αυτούσιες σ’ έναν άλλο τόπο και σ’ έναν άλλο χρόνο, αλλά επειδή μπορούν να εμπλουτίσουν τους αγώνες που δίνουμε εμείς σήμερα κι εδώ… Η έκδοση υπήρξε καρπός συλλογικής απόφασης που ανέλαβαν η Συνέλευση για την Κυκλοφορία των Αγώνων (Σ.Κυ.Α.), των ανοιχτών συνελεύσεων Ζωγράφου, Αγίας Παρασκευής, Αγίου Δημητρίου και Βύρωνα – Παγκρατίου – Καισαριανής.
«Επειδή όμως μιλάμε πολύ για το πώς γίνονται ή κάνουμε τα πράγματα, για το πώς τα ονομάζουμε», θέλουμε να σταθούμε στον πρόλογο της επιμελήτριας M. Sitrin στην αγγλική έκδοση (που περιλαμβάνεται και στην ελληνική). Με τον τίτλο Ο δρόμος ανοίγεται μεταφράζοντας η Σιτρίν (ακριβέστερα οι πρωταγωνιστές του βιβλίου της) μας υπενθυμίζουν ότι: Όταν οι παλιές λέξεις δεν μπορούν να κατονομάσουν νέα πράγματα, μια καινούργια γλώσσα είναι απαραίτητη. «Σήμερα λοιπόν -λέει ο 17χρονος ακτιβιστής Emilio- φτιάχνουμε κάτι διαφορετικό. Και μέσα σ’ αυτήν τη διαδικασία δημιουργούνται καινούργιες μορφές έκφρασης και μια ολοκαίνουργια γλώσσα. Οριζοντιότητα, άμεση δημοκρατία, μοίρασμα και αλληλεπίδραση, ζύμωση, άρθρωση, δικτυακή άρθρωση, αυτές τις εκφράσεις δεν τις ακούς συχνά από την παραδοσιακή Αριστερά… Υπάρχουν πολλές λέξεις του παρελθόντος που θα μπορούσαν να προσδιορίσουν την τωρινή κατάσταση, αλλά μια και είναι παλιές λέξεις που καλούνται να κατονομάσουν νέα πράγματα, δημιουργούν σύγχυση».
Μια τέτοια λέξη είναι η «οριζοντιότητα» η λέξη-τίτλος του εν λόγω βιβλίου. Η οριζοντιότητα, γράφει η Σιτρίν, δεν υπαινίσσεται μόνο μια μορφή οργάνωσης από τα κάτω, ούτε μια αντι-ιεραρχική σχέση όπου κανείς δεν αποφασίζει εξ ονόματος του άλλου. Είναι μια θετική σημασία που δηλώνει τη χρήση της άμεσης δημοκρατίας και την αγωνία της συνδιαμόρφωσης, διαδικασίες όπου οι πάντες αποκτούν φωνή και δημιουργούν καινούργιες σχέσεις μεταξύ τους. Η οριζοντιότητα είναι ένας νέος τρόπος του σχετίζεσθαι, βασισμένος στην πρόσωπο-με-πρόσωπο πολιτική και εναντιωνόμενη σε όλες τις μορφές των «-ισμών». Θα κλείσουμε αυτό το σημείωμα για το βιβλίο με τα όσα είπε υπο μορφή ερωτημάτων η Claudia Acuna, κλείνοντας με κρίσιμα ερωτήματα την πολύ ενδιαφέρουσα βιωματική της εμπειρία από την εξέγερση του αργεντίνικου λαού.
Είπε: «Το ερώτημα είναι τι θέλουμε τώρα: θέλουμε να επιστρέψουμε στην εποχή της απόλυτης κατανάλωσης ή να φτιάξουμε άλλη μορφή κοινωνικών σχέσεων που δεν θα ‘χουν να κάνουν με αυτά που έχει και κατέχει ο καθένας αλλά αυτό που όλοι μαζί μπορούμε να δημιουργήσουμε. Είναι ένας δρόμος που δεν ξέρουμε πού οδηγεί και καλύτερα να μοιραστούμε μαζί σας σήμερα κάποιες ερωτήσεις που κι εμείς τις κάνουμε. Δεν έχουμε απαντήσεις ακόμα, γιατί είναι στην πορεία κατασκευής. Η πρώτη ερώτηση είναι αν βλέπουμε ή αν υπάρχει δυνατότητα ενός νέου τρόπου εξουσίας που η βασική του λειτουργία θα είναι να διασκορπιστεί η εξουσία. Γιατί αντιστέκεται σε μια συγκεντρωτική εξουσία. Πώς, λοιπόν, αυτή η νέα μορφή εξουσίας σχετίζεται με το κράτος, αν όλες οι τεχνικές που ξέρουμε γεννήθηκαν ή αποτέλεσαν μέρος της συγκεντρωτικής εξουσίας του κράτους. Σε κάθε περίπτωση, είτε από επιλογή είτε από έλλειψη επιλογής ήταν μέρος του προβλήματος και κατά συνέπεια αυτές οι μορφές δεν μπορούν να είναι μέρος της λύσης του προβλήματος. Το άλλο ερώτημα που κάνουμε είναι τι σημαίνει να κάνεις πολιτική σήμερα. Τι σημαίνει σήμερα ο ρόλος του κόμματος και του προγράμματός του, κι αν σήμερα οι εχθροί μας δεν περιλαμβάνονται κι αυτοί σ’ αυτούς που νομίζαμε ότι ήταν σύμμαχοί μας;».
Για την απόδοση: Σ.Μ
Το βιβλίο “Οριζοντιότητα” θα το βρείτε σε καταλήψεις, στέκια και σε κάποια κεντρικά βιβλιοπωλεία, καθώς και μέσω των συλλογικοτήτων που το εξέδωσαν. Αν δεν τον βρίσκετε, μπορείτε να επικοινωνείτε στο e-mail: [email protected]..
Σχόλια
