Μπορεί να σκεφτεί και να γράψει κανείς πολλά, σε σχέση μ’ αυτή τη φάση, που οι Αμερικανοί συνεπικουρούμενοι από πολλές χώρες, κυρίως της δυτικής και ανατολικής Ευρώπης, διεξάγουν αυτές τις επιδρομές. Να αναλογιστεί ποιες συγκυρίες, ποιες ανάγκες και ποιες πολιτικές καθορίζουν αυτούς τους τυχοδιωκτισμούς και αυτές τις συμπράξεις. Στο παρόν, θα επισημάνω μόνο ένα γεγονός, για περαιτέρω συμπεράσματα, χρήσιμα και για τα καθ’ ημάς.
Μία από τις μεγαλύτερες ίσως αδυναμίες των καθεστώτων που ανατρέπονται, με συνέπεια την αποδόμηση των αντίστοιχων κρατών και την περιαγωγή τους σε συνθήκες απόλυτης εξάρτησης, φτώχειας και υποτέλειας, είναι η διαχρονική αποτυχία τους να συνεργαστούν μεταξύ τους. Καθεστώτα, όπως τα Μπααθικά στο Ιράκ και τη Συρία, δεν κατάφεραν, μερικά δεν επιδίωξαν καν, να συγκλίνουν, να συνεννοηθούν, να συμμαχήσουν και να οργανώσουν την κοινή τους άμυνα στη διαρκή πίεση που υφίσταντο ανέκαθεν από τις δυτικές μητροπόλεις.
Καθεστώτα που έπαιξαν πολύ σημαντικό ρόλο στον αγώνα εναντίον της αποικιοκρατίας, που έδιωξαν Άγγλους, Γάλλους, Ιταλούς, Γερμανούς, Βέλγους, Ολλανδούς, Πορτογάλους και Αμερικάνους από τα εδάφη τους και σχημάτισαν τα πρώτα στην ιστορία της ευρύτερης περιοχής ανεξάρτητα και αυτοδιοικούμενα κράτη με εθνικά ή γεωγραφικά χαρακτηριστικά, δεν μπόρεσαν να δημιουργήσουν ευρύτερους συνασπισμούς οικονομικούς, πολιτικούς και στρατιωτικούς που θα τους επέτρεπαν να μακροημερεύσουν εν ειρήνη. Όποιες προσπάθειες έγιναν κατά καιρούς, δεν τελεσφόρησαν. Ουσιαστικά, φαίνεται ότι υποτίμησαν τον κοινό εχθρό, τον ιμπεριαλισμό. Και, φαίνεται επίσης, ότι με την πάροδο του χρόνου, τα άλλοτε προοδευτικά κινήματα κόλλησαν και δεν εξελίχτηκαν εσωτερικά με τρόπο που θα συσπείρωναν τους λαούς τους ακόμα περισσότερο, ώστε να είναι πιο αραγές το εσωτερικό τους μέτωπο. Όχι πως κι αυτό είναι εύκολο, όταν ελλοχεύει ο εξωτερικός εχθρός και σε υπονομεύει διαρκώς.
Πολλές φορές οι ξένες παρεμβάσεις και τα εμπόδια δημιούργησαν σε πολλές χώρες και λαούς αξεπέραστα προβλήματα. Σημαντικοί ηγέτες που πρωτοστατούσαν στους εθνικαπελευθερωτικούς αγώνες δολοφονήθηκαν εν ψυχρώ, όπως ο Πατρίς Λουμούμπα στο Κονγκό και ο Αμιλκάρ Καμπράλ στο Πράσινο Ακρωτήρι. Άλλες χώρες υπέστησαν στρατιωτικές επιθέσεις, όπως η Αίγυπτος όταν ο Γκαμάλ Αμπντέλ Νάσερ εθνικοποίησε τη Διώρυγα του Σουέζ. Και στην Παλαιστίνη, η απόφαση του ΟΗΕ για τη δημιουργία παλαιστινιακού κράτους εμποδίστηκε να εφαρμοστεί, σε αντίθεση με το σκέλος που αφορούσε τη δημιουργία του κράτους του Ισραήλ το οποίο υποστηρίχθηκε πανταχόθεν και με την εκδίωξη των Παλαιστινίων.
