Η αίσθηση ενός μεγάλου μπλοκαρίσματος συνυπάρχει και ενισχύεται διαρκώς από την όξυνση του υπαρξιακού προβλήματος της χώρας, μετά από 13 χρόνια μνημονίων, 3 χρόνια πανδημίας και κλεισούρας, γεωπολιτικούς αναδασμούς στην περιοχή, απειλές πολέμου από την Τουρκία ή και συμμετοχή στον πόλεμο του ΝΑΤΟ ενάντια στη Ρωσία. Το μπλοκάρισμα επιτείνεται και από την πορεία της δημόσιας σφαίρας στη χώρα μας, από την κυριαρχία ενός πολιτικού συστήματος που αδιαφορεί για την κοινωνία και τον τόπο (παρά τα παχιά λόγια περί του αντιθέτου), και από τα ΜΜΕ, που έχουν καταστεί επιθετικοί βραχίονες χειραγώγησης και παραπληροφόρησης.
Αυτά δεν είναι αρκετά; Όχι! Προσθέστε το έντονο δημογραφικό πρόβλημα και τη μείωση του πληθυσμού, τη μεγάλη μετανάστευση νέων ανθρώπων (η κατηγορία του πληθυσμού 15-29 χρόνων έχει συρρικνωθεί, από 2.300.000 ανθρώπους το 2005 σε 1.680.000 το 2020), τη διάλυση της παιδείας, της υγείας, των μεταφορών, την ακρίβεια, τη μεγάλη ανισότητα, τον πλουτισμό των ελίτ και ενός τμήματος των ανώτερων στρωμάτων, τον υπόκοσμο και την αναβάθμισή του πλάι στις τοπικές εξουσίες και τους ολιγάρχες… και σιγά-σιγά θα αποκτούμε καλύτερη επίγνωση της πραγματικής κατάστασης της χώρας και της κοινωνίας.
Όμως ας τακτοποιήσουμε λίγο τη σκέψη μας.
Μπλοκάρω, μπλοκαρισμένη κοινωνία…
Στα λεξικά θα βρείτε στη λέξη «μπλοκάρω» τα εξής: φράζω ή αποκλείω κάποιο χώρο για να μην ξεφύγει κάποιος ή κάτι, διακόπτω μια διαδικασία ή την εμποδίζω, σταματώ, ακινητοποιώ (μεταφορικά), αλλάζω με έντονο τρόπο τη συναισθηματική κατάσταση κάποιου, κάνοντάς τον να νιώσει μπερδεμένα ή ανάμεικτα συναισθήματα. Πρόσφατα έχει προστεθεί και το «μπλοκάρω» στις διαδικτυακές συνομιλίες, με την έννοια της «ακύρωσης» όποιου δεν μου αρέσει.
Στον πολιτικό και κοινωνιολογικό χώρο, ο όρος «μπλοκαρισμένη κοινωνία» χρησιμοποιήθηκε αρχικά από τον Γάλλο καθηγητή Μισέλ Κροζιέ το 1970. Με τον όρο αυτό ο Κροζιέ περιέγραφε την αδυναμία της γαλλικής κοινωνίας να υιοθετήσει προωθητικές μεταρρυθμίσεις, και τις δυσκολίες που αντιμετώπιζε η χώρα μπροστά σε κάθε προσπάθεια αλλαγής και καινοτομίας.
Αργότερα, ο Άντονι Γκίντενς (Europe in the Global Age, Polity Press, 2007) έκανε λόγο για «μπλοκαρισμένη κοινωνία», δηλαδή «μια κοινωνία όπου η αναγκαιότητα αλλαγών είναι εμφανής, όχι μόνο στους πολίτες, αλλά και σε κάθε ενημερωμένο παρατηρητή – ωστόσο ο συντηρητισμός, τα κατεστημένα συμφέροντα, ή και τα δύο, αποτρέπουν την εμφάνιση των αναγκαίων αλλαγών».
Δηλαδή καθηγητές συντηρητικών ή σοσιαλδημοκρατικών απόψεων αναγνώριζαν την ανάγκη σημαντικών μεταρρυθμίσεων, αλλά παράλληλα εντόπιζαν το «μπλοκάρισμα» σε οπισθέλκουσες δυνάμεις εντός της κοινωνίας (συντεχνίες, συνδικαλισμός, κινήματα, νοοτροπίες κ.λπ.) ή σε κατεστημένα συμφέροντα που αντιδρούσαν στις μεταρρυθμίσεις. Μεταρρυθμίσεις που θα «άνοιγαν» την κοινωνία προς την απελευθέρωση της οικονομίας, προς τις τεχνολογικές αλλαγές, προς την «πρόοδο», προς τις αγορές, προς τη «νέα εποχή και τις προκλήσεις της».
