Επιμέλεια: Γιάννης Σχίζας
Το φιλόδοξο σχέδιο της κυβέρνησης Τραμπ να αναπτύξει νέα αντιπυραυλική ασπίδα πάνω από τις ΗΠΑ απειλεί να ανατρέψει τους κανόνες που ισχύουν στο Διάστημα και να αναδιαμορφώσει τις ισορροπίες ανάμεσα στις μεγαλύτερες διαστημικές δυνάμεις.
Αναλυτές προειδοποιούν ότι ο «Χρυσός Θόλος», ένα μεγάλο δίκτυο δορυφόρων και οπλικών συστημάτων σε τροχιά, κόστους τουλάχιστον 175 δισ. δολαρίων, θα κλιμακώσει τη στρατιωτικοποίηση του Διαστήματος, μια τάση που ήδη εντείνεται την τελευταία δεκαετία.
Το σχέδιο της νέας ασπίδας περιλαμβάνει δορυφόρους που εκτοξεύουν πυραύλους για να αναχαιτίσουν εισερχόμενους συμβατικούς και πυρηνικούς πυραύλους, μια ιδέα που παραπέμπει στον «Πόλεμο των Άστρων» της εποχής Ρίγκαν.
«Πιστεύω ότι ανοίγει το κουτί της Πανδώρας» σχολίασε η Βικτόρια Σάμσον, διευθύντρια του τμήματος διαστημικής ασφάλειας και σταθερότητας στο Secure World Foundation, δεξαμενή σκέψης με έδρα στην Ουάσιγκτον.
«Δεν έχουμε αναλογιστεί τις μακροπρόθεσμες συνέπειες» της ανάπτυξης πυραύλων σε τροχιά, είπε.
Όπως αποκαλύφθηκε τον περασμένο μήνα, η διαστημική εταιρεία SpaceX του Έλον Μασκ και δύο ακόμα εργολάβοι, η εταιρεία μεγάλων δεδομένων Palantir και ο κατασκευαστής drone Αnduril, είναι οι επικρατέστεροι ανάδοχοι για το φιλόδοξο έργο.
Εκπρόσωποι των τριών εταιρειών παρουσίασαν σε κυβερνητικούς αξιωματούχους την πρότασή τους, η οποία προβλέπει την εκτόξευση 400 έως 1.000 δορυφόρων που θα ανιχνεύουν και θα παρακολουθούν εισερχόμενους πυραύλους.
Οι πύραυλοι στη συνέχεια θα καταστρέφονται από έναν ξεχωριστό στόλο 200 δορυφόρων που θα φέρουν πυραύλους ή όπλα λέιζερ. Η SpaceX δεν αναμένεται να συμμετάσχει στην ανάπτυξη αυτών των στόλων.
Η Σάμσον συμφωνεί με άλλους ειδικούς που προειδοποιούν ότι ο Χρυσός Θόλος θα προκαλούσε άλλες χώρες να υλοποιήσουν τα δικά τους συστήματα σε τροχιά ή να αναπτύξουν νέους πυραύλους που θα ξέφευγαν από την αντιπαυλική ασπίδα. Μια τέτοια εξέλιξη θα κλιμάκωνε την κούρσα διαστημικών εξοπλισμών.
Ρωσία και Κίνα αντέδρασαν με διαφορετικό τρόπο στις ανακοινώσεις. Εκπρόσωπος του Υπουργείου Εξωτερικών δήλωσε πως το Πεκίνο έχει «σοβαρές ανησυχίες» για το πρόγραμμα και κάλεσε την αμερικανική κυβέρνηση να το ακυρώσει, καθώς δημιουργεί κίνδυνο στρατιωτικοποίησης του Διαστήματος. Στη Μόσχα, εκπρόσωπος του Κρεμλίνου εκτίμησε πως ο Χρυσός Θόλος θα οδηγούσε σύντομα σε νέες συνομιλίες με τις ΗΠΑ για τον περιορισμό των πυρηνικών όπλων.
Η κυβέρνηση Ρίγκαν οραματιζόταν την εκτόξευση ενός δικτύου πυραύλων και όπλων λέιζερ που θα μπορούσαν να καταστρέφουν βαλλιστικούς πυραύλους, είτε στα πρώτα λεπτά μετά την εκτόξευσή τους από οποιοδήποτε σημείο της Γης, είτε στην τελική φάση καθόδου προς τον στόχο.
