Μια τυπική περίπτωση ανομίας και εργασιακής ζούγκλας. Του Γιώργου Κατερίνη
Ο Τύπος βρίσκεται σε μια ιδιόμορφη θέση. Είναι ταυτόχρονα και εξαίρεση και επιβεβαίωση του κανόνα της εκτεταμένης καταστροφής που έχουν προκαλέσει τα μνημόνια και η ύφεση στην οικονομία. Η εξαίρεση αφορά τις φιλότιμες προσπάθειες που καταβάλλει η κυβέρνηση, με κάθε ευκαιρία, να «φιλοδωρήσει» τους επιχειρηματίες των ΜΜΕ με διευκολύνσεις (παράταση αδειών, απαλλαγή από οφειλές, χαριστικές ρυθμίσεις, στραβά μάτια φορολογικών και άλλων κρατικών Αρχών). Ο κανόνας είναι ότι, παρά τις εξαιρέσεις, οι περισσότερες επιχειρήσεις των ΜΜΕ είναι καταχρεωμένες ή ουσιαστικά χρεοκοπημένες, επί της ουσίας ανήκουν στις τράπεζες, κι αφού οι τελευταίες ανήκουν –μέχρι στιγμής– στην τρόικα, τα ίδια τα ΜΜΕ ανήκουν στην τρόικα. Όταν η στρόφιγγα της χρηματοδότησης σταματήσει οριστικά και οι οφειλές τουλάχιστον 1 δισ. ευρώ αναζητηθούν, πολλά «κανόνια» θα σκάσουν εκκωφαντικά στον κλάδο.
Ισχύει για τους «δεινοσαύρους» του χώρου, ισχύει και για τους νεότερους, μικρομεσαίους μιντιάρχες. Ανάμεσα στους τελευταίους υπάρχει μια ιδιαίτερη κατηγορία πρώην στελεχών μεγάλων ομίλων ΜΜΕ που, ως εκδότες, επιχειρούν να κοπιάρουν σε αναλγησία, κυνισμό, αντεργατική συμπεριφορά και ανομία τα πρώην αφεντικά τους. Αν και πολλές φορές το κάνουν με αδεξιότητα και ερασιτεχνισμό.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα των τελευταίων εβδομάδων είναι η εφημερίδα Επενδυτής. Οι περίπου 70 εργαζόμενοι της εφημερίδας ξεκίνησαν στις αρχές του Δεκέμβρη απεργία διεκδικώντας καταβολή δεδουλευμένων 3 έως 6 μηνών. Η εφημερίδα δεν έχει κυκλοφορήσει από τότε. Το εκδοτικό δίδυμο των Δημήτρη Μπενέκου και Αλέξη Σκαναβή (και οι δύο διόλου συμπτωματικά πρώην στελέχη του Πήγασου, του ομίλου Μπόμπολα) απέκτησε την εφημερίδα πριν ενάμιση χρόνο από την εταιρία Bestend του φυλακισμένου σήμερα Κώστα Γιαννίκου (μεταξύ άλλων για την υπόθεση Alter). Ο Επενδυτής μεταβιβάστηκε τον Απρίλιο του 2012 στην εταιρία DBAS των Μπενέκου-Σκαναβή (έπειτα από μια τρίμηνη απουσία από τα περίπτερα και την αντίστοιχη απεργιακή κινητοποίηση των εργαζομένων), με δάνειο περίπου 1 εκ. που χορήγησε η Τράπεζα Πειραιώς. Το μεγαλύτερο μέρος αυτού του δανείου προοριζόταν για την εξόφληση μέρους των δεδουλευμένων των εργαζομένων της εταιρίας Γιαννίκου, δημιουργώντας την αίσθηση ότι επρόκειτο περισσότερο για μια εξυπηρέτηση του πρώην ιδιοκτήτη του Επενδυτή και λιγότερο των νέων εκδοτών.
