της Τζένης Δημητρακοπούλου
«Δεν κληρονομούμε τη γη από τους προγόνους μας,
τη δανειζόμαστε από τα παιδιά μας»
Για όσους παρακολουθούν στενά τις εξελίξεις της κλιματικής επιστήμης, των επιστημών του περιβάλλοντος και της ενέργειας, είναι φορές που το μέλλον δείχνει να έχει τέτοια αδιέξοδα, που μοιάζει ανακόλουθο της επιστημονικής-τεχνολογικής προόδου που ζούμε.
ΣΕ ΕΝΑ ΤΕΤΟΙΟ αδιέξοδο, βρίσκεται τις τελευταίες ημέρες εύλογα η κοινωνία της Αρκαδίας, λόγω ενός μπαράζ απανωτών αποφάσεων της ΡΑΕ με τις οποίες χορηγεί βεβαιώσεις και άδειες παραγωγού, για την εγκατάσταση ανεμογεννητριών, φωτοβολταϊκών αλλά και μονάδων αποθήκευσης, από Κυνουρία μέχρι Αρτεμίσιο, από Μεγαλόπολη μέχρι Αχαΐα, στο Βαλτεσινίκο, στην Κοντοβάζαινα, στη Δόριζα, στον Φάλανθο.
Στο στόχαστρο, αυτή τη φορά, βρίσκονται ορισμένες από τις πιο εμβληματικές περιοχές της Αρκαδίας, αυτές του Μαινάλου, ο βαθύς Μοριάς όπως λένε οι ντόπιοι και του Λύκαιου Όρους. Με τις τελευταίες χορηγήσεις Βεβαιώσεων Παραγωγού Ειδικών Έργων, για αιολικούς σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας συνολικής εγκατεστημένης ισχύος 885MW, οι οποίες αποτελούν ένα μέρος μόνο, συγκροτημάτων σταθμών ΑΠΕ με ακόμη μεγαλύτερη ισχύ της τάξεως του 1,5GW αποδεικνύεται περίτρανα πως η μετάβαση σε ένα νέο ενεργειακό τοπίο, γίνεται χωρίς σοβαρό σχεδιασμό. Και εν τέλει ακυρώνοντας τη βασική αποστολή των ΑΠΕ, που είναι η προστασία του περιβάλλοντος.
Η πραγματικά άστοχη, άναρχη, φαραωνικών διαστάσεων χωροθέτηση ανεμογεννητριών (70 τεράστιες ανεμογεννήτριες με επίσης φαραωνικά συνοδά έργα), στη καρδιά του Μαινάλου, είναι δεδομένο πως θα αποβεί μοιραία για τη βιοποικιλότητα, το οικοσύστημα, το περιβάλλον αλλά και τις κοινωνίες και τη βιώσιμη αναπτυξιακή προοπτική της ευρύτερης περιοχής. Γιατί το Μαίναλο αποτελεί εμβληματικό παράδειγμα σε όλη την Ευρώπη, για την ήπια τουριστική ανάπτυξη, τον βιώσιμο τουρισμό, τις εναλλακτικές μορφές τουρισμού, με τα πολυβραβευμένα μονοπάτια, με τις παγκόσμιες αναφορές και αναγνωρισιμότητα.
