Το πρωτοφανές εύρος της κοινωνικής κινητοποίησης της 28ης Φλεβάρη ήδη οδηγεί σε νέα φάση το πολιτικό σκηνικό. Η βδομάδα που τελειώνει είδε τις πρώτες «αποκρίσεις» του πολιτικού συστήματος μπροστά στην κοινωνική πίεση που δέχεται. Προ ημερησίας διατάξεως συζήτηση για τα «Τέμπη», πρόταση προανακριτικής επιτροπής για τον Τριαντόπουλο, πρόταση δυσπιστίας κατά της κυβέρνησης. Το νήμα που τα συνδέει όλα αυτά μαζί: Ο πολιτικός κόσμος στο σύνολό του, με όσα λέει και όσα παραλείπει, με όλους τους θεατρινισμούς και τους χειρισμούς του, αποκαλύπτεται «αλλού» και «απέναντι» σε σχέση με όσα απασχολούν την κοινωνία. Με τις προτεραιότητές της, τις απαιτήσεις της για δημοκρατία, δικαιοσύνη, για απαλλαγή από το σάπιο καθεστώς που κυριαρχεί και κατατρώει τη χώρα, για στοιχειώδη εντιμότητα. Ένα σημείο που έχει αφετηριακή σημασία σχετικά με την ερμηνεία των όσων συμβαίνουν: Αν δεν είχε κινηθεί με πρωτοβουλία και θάρρος μια μικρή ομάδα αποφασισμένων συγγενών των θυμάτων, αν δεν είχε προκύψει το «κίνημα των Τεμπών» που έχει πλέον εξελιχθεί σε μια ευρύτατη κοινωνική αντιπολίτευση, η υπόθεση θα είχε ενταφιαστεί πλήρως και η «κανονικότητα» θα συνέχιζε όπως πριν μέχρι να συμβεί η επόμενη «κακιά στιγμή». Καμιά «αντιπολίτευση», κανένα κόμμα, θεσμικότερο ή «αντισυστημικότερο», κανένα συνδικάτο, καμία «αριστερά» δεν έστερξε να σηκώσει με ουσιαστικούς τρόπους το θέμα. Η «αφύπνισή» τους ήρθε αίφνης όταν είδαν την έκταση του κοινωνικού κύματος (που δεν περίμεναν).
Η κυβέρνηση τα δίνει όλα για συγκάλυψη μέχρις εσχάτων
Ας μείνουμε στα ουσιώδη. Άλλωστε είναι μέρος του αποπροσανατολισμού μέσω του κοινοβουλευτικού παιγνίου, η συνειδητή «θραυσματοποίηση» της πραγματικότητας που συμβαίνει αυτές τις μέρες. Υπάρχει ένα ολόκληρο σύστημα –κυβερνητικό, δικαστικό, αστυνομικό, κρατικό, μιντιακό– που λειτουργεί με όρους μαφίας / εγκληματικής οργάνωσης προσπαθώντας να συγκαλύψει μεγάλα ανομήματα / εγκλήματα. Με κάθε λέξη τους, με κάθε γραμμή άμυνας που πάνε να στήσουν αποκαλύπτονται όλο και περισσότερο. Η ίδια η προανακριτική στην οποία είναι αναγκασμένοι πλέον να συγκατατεθούν ώστε να παραπεμφθεί ο Τριαντόπουλος πρόκειται να λειτουργήσει σαν «πλυντήριο». Ουσιαστικά το ανακοινώνουν, δηλώνοντας εκ των προτέρων ότι είναι αθώος! Μέτρο της ακραίας πίεσης υπό την οποία τελεί το «σύστημα Μητσοτάκη» όλο το τελευταίο διάστημα, είναι οι απανωτές αλλαγές κατεύθυνσης της υπερασπιστικής του γραμμής. Και πιο πολύ απ’ όλα βέβαια, η ανάγκη καταφυγής από πλευράς κυβέρνησης στη απίστευτη θέση για «πλήρη ανικανότητα διαχείρισης / συντονισμού» και «απόλυτο χάος» του κρατικού μηχανισμού, και για «ρόλο παρατηρητή των κυβερνητικών στελεχών στην όλη διαδικασία (!)» προκειμένου να κλείσει ο δρόμος για διώξεις κυβερνητικών αξιωματούχων. «Είμαστε άχρηστοι αλλά χωρίς δόλια πρόθεση!». Όμως η «επιμέλεια» και η «επιτελικότητα» όλων των ενεργειών για τη συγκάλυψη μέσα σε συνθήκες χαοτικής δράσης του κρατικού μηχανισμού ως προς όλα τα άλλα, είναι απολύτως δηλωτική και δεν παρακάμπτεται εύκολα.