Η ιδέα ουδέποτε υλοποιήθηκε λόγω των τεχνικών προκλήσεων και των φόβων ότι θα παραβίαζε μια συνθήκη κατά των βαλλιστικών πυραύλων που έκτοτε έχει εγκαταλειφθεί, αναφέρει το Reuters.
Ο Χρυσός Θόλος έχει τώρα τη στήριξη της αμερικανικής βιομηχανίας όπλων, η οποία προετοιμάζεται εδώ και χρόνια για την επέκταση των αμυντικών συστημάτων στο Διάστημα.
«Γνωρίζαμε ότι αυτή η μέρα θα ερχόταν. Είμαστε έτοιμοι» δήλωσε στο Reuters ο Κεν Μπέντινγκφιλντ, οικονομικός διευθυντής της L3Harris, την οποία αξιωματούχοι κατονόμασαν ως υποψήφιο εργολάβο μαζί με την Lockheed Martin και την RTX Corp.
«Η L3Harris ξεκίνησε από νωρίς να κατασκευάζει το δίκτυο αισθητήρων [..] για την αρχιτεκτονική του Χρυσού Θόλου» είπε.
Εκκρεμής παραμένει ωστόσο η χρηματοδότηση του έργου. Ρεπουμπλικανοί γερουσιαστές πρότειναν μια αρχική επένδυση 25 δισ. δολαρίων, μέρος ενός ευρύτερου αμυντικού πακέτου των 150 δισ., ωστόσο η έγκριση του προϋπολογισμού αντιμετωπίζει εμπόδια στο Κογκρέσο.
NASA: Εντόπισε παγωμένο νερό σε νεαρό αστρικό σύστημα
Ερευνητές επιβεβαίωσαν την παρουσία κρυσταλλικού πάγου σε έναν δίσκο από θραύσματα γύρω από ένα άστρο που μοιάζει με τον Ήλιο, 155 έτη φωτός μακριά, χρησιμοποιώντας λεπτομερή δεδομένα γνωστά ως φάσματα από το διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb της NASA.
Το 2008, δεδομένα από το διαστημικό τηλεσκόπιο Spitzer της NASA, υπαινίχθηκαν την πιθανότητα ύπαρξης παγωμένου νερού σε αυτό το σύστημα.
«Το Webb εντόπισε σαφώς όχι απλώς πάγο, αλλά κρυσταλλικό πάγο, ο οποίος βρίσκεται επίσης σε τοποθεσίες όπως οι δακτύλιοι του Κρόνου και τα παγωμένα σώματα στη ζώνη Kuiper του ηλιακού μας συστήματος», επισήμανε ο Τσεν Χι, επικεφαλής συγγραφέας της νέας δημοσίευσης και βοηθός ερευνητής στο Πανεπιστήμιο Johns Hopkins.
Όλο το παγωμένο νερό που εντόπισε το Webb συνδυάζεται με λεπτά σωματίδια σκόνης σε όλο το δίσκο, σαν μικροσκοπικές «βρόμικες χιονόμπαλες». Τα αποτελέσματα δημοσιεύτηκαν στο περιοδικό Nature.
Οι αστρονόμοι περίμεναν αυτά τα οριστικά δεδομένα εδώ και δεκαετίες. Ο πάγος νερού είναι ένα ζωτικό συστατικό στους δίσκους γύρω από νεαρά αστέρια – επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό τον σχηματισμό γιγάντιων πλανητών και μπορεί επίσης να μεταφερθεί από μικρά σώματα όπως κομήτες και αστεροειδείς σε πλήρως σχηματισμένους βραχώδεις πλανήτες.
Τώρα που οι ερευνητές έχουν ανιχνεύσει πάγο νερού με το Webb, έχουν ανοίξει την πόρτα για όλους τους ερευνητές να μελετήσουν πώς αυτές οι διαδικασίες εξελίσσονται με νέους τρόπους σε πολλά άλλα πλανητικά συστήματα.