Το Μαίναλο, με όρους περιβαλλοντικούς είναι ανεκτίμητης αξίας: Ο γεωφυσικός πλούτος, το ανάγλυφο και το κλίμα διαμόρφωσαν ένα σπάνιο οικοσύστημα με μοναδική βιοποικιλότητα και παράγωγα ποιοτικά προϊόντα. Με όρους οικονομίας παράγει πραγματικό εισόδημα, συνεισφέροντας ουσιαστικά στο ΑΕΠ της Αρκαδίας. Φιλοξενεί 3.000 κλίνες, πολλές επιχειρήσεις στον κλάδο του τουρισμού, υποδέχεται χιλιάδες επισκέπτες, ορειβάτες, περιπατητές και φυσιολάτρες από όλο τον κόσμο. Με κοινωνικούς όρους, είναι το μόνο σημείο που δείχνει να συγκρατεί τον τελευταίο πληθυσμό μιας δημογραφικά εξασθενημένης και γηρασμένης περιοχής. Με όρους ανάπτυξης η προστασία του θα μπορούσε να αποτελέσει κορυφαίο περιφερειακό πλεονέκτημα. Ιστορικά, πολιτιστικά, αξιακά αποτελεί το βουνό σύμβολο, πέρα από τα στενά γεωγραφικά όρια της χώρας. Το Μαίναλο της Αρκαδικής Γης κατά την Αναγέννηση νοήθηκε σαν μια ιδεατή χώρα όπου βασιλεύει η επίγεια ευτυχία και κυριαρχούν οι αρχές του ουμανισμού, η γαλήνη, η ειρήνη, η δικαιοσύνη, η απλότητα.
Δεν είναι όμως μόνο το Μαίναλο και δεν λύνονται αυτά τα τεράστια προβλήματα με προσφυγές και δικαστήρια ανά περίπτωση και για κάθε περίπτωση ξεχωριστά. Πόσες προσφυγές πρέπει να γίνουν αυτή τη στιγμή μόνον στην Αρκαδία; Για ποιο από όλα τα Αιολικά Πάρκα; Δεν είναι θέμα μια μικρής γεωγραφικής περιοχής, πόσο μάλλον κάποιας εταιρείας. Για ποιο από τα φωτοβολταϊκά; Για ποιες μπαταρίες; Δεν λύνονται τέτοια τεράστια ζητήματα, επίσης, με όρους επικοινωνίας. Όπως με την εξαγγελία, του κ. Πρωθυπουργού, ο οποίος ανακοίνωσε πως θα προστατευτεί ο πυρήνας του Μαινάλου! Τι σημαίνει πυρήνας; Μήπως κάτι σαν τα «Απάτητα Βουνά», που θα προστάτευε κάτι λιγότερο από το 10% της συνολικής έκτασης του ορεινού όγκου; Το Λύκαιο δεν θα προστατευτεί; Ο Πάρνωνας;
Λανθασμένες και εγκληματικές πολλές φορές λύσεις προκρίνονται στο όνομα της πράσινης μετάβασης και της πράσινης ανάπτυξης, που επιβάλλουν οι διψασμένες για κέρδη επιχειρήσεις και τα λόμπι τους, μαζί με ένα πολιτικό σύστημα άνευρο και ύποπτο
ΜΕ ΑΦΟΡΜΗ τα παραπάνω, πρέπει να κατανοήσουμε και να φέρουμε, στον δημόσιο διάλογο και τις λαϊκές διεκδικήσεις, το σύνολο των περιβαλλοντικών ζητημάτων· ως θεμελιωδώς κοινωνικά και πολιτικά ζητήματα. Εστιάζοντας, κάθε φορά στις τεχνικές και τεχνοκρατικές όψεις των επιμέρους θεμάτων που προκύπτουν, επιχειρηματολογώντας επιμέρους και επί της ουσίας με στενές και «κατεστημένες λύσεις» αγνοούμε τα μεγάλα προβλήματα και απομακρυνόμαστε από τις λύσεις τους. Και αυτές οι αδειοδοτήσεις ήρθαν να επισφραγίσουν, τις λανθασμένες και εγκληματικές πολλές φορές λύσεις που προκρίνονται στο όνομα της πράσινης μετάβασης και της πράσινης ανάπτυξης, που επιβάλλουν οι διψασμένες για κέρδη επιχειρήσεις και τα λόμπι τους, μαζί με ένα πολιτικό σύστημα άνευρο και ύποπτο.