Στο ίδιο έργο θεατές
Δύο χρόνια μετά η ιστορία επαναλαμβάνεται, αν και με μια διαφορετική σκηνοθεσία. Οι νέοι εκδότες του Επενδυτή, που είναι εκδότες επίσης της κατ’ εξοχήν παραταξιακής δεξιάς εφημερίδας, του Ελεύθερου Τύπου (τον οποίο απέκτησαν περίπου δωρεάν από την Γιάννα Αγγελοπούλου), από τον περασμένο Μάιο άρχισαν καθυστερήσεις στην καταβολή των μισθών και στις τρεις εταιρίες των μικρομεσαίου ομίλου τους (Ελ. Τύπος, Τύπος της Κυριακής, Επενδυτής) τις οποίες απέδωσαν σε «προβλήματα ρευστότητας», υποσχόμενοι εξομάλυνση μέχρι τον Σεπτέμβριο. Οι καθυστερήσεις επιδεινώθηκαν, τα αλλεπάλληλα χρονοδιαγράμματα «εξομάλυνσης» που έθετε η ιδιοκτησία καταστρατηγούνταν και η κρίση κορυφώθηκε όταν οι συνεκδότες (μέτοχοι κατά 50% έκαστος και στις τρεις εταιρίες του ομίλου) αποκάλυψαν ότι πέρα από τα «προβλήματα ρευστότητας» προέκυψε και πρόβλημα συνύπαρξής τους. Ανακοίνωσαν ότι δρομολογούν διαχωρισμό των εταιριών και των εντύπων, με τον Αλ. Σκαναβή να κρατά τον Ελ. Τύπο και τον Δ. Μπενέκο να παίρνει τον Επενδυτή. Το «συναινετικό διαζύγιο» γρήγορα εξελίχθηκε σε ανοικτό πόλεμο ανάμεσα στους δυο συνεταίρους, στα όρια του «ξεκατινιάσματος», με τους εργαζόμενους των εφημερίδων σε κατάσταση ομηρίας και απλήρωτους από 3,5 μέχρι 6 μήνες.
Όταν οι εργαζόμενοι στις εφημερίδες του υπό διάσπαση ομίλου αποφάσισαν να αντιδράσουν, προειδοποιώντας με απεργιακή κινητοποίηση, διαμορφώθηκε η εξής ιδιότυπη κατάσταση: ο μεν Αλ. Σκαναβής άρχισε να κινείται ως ήδη αποκλειστικός μέτοχος-ιδιοκτήτης του Ελ. Τύπου, παρ’ ότι τίποτα δεν έχει αλλάξει στη μετοχική σύνθεση των εταιριών, ο δε Δ. Μπενέκος κυριολεκτικά εξαφανίστηκε. Το αποτέλεσμα ήταν στον μεν Ελ. Τύπο να βελτιώνεται σε κάποιο βαθμό η κατάσταση πληρωμών, συνοδευμένη ωστόσο από «σχέδιο εξυγίανσης» με περικοπές μισθών έως 30%, στον δε Επενδυτή να επιβληθεί πλήρης στάση πληρωμών. Δημοσιογράφοι και τεχνικοί του Επενδυτή αντέδρασαν με αλλεπάλληλες απεργιακές κινητοποιήσεις, προσφυγή στη Δικαιοσύνη για ασφαλιστικά μέτρα, καταγγελίες στην Επιθεώρηση Εργασίας, επίσχεση εργασίας.
Δύο προσωρινές διαταγές που εξέδωσαν τα αρμόδια δικαστήρια απαγορεύουν αλλαγή της νομικής και πραγματικής κατάστασης της εταιρίας και οποιαδήποτε μεταβιβαστική πράξη επί του τίτλου Επενδυτής, ο οποίος βαρύνεται με ενέχυρο έναντι δανείου της Πειραιώς.
Εταιρία… ζόμπι
Πώς ακριβώς αντέδρασε η… εν διαστάσει ιδιοκτησία στην αντίδραση των εργαζομένων; Με πλήρη αφασία. Όχι μόνο δεν ανταποκρίθηκαν στο ελάχιστο στο αυτονόητο αίτημα για καταβολή των δεδουλευμένων, αλλά αγνόησαν και την απειλή της αυτόφωρης δίωξης και δεν κατέβαλαν ούτε το Δώρο Χριστουγέννων. Δεν στέλνουν ούτε καν εκπροσώπους στα δικαστήρια ή στην Επιθεώρηση Εργασίας, απειλούμενοι πλέον και με διοικητικά πρόστιμα. Κρύβονται πίσω από το διοικητικό κενό που τεχνητά δημιούργησαν, παρά τον «πόλεμό» τους. Ο ένας παραιτήθηκε από τη θέση του διευθύνοντος συμβούλου (Αλ. Σκαναβής) ενώ και ο άλλος «απέσυρε» τον δικό του άνθρωπο στο Δ.Σ. (την πρόεδρο, Ευαγγελία Κοπάτου, σύζυγο Δ. Μπενέκου). Ουδείς εκ των δύο μετόχων συγκαλεί Γενική Συνέλευση ή προσφεύγει στη Δικαιοσύνη για ορισμό Διοίκησης, δημιουργώντας μια εταιρία-ζόμπι που δεν εκπροσωπείται νόμιμα και δεν λογοδοτεί στις ελεγκτικές Αρχές, τη Δικαιοσύνη, τους εργαζόμενους στους οποίους χρωστά.