Εδώ τίθεται ένα ζωτικό, πολιτικό ζήτημα με αφορμή τα όσα συμπυκνώνονται στην υπόθεση «Τέμπη». Το καθεστώς που έχει στηθεί στη χώρα μας τα τελευταία χρόνια, ιδιαίτερα μάλιστα μετά τα μνημόνια, έχει φροντίσει να στήσει μηχανισμούς ασυλίας και ακαταδίωκτου σε πολλαπλά επίπεδα. Με την ευρεία σύμπραξη όλων των συστημικών τουλάχιστον, πολιτικών δυνάμεων. Μια πρώτη πρόταση λοιπόν, ικανή να έρθει σε απευθείας επικοινωνία με τις παλλαϊκές αξιώσεις του «κινήματος των Τεμπών»: Να αρθεί άμεσα, τώρα αυτή η ασυλία που εξασφαλίζει το ακαταδίωκτο πολιτικών προσώπων αλλά και πολλών άλλων – διοικήσεις Τραπεζών, οργανισμών, ΤΑΙΠΕΔ. Η ατιμωρησία πλέον γίνεται φανερό ότι λειτουργεί σαν θερμοκήπιο για τις εγκληματικές δραστηριότητες ενός ολόκληρου συστήματος εξουσίας.
Οι «αντιπολιτεύσεις»: Η καθεμιά με το δικό της στασίδι
Μέσα στη Βουλή, η ένταση της ρητορικής είναι αντιστρόφως ανάλογη της ουσίας του περιεχομένου. Μια έστω προσεκτική παρατήρηση δείχνει ότι το πράγμα εξαντλείται στην αναπαραγωγή των όσων έχουν αποκαλύψει οι έρευνες των συγγενών, φιλτραρισμένων μάλιστα έτσι ώστε να απαλείφονται ανεπιθύμητες αιχμές που θα έθεταν δύσκολα ζητήματα. Ας συγκριθούν με τις πραγματικές ανάγκες, τα όσα κάνουν οι πολιτικές δυνάμεις. Έχουμε μια τεράστιων διαστάσεων κοινωνική αντιπολίτευση με μεγάλη ανάγκη προχωρήματος, μορφοποίησης και συγκεκριμενοποίησης πολιτικών στόχων και αιχμών. Μια πραγματική αντιπολίτευση θα σεβόταν και θα επικοινωνούσε με τις λαϊκές διαθέσεις, αξιώσεις και προτεραιότητες και θα ενδιαφερόταν να τις προάγει και να τους δώσει πολιτικό περιεχόμενο (και θα χρησιμοποιούσε κατάλληλα και το βήμα του κοινοβουλίου γι’ αυτό). Ακόμη περισσότερο θα συντονιζόταν με την ευρύτατα διαχεόμενη απονομιμοποίηση των πολιτικών δυνάμεων που στηρίζουν το σύστημα εξουσίας. Δεν θα την εγκλώβιζε στο σημαδεμένο έδαφος μιας κοινοβουλευτικής διαδικασίας που βρίσκεται σε προφανή δυσαρμονία με την κοινωνία. Αντ’ αυτού τι συμβαίνει; Ο πολύπλευρος εγκλωβισμός. Ένας διακομματικός καυγάς Μητσοτάκη-αντιπολίτευσης, που δίνει κάποιες ανάσες στον πρώτο να συγκαλύπτει το ότι η αντιπολίτευση που έχει απέναντί του είναι η κοινωνία. Μια σειρά χειρισμών από όλο το φάσμα κεντροαριστεράς – «αριστεράς» ‒ ΚΚΕ – εξωκοινοβουλετικών δυνάμεων – συνδικάτων κ.