Δεν είναι ένα τυχαίο γεγονός, που θα αντιμετωπιστεί μεμονωμένα το Μαίναλο ή οι μπαταρίες στη Δόριζα. Είναι ένα μεγάλο σύνολο αλλαγών που πρέπει να διεκδικηθεί άμεσα. Οι αδειοδοτήσεις αυτές και οι επόμενες που θα έρθουν, είναι πολιτικές επιλογές, Είναι η έλλειψη Ενεργειακής Δημοκρατίας και Κλιματικής Δικαιοσύνης, ενεργειακού σχεδιασμού και συμπεριληπτικότητας· προαπαιτούμενα για τη βιώσιμη και ισόρροπη ανάπτυξη. Είναι η απαγόρευση πρόσβασης στον ηλεκτρικό χώρο, στους πολλούς από τους λίγους. Είναι η απουσία μιας ολοκληρωμένης πολιτικής για τη προστασία και τη διαχείριση των φυσικών οικοσυστημάτων και των πολιτιστικών στοιχείων κάθε περιοχής. Είναι έλλειψη ισορροπίας στο ενεργειακό μείγμα και η έλλειψη πλουραλισμού των ενεργειακών πηγών. Είναι η επιλογή των κυβερνόντων να μην σέβονται το βασικό τρίπτυχο πάνω στο οποίο πρέπει να θεμελιώνεται ο ενεργειακός σχεδιασμός, δηλαδή: Ενεργειακή Ασφάλεια, Ενεργειακή Επάρκεια, Φθηνή Ενέργεια γα τον πολίτη με μακροπρόθεσμο στόχο τη πράσινη μετάβαση.
Την ώρα που δεν υπάρχει χωροταξικός σχεδιασμός, ζώνες και χρήσεις γης, που δεν έχουμε αποφασίσει ποιες περιοχές πρέπει να αξιοποιηθούν και με ποιόν τρόπο, ποιες μπορούν να ανοικοδομηθούν και με τι όρους, ποιες είναι οι προστατευόμενες περιοχές, που καλλιεργούμε, τι γίνεται με τις Natura, πως ακριβώς προστατεύουμε τα εθνικά πάρκα και τους εθνικούς δρυμούς, τα αισθητικά δάση, τα διατηρητέα μνημεία της φύσης, τα καταφύγια άγριας ζωής, τους υγρότοπους, πώς δρούμε μέσα στις ζώνες ειδικής προστασίας, στους τόπους κοινοτικής σημασίας, τα μνημεία παγκόσμιας κληρονομιάς και τι ακριβώς σημαίνει αυτό για το καθένα από τα παραπάνω. Την ώρα επίσης, που έργα ΑΠΕ με περιβαλλοντική αδειοδότηση είναι υπερ-πολλαπλάσια των ενεργειακών αναγκών, της ενεργειακής κατανάλωσης δηλαδή και του ενεργειακού χώρου, εξακολουθούν να δίνονται άδειες στους ολιγάρχες της ενέργειας.
ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΓΙΝΕΙ κατανοητό πως η Κλιματική Κρίση χρησιμοποιείται ως ηθικός μανδύας στο κυνήγι της κερδοφορίας των λίγων και μεγάλων. Χρειάζεται άμεσα, έγκαιρα θεσμική και ρυθμιστική θωράκιση, ώστε ν’ αλλάξει το αναπτυξιακό και παραγωγικό υπόδειγμα για τη πράσινη μετάβαση. Απαιτείται συστημική αλλαγή στον χαρακτήρα τόσο των δημόσιων πολιτικών όσο και του τρόπου που αποφασίζουμε γι’ αυτές, με τη κοινωνία και το περιβάλλον στο επίκεντρο.
* Η Τζένη Δημητρακοπούλου είναι περιφερειακή σύμβουλος Πελοποννήσου, Διπλ. Ηλεκτρολογος Μηχανικός & Τεχνολογίας Υπολογιστών, MSc