Κατά κάποιο τρόπο, λοιπόν, όσοι έκαναν λόγο για «μπλοκάρισμα» εννοούσαν την αντίδραση της κοινωνίας προς τις μεταρρυθμίσεις και την ανανέωση, και μάλλον την κατηγορούσαν για συντηρητισμό και ιδιοτέλεια, αφού δεν υποκλίνονταν άμεσα σε ό,τι άνοιγε τις πύλες στις αναδιαρθρώσεις, στον «εκσυγχρονισμό». Έκρυβαν τα κύματα λιτότητας που είχαν εξαπολυθεί από τα τέλη της δεκαετίας του 1970, τις βίαιες αναδιαρθρώσεις, τον νεοφιλελευθερισμό, το γκρέμισμα δικαιωμάτων και κατακτήσεων, την ανοικτή επίθεση στην κοινωνία (η Θάτσερ είχε την πολεμική ιαχή «δεν υπάρχει κοινωνία, αλλά μόνο άτομα»). Στο όνομα του ξεπεράσματος του «μπλοκαρίσματος» που περιέγραφαν έστηναν μεγαλύτερες και πιο ολοκληρωτικές περιφράξεις στη ζωή των κοινωνιών. Π.χ. πανευρωπαϊκά, μέσα από την οικοδόμηση ενός συγκεντρωτικού και υπερτροφικού-γραφειοκρατικού μηχανισμού της Ε.Ε. που, όντας στα χέρια ισχυρών δυνάμεων, «άδειαζε» συστηματικά στοιχεία λαϊκής κυριαρχίας από τα κράτη μέλη. Ξεφόρτωναν την κρίση προς τους ασθενέστερους σε κάθε κοινωνία και χώρα, καταπατούσαν Συντάγματα και θεμελιώδεις νόμους, «απελευθέρωναν» μόνο την αγορά (δηλαδή τα κέρδη ομίλων, τραπεζών, χρηματιστών κ.λπ.), άνοιγαν «λεωφόρους πληροφορίας» και διακίνησης κεφαλαίων, εμπορευμάτων και ανθρώπων.
Η κρίση του 2008-2010 στον Δυτικό κόσμο ήρθε να επιβεβαιώσει τα αδιέξοδα που γιγάντωνε ο νεοφιλελευθερισμός και οι αναδιαρθρώσεις (κάτω από το μαγικό όνομα «μεταρρυθμίσεις»), και η παγκοσμιοποίηση έδειξε τη γύμνια και ιδιοτέλεια που είχε σαν διαδικασία – λεηλασία των ελίτ επί της πλειοψηφίας του πλανήτη. Ο μεγαλύτερος παράγοντας μπλοκαρίσματος χωρών και κοινωνιών ήταν πλέον η Δυτική παγκοσμιοποίηση με τα οικονομικά δίκτυα (ΔΝΤ, ΕΚΤ, Αγορές, Οίκους αξιολόγησης), τα πληροφοριακά δίκτυα (που προσδίδουν απίστευτη ταχύτητα στη χρηματιστηριοποίηση και τα «νέα παράγωγα», αλλά και δημιουργούν πλέον δυνατότητες βιοπολιτικού ελέγχου πληθυσμών), και βεβαίως τα στρατιωτικά δίκτυα (ΝΑΤΟ, βάσεις, διάστημα, πόλεμοι, επεμβάσεις). Η πολιτική υποτάχθηκε κυριολεκτικά στην οικονομία, όλοι οι θεσμοί το ίδιο, κοινοβούλια μετατράπηκαν σε πρωτοκολλητές ντιρεκτίβων, επιβλήθηκε ένας ατομισμός, και ο ωφελιμισμός αναδείχθηκε σε μέγιστη αρετή – ακόμα και επί πτωμάτων.
Σε πολιτικό και ιδεολογικό επίπεδο, το τεράστιο μπλοκάρισμα που επέφερε η παγκοσμιοποίηση, όπως και οι διαδικασίες και το μοντέλο που προώθησε, καταγράφηκαν εμφατικά με το αρκτικόλεξο ΤΙΝΑ (There Is No Alternative = Δεν Υπάρχει Εναλλακτική). Η ΤΙΝΑ κατασκευάστηκε, διαδόθηκε, χρηματοδοτήθηκε, κυριάρχησε πάνω σε συντρίμμια κοινωνιών, τάξεων και στρωμάτων, χωρών και ηπείρων, και απέβλεπε στο να «καταλάβουν» οι υποτελείς, να «εσωτερικεύσουν» καλά πως «αυτό είναι», «αυτό που υπάρχει είναι διαρκές», «δεν υπάρχει καλύτερο μέλλον». Πως η μόνη εναλλακτική (για όσους μπορέσουν, όσους τα καταφέρουν) είναι «να προσαρμοστούν ώστε να επιβιώσουν» («για τους άλλους δεν θα μπορέσουμε», που λέει και το τραγούδι). Η ΤΙΝΑ είναι η εκδοχή, στις σύγχρονες συνθήκες της παγκοσμιοποίησης, της «διαλεκτικής του-κυρίου-και-του-δούλου».