λπ. που πάνε να απονευρώσουν τις τεράστιες διαστάσεις της κοινωνικής κινητικότητας. Να εγκλείσουν αυτές τις διαθέσεις, να τις αποφορτίσουν σε έναν εκτονωτικό κατακερματισμό πολύ μικρότερων κινητοποιήσεων με τα «σωστά» (και αρκούντως μη λειτουργικά και μη κινητοποιητικά) συνθήματα και ατζέντες. Μια διαρκώς επαναλαμβανόμενη για δεκαετίες, δυσανεξία όλης της «αριστεράς» προς κάθε μεγάλη εκδήλωση των λαϊκών κινηματικών διαθέσεων. Μια σταθερά υποβόσκουσα αντιπαράθεση με το ευρύ λαϊκό κίνημα. Ακηδεμόνευτες αξιώσεις του λαϊκού παράγοντα, όλο και βαθύτερες λόγω των συσσωρευμένων εμπειριών των τελευταίων χρόνων (δημιουργεί μαι ελπίδα και μια απαίτηση για σοβαρή στάση αυτό), οι ίδιες, πάγιες πια συνταγές «καπελώματος» και «απόσβεσης» από την άλλη.
Γίνεται φανερό ότι δρομολογούνται εξελίξεις
Η στιγμή είναι οριακή και ιδιαίτερα σύνθετη. Η κοινωνική δυσφορία που βγαίνει πάλι στο προσκήνιο είναι τεράστια. Η απονομιμοποίηση της κυβέρνησης φαίνεται ότι επιταχύνεται. Η φθορά της ενισχύεται επιπλέον από τις αγωνιώδεις προσπάθειες να κλείσει το χάσμα που διαρκώς ανοίγει. Οι κυβερνητικές αντιδράσεις μπροστά στον πανικό, μαζί και αυτές προκειμένου να πεταχτούν οι ευθύνες στους αδύναμους κρίκους του μηχανισμού και να διασωθεί το περιβάλλον Μητσοτάκη, φαίνεται ότι αρχίζουν να βάζουν σε κίνηση διαδικασίες γενικότερου ξηλώματος.
Η συνθήκη είναι σύνθετη. Συναντιέται η εσωτερική κρίση –τα «Τέμπη» είναι το σημείο συμπύκνωσής της‒ με το σημερινό διεθνές τοπίο αναστατώσεων και κλονισμού ισορροπιών. Με δύο κρίσιμες όψεις. Πρώτο, το εσωτερικό πολιτικό κενό που δημιουργείται, αναμένεται να βρεθεί στη δίνη προτεραιοτήτων και σχεδιασμών των γνωστών πρεσβειών και άλλων κέντρων ισχύος. Την ίδια στιγμή που η προσφυγή στα φθαρμένα υλικά προηγούμενων «λύσεων» δεν μπορεί εύκολα να αποκαταστήσει βιώσιμες ισορροπίες. Παρ’ όλα αυτά οι σχετικές ζυμώσεις πληθαίνουν και ονόματα πέφτουν στο τραπέζι έστω και για μεταβατικά σχήματα: Σαμαράς, Δένδιας – Πιερακάκης, Ε. Βενιζέλος και οι αναγγελλόμενες ζυμώσεις του «κύκλου ιδεών» του και άλλοι. Κατά δεύτερον. Οι γεωπολιτικές εξελίξεις δίνουν μηνύματα για κινδύνους όξυνσης της τουρκικής απειλής για την υπόσταση της χώρας μας. Και από πλευράς ευρωπαϊκών κέντρων και από πλευράς τραμπικών ΗΠΑ.
Η συζήτηση μέσα στη Βουλή αυτές τις μέρες δείχνει πόσο μακρυά και πόσο απελπιστικά λίγος είναι ο πολιτικός κόσμος μπροστά στις κρίσιμες διαστάσεις που παίρνει το πρόβλημα ύπαρξης της χώρας και του λαού. Η κάλυψη του κενού δεν μπορεί να προκύψει με την ανακύκλωση των δυνάμεων του πολιτικού συστήματος.
