του Γιώργου Αρχοντόπουλου*
Και ξαφνικά γέμισαν οι ειδήσεις με το «Εθνικό Σχέδιο για τα Ύδατα». Θα είναι, λέει, μια «μεγάλη μεταρρύθμιση, η οποία δεν έρχεται να απαντήσει απλά στις πιεστικές ανάγκες του σήμερα, αλλά κυρίως να προετοιμάσει τη χώρα για τις μεγάλες προκλήσεις των επόμενων 30 ετών». Αυτό ανέφεραν κυβερνητικές πηγές στον Τύπο.
Και κοκκίνισαν οι οθόνες μας από τις υψηλές θερμοκρασίες που απεικόνιζαν οι διαφάνειες: μια Ελλάδα να φλέγεται από τους καύσωνες και να στεγνώνει από την ξηρασία. Και άλλες πολλές διαφάνειες, για την Αθήνα κυρίως και την ΕΥΔΑΠ και τα αποθέματά της, που τελειώνουν. Γιατί μόνο στην Αθήνα τελειώνουν, η υπόλοιπη Ελλάδα αντέχει ή, και άμα δεν αντέχει, αυτό δεν ενδιαφέρει και πολύ τα κεντρικά ΜΜΕ. Έτσι δεν θα διαβάσουμε πουθενά για την πτώση της στάθμης στον Νέστο, για τον κίνδυνο της καταστροφής της παραγωγής των ακτινιδίων εκεί –το 90% εξάγεται, συνεισφέροντας στο ΑΕΠ– και για την επικείμενη χορήγηση μόνο 35 εκατομμυρίων κυβικών νερού στους παραγωγούς έναντι 180 παλαιότερα, ή για τον κίνδυνο ακόμη μεγαλύτερης ερημοποίησης της ελληνικής παραγωγικής επαρχίας.
Ανακάλυψαν ότι υπάρχουν 740 φορείς περίπου (ΔΕΥΑ. ΤΟΕΒ, ΓΟΕΒ κ.λπ.) που έχουν σχέση με ύδρευση και άρδευση, και θα ενοποιηθούν σε μία εταιρεία (πλην ΕΥΑΘ-ΕΥΔΑΠ) που θα υπάγεται στη ΔΕΗ για να συντονίζει έργα, φράγματα, διαχείριση υδάτων κ.ο.κ.
Πληρώσαμε για να βρεθούμε σε χειρότερη θέση!
Ας δούμε όμως τι προηγήθηκε του «Εθνικού Σχεδίου για τα Ύδατα»:
- Δέκα ημέρες μετά τις εκλογές του 2019, η κυβέρνηση αναβαθμίζει την Ειδική Γραμματεία Υδάτων σε Γενική Γραμματεία Υδάτων, διότι θέλει να τονίσει τη σημασία που δίνει στο πρόβλημα της διαχείρισης του νερού.
- Το 2023 η κυβέρνηση δημιουργεί τη ΡΑΑΕΥ (Ρυθμιστική Αρχή Αποβλήτων Ενέργειας και Υδάτων), επειδή μάλλον η Γενική Γραμματεία Υδάτων δεν τα πήγε και τόσο καλά.
- Η ΡΑΑΕΥ –με το βαρύ παρελθόν της πρώην ΡΑΕ– θα ελέγχει τους παρόχους ύδατος, θα δίνει έγκριση ικανότητας διαχείρισης, θα εγκρίνει το κόστος του νερού, θα κοντρολάρει τα πάντα. Έχουμε ζήσει όλοι μας πόσο ίδρωσε ώστε να… μην ελέγξει τις τιμές στην ενέργεια. Κι έτσι προσπαθούμε να επιβιώσουμε μέσα σε ένα άτυπο καρτέλ ιδιωτών παρόχων ενέργειας, με συνεχείς αυξήσεις στα τιμολόγια, κόκκινα, πράσινα, κίτρινα, μπλε.
- Παράλληλα, από τον Δεκέμβριο του 2022, η κυβέρνηση προσπαθεί απεγνωσμένα να νομοθετήσει τις συνενώσεις των ΔΕΥΑ (Δημοτικές Επιχειρήσεις Ύδρευσης Αποχέτευσης), αρχικά σε επίπεδο περιφέρειας –θα δημιουργούνταν 12 δηλαδή– και στη συνέχεια σε επίπεδο νομού.
- Τον περασμένο Ιούνιο διαβάσαμε για «μεγάλη σύσκεψη στο Μέγαρο Μποδοσάκη υπό τον αντιπρόεδρο της κυβέρνησης για τη διαχείριση του νερού και την άμεση ανάγκη λήψης μέτρων για τη λειψυδρία». Εκεί παρουσιάστηκε έκθεση της Deloitte για την Εθνική Στρατηγική για το Νερό, και μάθαμε ότι θα συστηθούν 45 Ανώνυμες Εταιρείες για επενδύσεις 11 δισ. ευρώ λόγω της λειψυδρίας.
Σχεδόν ένα μήνα μετά διαβάσαμε για το «Εθνικό Σχέδιο για τα Ύδατα», το οποίο καμία σχέση δεν έχει με όλα τα παραπάνω. Μια λεπτομέρεια: Το 2019 η Ελλάδα ήταν στην 26η θέση παγκοσμίως στο πρόβλημα της λειψυδρίας, σήμερα σκαρφάλωσε στη 19η θέση.