Ολόκληρη η χώρα και η κοινωνία υποβαθμίστηκαν στο στάτους μιας εξαρτημένης, επικυριαρχούμενης νεοαποικίας, υποθηκεύτηκε η δημόσια περιουσία της χώρας για 99 χρόνια, φτωχοποιήθηκε ο πληθυσμός βίαια, και το ΑΕΠ συρρικνώθηκε κατά 25%
…και ελλαδικές ποιότητες
Μιλώντας όμως για τη χώρα μας, το μπλοκάρισμα έχει κι άλλες διαστάσεις. Η κρίση και η χρεοκοπία της χώρας το 2010 οδήγησε σε ένα άλλο καθεστώς, με άλλα ποιοτικά χαρακτηριστικά. Το μνημονιακό καθεστώς δεν έφερε το βίαιο ξεμπλοκάρισμα από αναχρονιστικές νοοτροπίες πελατειακού κράτους, ευμάρειας με διαρκή δανεισμό και στρογγυλοκαθίσματος κρατικοδίαιτων τεμπέληδων… Αντίθετα, ολόκληρη η χώρα και η κοινωνία υποβαθμίστηκαν στο στάτους μιας εξαρτημένης, επικυριαρχούμενης νεοαποικίας, υποθηκεύτηκε ολόκληρη η δημόσια περιουσία της χώρας για 99 χρόνια, φτωχοποιήθηκε ο πληθυσμός βίαια, καταστράφηκαν μεσοστρώματα, μειώθηκε απόλυτα η παραγωγική ικανότητα της Ελλάδας, και το ΑΕΠ συρρικνώθηκε κατά 25% (αριθμός που μόνο σε πόλεμο μπορεί να «επιτευχθεί»). Τα μνημόνια και οι μηχανισμοί επικυριαρχίας –σε στενή συνεργασία με ένα εντελώς ένοχο πολιτικό σύστημα, με τις ντόπιες αεριτζήδικες και παρασιτικές οικονομικές ελίτ και με τα ελεγχόμενα από αυτές ΜΜΕ– δημιούργησαν ένα καθεστώς που φέρνει νέες ποιότητες για την ίδια την υπόσταση της χώρας, τις σχέσεις της με τον ευρωατλαντισμό, το άδειασμα κάθε στοιχείου λαϊκής κυριαρχίας και την εγκατάλειψη της άσκησης εθνικής κυριαρχίας σε πολλούς τομείς.
Αυτό το ειδικό καθεστώς οδηγεί σε ένα ιδιαίτερο μπλοκάρισμα και της χώρας και της κοινωνίας. Μια τύποις χώρα, με μια πέτσινη «δημοκρατία», με υποθηκευμένο τον πλούτο της, με απεμπόληση των κυριαρχικών της δικαιωμάτων, με μια εχθρική στάση της πολιτείας και του πολιτικού συστήματος απέναντι στην κοινωνία, και με συστηματική διάλυση και μπαχαλοποίηση θεσμών, υποδομών, παιδείας, κοινωνικής πρόνοιας: όλα αυτά παράγουν και ανάγουν σε άλλο βαθμό το αίσθημα και την ποιότητα του μπλοκαρίσματος. Η χώρα και η οικονομία της είναι δέσμιες των εξαρτήσεών της. Η πλειοψηφία του πληθυσμού και η κοινωνία είναι δεσμώτης σε μια χώρα με έντονο υπαρξιακό πρόβλημα, με πρόβλημα επιβίωσης και αναπαραγωγής της. Η συρρίκνωση είναι το επόμενο στάδιο…
Μπλοκάρισμα και πολιτικό πεδίο
Το ειδικό καθεστώς που περιγράψαμε για την περίπτωση της χώρας μας υπηρετήθηκε από πολλές εκδοχές και «μείγματα» πολιτικών μορφών του υπάρχοντος πολιτικού κόσμου. Ενώ η κοινωνία αντέδρασε, τιμώρησε, άλλαξε πολιτικές συμπεριφορές, γκρέμισε τον παραδοσιακό δικομματισμό (Ν.Δ.-ΠΑΣΟΚ), ανέδειξε μια μικρή αριστερή δύναμη σε κυβέρνηση, ψήφισε «ΟΧΙ» σε εκβιαστικά διλήμματα και τελεσίγραφα της ευρωκρατίας και είδε την απόφασή της να καταστρατηγείται εντός 24 ωρών, το πολιτικό σύστημα και οι παραφυάδες του συνεχίζουν να κυριαρχούν (και να ευημερούν) σε βάρος της κοινωνίας και του μέλλοντος του τόπου. Σε 13 χρόνια τα είδαμε σχεδόν όλα:
