«Είστε ζητιάνοι», μας λέει ο πρώην ακόλουθος Άμυνας των ΗΠΑ στην Ελλάδα. Και οι ζητιάνοι δεν μπορούν να διαλέξουν τα όπλα που θα πάρουν, συμπλήρωσε. Είναι η μια όψη.
Γιατί δεν υπογράφει η κυβέρνηση τη συμφωνία αρωγής με τη Γαλλία, ρωτούν ο πρόεδρος της Ακαδημίας, 45 άλλοι ακαδημαϊκοί και πολλές προσωπικότητες του πατριωτικού χώρου. Είναι μια άλλη όψη. Τα δυο θέματα προφανώς συνδέονται, το ένα απαντά στο άλλο.
Η «ερώτηση» των ακαδημαϊκών είναι σημαντική με δεδομένο ότι, όπως κυκλοφορεί, ο Μακρόν δεν έρχεται στους εορτασμούς για τα 200 χρόνια από το 1821 χολωμένος επειδή μας προσφέρει βοήθεια και η κυβέρνηση κάνει ότι δεν ακούει.
Και οι δυο όψεις παρουσιάζουν την ελληνική πραγματικότητα, δυσάρεστη από όπου κι αν την πιάσεις. Το θέμα δεν είναι η οργή που προκαλούν οι δηλώσεις του κ. Παλμ αλλά αν και πως μπορεί να αντιμετωπιστούν. Δεν μπορούν. Κανείς δεν είναι διατεθειμένος να κάνει το παραμικρό.
Ο κ. Ρ. Πάλμ ήταν ο Αμερικανός ακόλουθος Άμυνας στην Αθήνα, τώρα ιδιωτεύει αλλά γνωρίζει άριστα και το βάρος των λόγων του και το θέμα που προκάλεσε με τους προσβλητικούς χαρακτηρισμούς του. Η ελληνική κυβέρνηση, επί ΣΥΡΙΖΑ και με υπουργό Άμυνας τον κ. Π. Καμένο, τον είχε παρασημοφορήσει. Όταν ήταν υπάλληλος ο κ. Παλμ τηρούσε τα διπλωματικά όρια. Τώρα εκτονώθηκε. Αλλά η στάση των ΗΠΑ απέναντί μας, επί δεκαετίες υποδηλώνει ότι ο κ. Παλμ δεν είναι ο μόνος και οι απόψεις του δεν είναι εξαίρεση. Το νέο στοιχείο είναι ότι τώρα πλέον το κλίμα για την Ελλάδα στο αμερικανικό Πεντάγωνο επιτρέπει σε ιδιώτες να εκφραστούν δημοσίως «ελεύθερα» χωρίς το φόβο ότι θα συναντήσουν αρνητικό κλίμα στις επαφές και στις δουλειές τους.
Η Ελλάδα, ως γνωστόν, θέλει να πάρει μια ή περισσότερες φρεγάτες. Ζήτησε αρχικά από τη Γαλλία αλλά η παρέμβαση των ΗΠΑ περιέπλεξε τα πράγματα. Οι Γάλλοι πρότειναν πέραν της φρεγάτας και συμφωνία αρωγής, κάτι που ενίσχυε σημαντικά την άμυνά μας έναντι τουρκικών απειλών επίθεσης. Ο Ερντογάν θα όφειλε να συνυπολογίσει, στρατιωτικά κα πολιτικά, την παρουσία της γαλλικής ισχύος δίπλα στις ελληνικές δυνάμεις, στα όποια επιθετικά του σχέδια.
Ως τώρα δεν έχει υπογραφεί τίποτα με τους Γάλλους, πράγμα που τους έχει «κρυώσει» ως προς τον αρχικό τους ενθουσιασμό για στήριξη στην Ελλάδα. Με χαρακτηριστικό τη ματαίωση της συμμετοχής του Μακρόν στην παρέλαση.
Οι προτάσεις των ΗΠΑ
Οι ΗΠΑ έχουν κάνει διάφορες προτάσεις και παζαρέματα, αμφισβητήσιμης αξίας, όπως διαβάζω. Ο κ. Παλμ «έκλεισε» το θέμα λέγοντας αφ’ ενός ένα τυπικό συγνώμη για τις εκφράσεις του αλλά ξεκαθαρίζοντας, από την πλευρά του αλλά ίσως εκφράζοντας και άλλους, εν ενεργεία αρμόδιους, ότι δεν πρόκειται να πάρουμε αυτό που ζητάμε, δηλαδή κάποιες συγκεκριμένες φρεγάτες – δεν ενδιαφέρουν εδώ τα τεχνικά χαρακτηριστικά αλλά μόνο η πολιτική πλευρά του θέματος. Το επιχείρημα του κ. Παλμ είναι απλό: Οι ζητιάνοι δεν διαλέγουν. Μαζεύουν τα ψίχουλα της ελεημοσύνης. Εδώ ήμαστε, διακόσια χρόνια μετά την Επανάσταση.
