Ίσως από προσωπική διαστροφή, ίσως από καταβολές προηγούμενων ζωών, το κρύο και η βαρυχειμωνιά ασκούν πάνω μου ανυπέρβλητη γοητεία. Εξ ου και δυσκολεύομαι να συναισθανθώ τους ανθρώπους οι οποίοι μεμψιμοιρούν για τον καιρό σε κάθε ευκαιρία, λες και ο τελευταίος θα όφειλε να είναι πάντοτε καλός, έτσι ώστε να προσαρμόζεται αενάως στα γούστα και τις διαθέσεις μας. Σε αντίθεση με μία τέτοια νοοτροπία, την οποία θεωρώ ανώριμη και εν πολλοίς ναρκισσιστική, προσπαθώ να απολαμβάνω τις εποχές, συνδέοντάς τες με διαφορετικά κάθε φορά πεδία αναφοράς: το καλοκαίρι με τη Φύση, το χειμώνα με τον Πολιτισμό. Θέλω να πω: το καλοκαίρι, με την εντροπία, το σώμα, τη σπατάλη, το όργιο. Το χειμώνα με την εργασία, το στοχασμό, τη δημιουργία. Απέναντι στη χαύνωση του καύσωνα, τον διάχυτο ερωτισμό της παραλίας και την αστείρευτη μεσογειακή φωτοφάνεια, όλες οι εκπολιτιστικές διαδικασίες αποτυγχάνουν. Προκοπή, δημιουργικότητα και ευφορία εντός του πολιτισμού μπορεί να υπάρξουν μονάχα όταν οι Σειρήνες απομαγεύονται επιτέλους, όταν το μυαλό μας παύει να σκορπίζεται δώθε κακείθεν –και επομένως όταν έχει κρύο παγωνιά, κι εγώ θέλω τζάκι και γωνιά.
Τζάκι. Μονάχα το χειμώνα δύναμαι να αντιληφθώ ότι μία καλή φωτιά είναι πραγματικό πολιτιστικό αγαθό, ότι το τσιτσίρισμα των ξύλων υποκρύπτει μία βαθειά μουσική πηγή, και ότι η τελετουργικότητα της αφής ωθεί τις συζητήσεις μας σχεδόν πάντοτε σε ατραπούς πιο ανθρώπινες και πιο ουσιαστικές (κυριολεκτώ: δεν θυμάμαι ποτέ σαχλή συζήτηση μπροστά στο τζάκι). Αλλά και γωνιά: μία οικία για να επιστρέψεις μετά την καθημερινή σφαγή, μία αναπαυτική πολυθρόνα για να ξαποστάσεις, να διαβάσεις ένα βιβλίο, να βυθιστείς σε αναμνήσεις –ή απλώς να ξεκουράσεις το μυαλό από τις μέριμνες και τις σκοτούρες του.
Ανάλογα βιώματα με ακολουθούν και στο αυτοκίνητο. Ποτέ δεν απολαμβάνω την οδήγηση περισσότερο από το χειμώνα: έξω να βρέχει, να λυσσομανά, κι εγώ να κάθομαι ζεστός στο καβούκι μου, πίνοντας καφέ και ακούγοντας μουσική (την τελευταία εβδομάδα επανέλαβα όλα τα κουαρτέτα του Μπετόβεν). Πολιτισμός εν κινήσει. Ούτε θεωρώ σύμπτωση ότι τα μαθήματά μου είναι κατά κανόνα πυκνότερα και πιο εμπνευσμένα όταν κάνει κρύο –ίσως διότι οι μαθητές μου, με τη σειρά τους, είναι περισσότερο συγκεντρωμένοι στο εδώ και το τώρα. Εκλείπουν, βλέπεις, οι περισπασμοί, μειώνονται δραματικά οι πολλές αφορμές για σού’πα-μού’πες.
Ακόμα και ο ύπνος είναι δημιουργικός. Δεν αναπαύει απλώς, αλλά εκπολιτίζει –πάει να πει: επινοεί λύσεις, ψυχαγωγεί, ονειρεύεται, καινοτομεί. Όχι όταν το σώμα κολλά κάθιδρο πάνω στα σεντόνια και αναγκάζεσαι να γυρνάς πλευρό κάθε τρεις και λίγο για να βολευτείς. Αλλά καθώς χουχουλιάζεις κάτω από τα κλινοσκεπάσματα, ενώ έξω ακούς την καταιγίδα. Και ποιος δεν έχει βιώσει τον εξανθρωπισμό αυτής της χειμερινής ηδυπάθειας; Και ποιος δεν λυπάται όταν τελειώνει;