Ο μοναχικός δρόμος
οδηγεί στην εξάρτηση
Μέσα απ’ όλη αυτή την αναδιάταξη και αναμόχλευση, που κόστισε τη ζωή σε εκατομμύρια ανθρώπους, κάποια καθεστώτα άντεξαν και σταθεροποιήθηκαν, ενώ στη διαδρομή προέκυπταν και άλλα, όπως η Νότιος Αφρική, η Αγκόλα και το Ιράν.
Εντούτοις, τα καθεστώτα αυτά είτε δεν προσπάθησαν αρκετά είτε ήταν απρόθυμα να συνεργήσουν στη συγκρότηση μεγάλων ενώσεων, συμμαχιών και μετώπων, που θα τους παρείχαν μεγαλύτερη ασφάλεια στο μέλλον. Δεν ακολούθησαν το δίδαγμα ότι η ισχύς είναι εν τη ενώσει. Ορισμένα επιδίωξαν αυτή την ασφάλεια κάτω από την προστατευτική ομπρέλα της Σοβιετικής Ένωσης, όπως η Συρία και η Αίγυπτος. Στο σύνολό τους, όμως, απέτυχαν να ομονοήσουν, να βρουν κοινά σημεία, κοινά συμφέροντα, κοινούς άξονες αλληλοϋποστήριξης και συνεργασίας. Όσες συμφωνίες έγιναν μεταξύ τους είτε εξασθένησαν είτε είχαν μικρή διάρκεια ζωής. Μερικά καθεστώτα επέλεξαν να ενταχτούν στη σφαίρα επιρροής των μητροπόλεων για να διασφαλίσουν την εσωτερική κυριαρχία τους, όπως η Αίγυπτος που από σοβιετόφιλη έγινε αμερικανόφιλη.
Έτσι, όλα αυτά τα καθεστώτα ακολουθούσαν ουσιαστικά ξεχωριστούς δρόμους και σε μερικές περιπτώσεις συγκρούστηκαν μεταξύ τους, αποδυναμώνοντας ακόμα περισσότερο τη θέση τους απέναντι στις κεντρικές μητροπόλεις που δούλευαν υπογείως και υπομονετικά, περιμένοντας την κατάλληλη στιγμή για να εφορμήσουν στην υποψήφια λεία τους. Ο πόλεμος του Ιράκ εναντίον του Ιράν ικανοποιούσε πλήρως τους Αμερικανούς γιατί αποδυνάμωνε το Ιράν, αλλά δεν τους έκανε ούτε να συμπονέσουν τους Μπααθιστές που παρέμεναν κύριοι της κατάστασης διαχειριζόμενοι κατά τα συμφέροντα της χώρας τα πετρέλαιά της, ούτε να σεβαστούν το ιρακινό, το πιο οργανωμένο κράτος της Μέσης Ανατολής που εξασφάλιζε καλύτερο επίπεδο ζωής στους πολίτες του απ’ όλα τα κράτη της ευρύτερης περιοχής. Ο μοναχικός δρόμος των Μπααθιστών του Ιράκ, νομοτελειακά, οδηγούσε στην απομόνωση και τη συντριβή τους. Ο ιμπεριαλισμός δεν χαρίζεται σε κανέναν, ούτε κάνει φίλους.
Στη Λατινική Αμερική, σχεδόν από τα πρώτα χρόνια κατάληψης της εξουσίας από κινήματα προοδευτικά και ανεξαρτησιακά, ο Τσάβες, ο Νοριέγκα, ο Μοράλες, ο Κάστρο και άλλοι ηγέτες, δείχνουν ότι έχουν κατανοήσει το πρόβλημα, δηλαδή το μέγεθος της απειλής και την αναγκαιότητα κοινής αντιμετώπισής της. Γι’ αυτό, παράλληλα με τις εσωτερικές μεταρρυθμίσεις προωθούν διαμερικανικές συνεργασίες στους νευραλγικούς τομείς όχι μόνο της οικονομίας, αλλά και της ενέργειας, των μεταφορών, των επικοινωνιών, του περιβάλλοντος κ.λπ. Εντούτοις, κι αυτοί, διστάζουν να προχωρήσουν σε στρατιωτικού τύπου συμμαχίες αν και ορισμένοι ήδη διαφοροποιούν την προέλευση των εξοπλισμών τους.