Ο Τούρκος φίλος του κ. Δένδια
Σ’ αυτή τη συγκυρία και την ώρα που ο κ. Δένδιας με άκρως διπλωματική ζέση αποκαλεί φίλο του τον Τούρκο ΥΠΕΞ Τσαβούσογλου και θα πάει να τον συναντήσει, 45 ακαδημαϊκοί και άλλοι διακεκριμένοι πολίτες υπόγραψαν κείμενο ρωτώντας την κυβέρνηση γιατί δεν υπογράφει τη συμφωνία αρωγής με τη Γαλλία. Θα μπορούσε κανείς απλώς να ρωτήσει με τη σειρά του: Μα δεν το ξέρουν το γιατί; Γιατί, λοιπόν, οι διακεκριμένοι ρωτούν κάτι που και οι ίδιοι το ξέρουν πολύ καλά αλλά το γνωρίζει πλέον και πάρα πολύς κόσμος; Και πάντως το αντιλαμβάνεται.
Εντάξει, η πρωτοβουλία των 45 είναι θετική, και προφανώς η πρωτοβουλία των ακαδημαϊκών ασκεί πίεση και εκθέτει τους κυβερνώντες για ατολμία και αβουλία. Πράγμα όχι συνηθισμένο για ακαδημαϊκούς.
Πλην, όμως, υπάρχει ένα «αλλά»: Στη συγκεκριμένη συγκυρία η πρωτοβουλία φαίνεται ανεπαρκής. Ασφαλώς η «ερώτηση» των 45 είναι σχήμα λόγου για να θέσουν ένα σοβαρό ζήτημα. Αλλά αυτή τη στιγμή ο Μακρόν, ο μοναδικός, έμπρακτα, σύμμαχος απομακρύνεται. Και ταυτόχρονα ο υπερατλαντικός σύμμαχος διόλου δεν φαίνεται διατεθειμένος να αλλάξει πολιτική απέναντί μας, έστω και αν αποφεύγει τους θεαματικούς εναγκαλισμούς με τον Ερντογάν. Και τρίτον αυτή την ώρα παίζονται πολλά κρίσιμα. Ο Ερντογάν χωρίς να κάνει βήμα πίσω, τυλίγει την Ευρώπη με γλυκόλογα (άλλο που δεν ήθελε κι αυτή για να μη ζορίσει το φίλο της), φαίνεται δήθεν ανοιχτή σε κουβέντες μαζί μας, πάει για τα καλύτερα στο Κυπριακό, όλα παίζονται. Είναι, λοιπόν, ώρα να μπερδευόμαστε με «σχήματα λόγου», διπλωματικές δολιχοδρομίες και λοιπές περιφράσεις αντί να πούμε τα σύκα-σύκα; Με το κύρος των ακαδημαϊκών.
Μπορεί να κατηγορήσει κανείς αυτήν και κάθε κυβέρνηση για την εξωτερική της πολιτική, ή να την επαινέσει. Μπορεί να κατανοήσει κανείς τους φόβους της όποιας κυβέρνησης ή να ψέξει τη δειλία της κ.λπ. Αλλά άμα ένας άνθρωπος φτάσει στην πιο ψηλή κορυφή, γίνει ακαδημαϊκός, τι έχει πια να φοβηθεί; Έτσι ώστε να κάνει (δήθεν) ερωτήσεις αντί να πει ευθέως και απερίφραστα αυτό που υπονοεί; Τον κίνδυνο να ενοχλήσει και να χαλάσει σχέσεις και «φιλίες» τον έχει αναλάβει με το κείμενο της ερώτησης. Το μόνο που αποφεύγει είναι να ενθαρρύνει τον κόσμο να αναλάβει πρωτοβουλίες έχοντας την αίσθηση ότι δεν παλεύει μόνος του. Αλλά ότι και οι ταγοί της Πολιτείας τον στηρίζουν. Όσοι δίνουν το παρόν, διότι υπάρχουν απόντες…
Ο τσάμικος
Αναγνωρίζω την ανάγκη να συνταχθούν και οι πιο διστακτικοί και επιφυλακτικοί σε μια δύσκολη μακρά πορεία. Αλλά, όταν αποφασίστηκε το ξεκίνημα, τότε το 1821, στην Επανάσταση, σήκωσαν η σημαία ψηλά και έδειξαν το δρόμο γιατί είχε περάσει η ώρα των δισταγμών. Το τραγούδι τα λέει όλα, σε στίχους του Νίκου Γκάτσου, μελωδία Χατζηδάκη με τη φωνή του Μητσιά:
«…. Από την Ήπειρο και στο Μοριά κι απ’ το σκοτάδι στη λευτεριά,
το πανηγύρι κρατάει χρόνια στα μαρμαρένια του Χάρου αλώνια…»