Το αστέρι, με την ονομασία HD 181327, είναι σημαντικά νεότερο από τον Ήλιο μας. Υπολογίζεται ότι έχει ηλικία 23 εκατομμυρίων ετών, σε σύγκριση με τα 4,6 δισεκατομμύρια χρόνια του Ήλιου. Το άστρο έχει ελαφρώς μεγαλύτερη μάζα από τον Ήλιο και είναι πιο θερμό, γεγονός που οδήγησε στον σχηματισμό ενός ελαφρώς μεγαλύτερου συστήματος γύρω του.
Ο πάγος δεν είναι ομοιόμορφα κατανεμημένος σε όλο αυτό το σύστημα. Η πλειονότητα βρίσκεται εκεί όπου είναι πιο κρύο και πιο μακριά από το άστρο. «Η εξωτερική περιοχή του δίσκου αποτελείται από πάνω από 20% πάγο», δήλωσε ο Χι.
Δείκτης Νοημοσύνης: Οι χώρες με τον υψηλότερο δείκτη
Ο Δείκτης Νοημοσύνης (Intelligence Quotient, IQ) είναι μια αριθμητική τιμή που χρησιμοποιείται για να μετρήσει τη γνωστική ικανότητα ενός ατόμου σε σχέση με τον γενικό πληθυσμό. Προκύπτει από τυποποιημένα τεστ που αξιολογούν διάφορες πτυχές.
Οι περιοχές του κόσμου με χαμηλότερες βαθμολογίες IQ είναι συνήθως φτωχότερες και λιγότερο ανεπτυγμένες, ιδίως στον τομέα της εκπαίδευσης, σε σύγκριση με τις χώρες με υψηλότερες βαθμολογίες. Με βάση τα διαθέσιμα δεδομένα από διάφορες πηγές, οι χώρες με τον υψηλότερο μέσο δείκτη νοημοσύνης (IQ) τείνουν να συγκεντρώνονται κυρίως στην Ανατολική Ασία
Η έρευνα του World Population Review που δόθηκε στη δημοσιότητα και αφορά το μέσο IQ του πλανήτη δείχνει πως στην Ευρώπη, τη Δυτική Ασία, την Ωκεανία, τη Βόρεια Αμερική και τη Βόρεια Αφρική ο δείκτης είναι κοντά στον παγκόσμιο μέσο όρο. Παράλληλα, τείνει να είναι κάτω από τον μέσο όρο στην Κεντρική και Νότια Αφρική, καθώς και στη Λατινική Αμερική.
Το IQ υπολογίζεται συγκρίνοντας την απόδοση ενός ατόμου σε ένα τεστ νοημοσύνης με την απόδοση μιας τυποποιημένης ομάδας αναφοράς. Ο μέσος όρος IQ ορίζεται στο 100, με τυπική απόκλιση 15 (ή 16 σε ορισμένα τεστ). Το 68% του πληθυσμού έχει IQ μεταξύ 85 και 115. IQ πάνω από 130 θεωρείται εξαιρετικά υψηλό (συνήθως στο 2%). IQ κάτω από 70 μπορεί να υποδεικνύει γνωστικές δυσκολίες.
Τα στοιχεία από το International IQ Test (IIT) βασίζονται σε δεδομένα από 1.352.763 συμμετέχοντες παγκοσμίως που έκαναν το ίδιο τεστ IQ στον ιστότοπο το 2024. Οι βαθμολογίες αντικατοπτρίζουν συνήθως την ποιότητα της εκπαίδευσης και των πόρων που είναι διαθέσιμοι.
Παρακάτω παρουσιάζεται (πρώτη δεκάδα) ο μέσος όρος IQ ανά χώρα, ενημερωμένος από την 1η Ιανουαρίου 2025.
Κίνα 107.19
Νότια Κορέα 106,43
Ιαπωνία 106,4
Ιράν 106,3
Σιγκαπούρη 105,14
Ρωσία 103,16
Μογγολία 102,86
Αρμενία 102,58
Αυστραλία 102,57
Ισπανία 102,3
Η Ελλάδα βρίσκεται στην 26η θέση με 100.07. Τελευταία στη λίστα εμφανίζεται η Γκαμπόν στην 126η θέση με 85,08.
Σύμφωνα με μια μελέτη του 2019 των ερευνητών Richard Lynn και David Becker του Ινστιτούτου Ulster, ο υψηλότερος μέσος όρος IQ στον κόσμο ανήκει στους Ιάπωνες, με τους πολίτες της Ταϊβάν και της Σιγκαπούρης να ακολουθούν από κοντά.