Ο Καντάφι υποχώρησε,
αλλά δεν έγινε υποτελής
Ο Καντάφι, στη μετασοβιετική περίοδο, μάλλον αντιλήφθηκε ότι ο δικός του δρόμος, στην απομόνωση, δεν θα του έβγαινε σε καλό. Το ότι η Λιβύη ήταν το αρτιότερο από κάθε άποψη κράτος της βόρειας Αφρικής, για πολλούς όλης της Αφρικής και τελευταία στη λίστα για τον αριθμό των κρατουμένων στις φυλακές, στην ίδια λίστα που οι ΗΠΑ είναι πρώτες σε όλο τον κόσμο με πολύ μεγάλη απόσταση από τον δεύτερο, το ότι ο Καντάφι δεν επέτρεπε τον απεριόριστο πλουτισμό και τη δημιουργία ολιγαρχών φροντίζοντας για την Υγεία, την Παιδεία και τη στέγαση των πολιτών της χώρας, και το γεγονός ότι η Λιβύη δεν έπαυε να είναι ένα ανεξάρτητο κράτος, ήταν πλεονεκτήματα που ενοχλούν τις ιμπεριαλιστικές ύαινες που ενδιαφέρονται για την απεριόριστη πρόσβαση στο φυσικό πλούτο της χώρας, τον στρατηγικό της έλεγχο και τον παραμερισμό των ανταγωνιστών τους. Καμία «φιλία» και κανένας ανθρωπιστικός λόγος δεν αλλάζει τις πολιτικές του, ακόμα κι αν αυτό προκαλεί ανυπολόγστες καταστροφές στα θηράματα.
Εκτιμώντας την κατάσταση, ο Καντάφι, έκανε πολλές υποχωρήσεις ελπίζοντας τουλάχιστον στην ανοχή των δυτικών μητροπόλεων. Και πράγματι, έγινε δεκτός με τυμπανοκρουσίες στην Ιταλία, τη Γαλλία και τη Μεγάλη Βρετανία, του επετράπη ακόμα και να μεταβεί στις ΗΠΑ για να μιλήσει για πρώτη φορά στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ, φιλοξενούμενος μάλιστα του Ντόναλντ Τραμπ, που παρά λίγο θα ήταν υποψήφιος για την προεδρία των ΗΠΑ, και όλα έδειχναν ότι η Λιβύη είχε γλιτώσει. Αμ, δε!
Η ουδετερότητα της Λιβύης και η μη σύμπραξή της σε τυχοδιωκτισμούς των Δυτικών στην Αφρική, τύπου Αιθιοπίας, η διευρυνόμενη συνεργασία με την Κίνα και τη Ρωσία στους τομείς της ενέργειας, των δημοσίων έργων κ.λπ., αλλά και ο σκληρός καταγγελτικός αντιιμπεριαλιστικός λόγος του Καντάφι (στο Περίπτερο έχει δημοσιευτεί η ομιλία του στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ), δεν έβγαλαν τη Λιβύη από τις μη προσαρμοσμένες στα δυτικά συμφέροντα χώρες ούτε και τον ίδιο από τη λίστα των επικίνδυνων και ενοχλητικών ηγετών. Παρένθεση: το γιατί οι αντιδράσεις Κίνας και Ρωσίας στην επιδρομή εναντίον της Λιβύης ήταν από συγκαταβατικές έως χλιαρές σχετίζεται με πιο σύνθετα γεωπολιτικά δεδομένα.
Συμπερασματικά, σε μια εποχή που ο δυτικός κόσμος καρκινοβατεί, δεν υπάρχει οίκτος και συμπόνια για κανέναν, ούτε καν για φίλους, ούτε καν για συμμάχους. Αυτό μαρτυρεί εξάλλου και η χυδαία και αρπαχτική μεταχείριση της Ελλάδας από τους Ευρωπαίους, την οποία στέλνουν πίσω στην προ του 1940 εποχή χωρίς δάκρυα και χωρίς έλεος. Και αυτό αποδεικνύει ότι και η Ελλάδα, όλα αυτά τα χρόνια, ασύμφορες «συμμαχίες» έκανε και λανθασμένους χειρισμούς συνεχίζει να κάνει. Η τύχη της είναι καλύτερη από της Λιβύης επειδή δεν πέφτουν βόμβες στο Προεδρικό Μέγαρο, αλλά σε λίγο, Έλληνες και Λίβυοι θα ζουν στο ίδιο επίπεδο ζωής με τα ίδια αφεντικά στο σβέρκο τους.