Καταφέραμε δηλαδή να δημιουργήσουμε φορείς, να πληρώσουμε μελέτες, να αποζημιώσουμε συμβούλους, να απευθυνθούμε σε ειδικούς, και τελικά να βρεθούμε σε χειρότερη θέση από ό,τι ήμασταν όταν ξεκίνησαν όλα αυτά τα σχέδια για τη «διάσωση» του νερού. Κάποιος κακοπροαίρετος θα έλεγε ότι μάλλον σκόρπισαν χρήματα για το τίποτα.
Καταφέραμε να δημιουργήσουμε φορείς, να πληρώσουμε μελέτες, να αποζημιώσουμε συμβούλους, και τελικά να βρεθούμε σε χειρότερη θέση από ό,τι ήμασταν όταν ξεκίνησαν όλα αυτά τα σχέδια για τη «διάσωση» του νερού…
Εμπορευματοποίηση αντί ιδιωτικοποίησης
Δυστυχώς, από όλα τα παραπάνω συμπεραίνεται ότι το μόνο που φαίνεται να ενδιαφέρει, είναι το πώς θα βγει κέρδος από την Κλιματική Αλλαγή και τη λειψυδρία. Δεν μπορεί να γράφονται τόσα για τη διαχείριση του νερού και να μην αναφέρεται ρητά η ελαχιστοποίηση, ή ακόμη καλύτερα ο τερματισμός των διαρροών στο δίκτυο! Δεν μπορεί η μόνη σωτηρία να είναι η δημιουργία ΣΔΙΤ και φαραωνικών έργων που θα γίνουν από τις μεγάλες τεχνικές εταιρείες, και να μη γίνεται κάτι για το νερό που χάνεται. Όταν επί έξι χρόνια ανακοινώνεις και διαφημίζεις ότι έχεις σχέδιο για τα νερά, αλλά καταφέρνεις να σκαρφαλώσεις στους πρώτους δεκαεννιά παγκοσμίως, όσο καλές προθέσεις και να υπάρχουν κάτι δεν πάει καλά.
Η Κλιματική Κρίση είναι εδώ, και είναι πρόβλημα, μεγάλο. Δεν λύνεται ούτε μόνο τοπικά ούτε μόνο σε εθνικό επίπεδο, είναι κατανοητό. Χώρες με μεγαλύτερες οικονομίες, και πραγματικά φιλικές στο περιβάλλον, προσπαθούν χρόνια. Τα αποτελέσματα ίσως γίνουν ορατά στις επόμενες γενιές. Δεν περιμένουμε από τη δική μας κυβέρνηση να κάνει θαύματα. Όμως είδαμε πόσο γρήγορα κινήθηκε στο να απολιγνιτοποιήσει το ρεύμα, είδαμε πόσο οργανωμένα προχώρησε η αγορά της ιδιωτικής ενέργειας, διαβάζουμε πόσο γρήγορα βρίσκονται νομοθετικές λύσεις για τις μεγάλες εταιρείες, είδαμε πόσο συστηματικά αυξήθηκαν οι τιμές του ρεύματος παρά την απολιγνιτοποίηση. Τι μας κρατάει από το να πιστεύουμε ότι όλη αυτή η καθυστέρηση δεν θα οδηγήσει σε «έκτακτα μέτρα», σε απευθείας αναθέσεις έργων δισεκατομμυρίων ευρώ στους γνωστούς κρατικοδίαιτους εργολάβους; Το έχουμε ξαναπεί: αυτή η κυβέρνηση έχει ειδικότητα στο να μετατρέπει την κρίση για τους πολλούς σε ευκαιρία για τους (πολύ) λίγους…
Κοινό σημείο όλων των ανακοινώσεων της κυβέρνησης είναι ότι δεν έχει σκοπό την ιδιωτικοποίηση του νερού, και θα σεβαστεί τις αποφάσεις του ΣτΕ. Έχει μάθει από τις αντιδράσεις του κόσμου, και προσπαθεί να διαφυλαχθεί. Και εμείς έχουμε μάθει, όμως, ότι δεν μιλάμε για ιδιωτικοποίηση πλέον, αλλά για εμπορευματοποίηση του νερού.
«Ανάκτηση κόστους»: κοινώς, θα πούμε το νερό νεράκι
Όλα τα παραπάνω έχουν έναν τελικό σκοπό: την αύξηση της τιμής του νερού. Ακόμη και στα φιλοκυβερνητικά ρεπορτάζ, ο όρος «ανάκτηση κόστους» αναφέρεται ξεκάθαρα. Ο Πολίτης καλείται να επωμιστεί όλο το βάρος των επενδύσεων, των αφαλατώσεων, των φραγμάτων, των ΣΔΙΤ, μέσω της αύξησης των τιμολογίων.
Η απόφαση που εκκρεμεί από το ΣτΕ για την νέα ΚΥΑ Τιμολόγησης Νερού, θα σηματοδοτήσει το μέλλον της διαχείρισης του νερού στη χώρα μας. Αν απορριφθεί η ΚΥΑ Τιμολόγησης, θα πρέπει η Κυβέρνηση να λειτουργήσει με πραγματικούς κοινωνικούς όρους για τη διαφύλαξη του νερού για τις επόμενες γενιές. Αν όχι, τότε ανοίγει ο δρόμος των αυξήσεων, της εμπορευματοποίησης όπως ποτέ δεν την έχουμε ξαναζήσει.
Να μην γίνει το νερό σαν το ρεύμα ακριβό!
* Ο Γιώργος Αρχοντόπουλος είναι πρόεδρος του Σωματείου Εργαζομένων της ΕΥΑΘ.