– κυβέρνηση ΠΑΣΟΚ με ΓΑΠ και 44% μέσα σε ελάχιστο χρόνο να φθάνει στο 4%,
– κυβέρνηση Παπαδήμου μετά τις πλατείες και την οργή στις παρελάσεις της 28ης Οκτωβρίου 2011,
– διπλές εκλογές το 2012 και κυβερνήσεις Σαμαρά (Ν.Δ.-ΠΑΣΟΚ- ΔΗΜΑΡ-ΛΑΟΣ),
– νέα κόμματα όπως ΑΝΕΛ, Ποτάμι και Χ.Α. που απόκτησαν κοινοβουλευτική παρουσία,
– ΣΥΡΙΖΑ πρώτα ως αξιωματική αντιπολίτευση και μετά κυβέρνηση με ΑΝΕΛ,
– «διαπραγμάτευση» με ευρωκρατία, δημοψήφισμα, ανατροπή του από συμβούλιο αρχηγών κομμάτων,
– ψήφιση 3ου μνημονίου από 222 βουλευτές,
– συμφωνία Πρεσπών (τώρα θέλουν συμφωνία Πρεσπών και στο Αιγαίο…),
– κυβέρνηση Μητσοτάκη, πανδημία και ρεκόρ θανάτων-καραντίνας-διάλυσης ΕΣΥ,
– παρακράτος, σκάνδαλα,
– αποστρατιωτικοποίηση νησιών, πούλημα του Κυπριακού,
– αποστολή όπλων στην Ουκρανία, Αλεξανδρούπολη ως terra αμερικανική,
– ελληνοτουρκικό «έρωτα»,
– Τέμπη…
Παράλληλα όλα αυτά τα χρόνια είδαμε μια συστηματική επίθεση από πολιτικό σύστημα, χρηματοδοτούμενα ινστιτούτα και διανοούμενους του συστήματος ενάντια στον λαό: «αγανακτισμένοι» που τρέφουν τον φασισμό, Πλατείες και συλλαλητήρια γενικώς, «πάνω και κάτω πλατεία», «εθνολαϊκισμός ως κύριος εχθρός της χώρας», «ετερόκλητος όχλος», «φασίστες νησιώτες», «αντισυστημισμός (μετά τα Τέμπη) που ξανανοίγει τις πύλες προς τον φασισμό και τον εξτρεμισμό»! Το «κοπάδι» πρέπει να είναι στο μαντρί, δεν νοείται να μην είναι μαντρωμένο…
Η αγορά, τα funds, οι τράπεζες είναι οι μόνοι «θεσμοί» που έχουν δικαιώματα, η Δικαιοσύνη τους υπερασπίζεται μετά μανίας, το πολιτικό σύστημα λειτουργεί ως εντολοδόχος και πλασιέ συμφερόντων. Και τώρα πολίτες (του «κοπαδιού») ήρθε η ώρα της μέγιστης κανονικότητας, η ώρα (η «στιγμή») που κάτι μπορείτε να κάνετε: να εκλέξετε αυτόν που θα συνεχίσει να διαχειρίζεται την «πολυκατοικία» στις ράγες και στο πλαίσιο που έχει δρομολογεί, με όλες τις προσαρμογές που περιγράψαμε και κανείς από όσους προαλείφονται ως «διαχειριστές» δεν σκέφτεται να τροποποιήσει κατ’ ελάχιστο.
Η επόμενη μέρα εξαρτάται όχι από την όποια κυβέρνηση βγει με τον άλφα ή βήτα τρόπο, που λέει ο Διοικητής της συμφοράς, αλλά από την κοινωνική διαθεσιμότητα, από το αν η κοινωνία θα είναι όρθια με στοιχεία αντίστασης και νέας συνείδησης
«Θα υπάρξει κυβέρνηση με τον άλφα ή τον βήτα τρόπο. Έχουμε γίνει πολύ σοφότεροι μετά τις τελευταίες κρίσεις»
(Γιάννης Στουρνάρας, 2/4/2023)
Δεν μπορούσε να ειπωθεί πιο καθαρά από όσο το είπε ο Διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδας (παράρτημα του Ευρωσυστήματος και της ΕΚΤ). Ο οποίος δηλώνει καθαρά πως θα υπάρξει μια κυβέρνηση η οποία θα υπηρετεί το πλαίσιο που έχει προδιαγραφεί, και το εγγυάται ο ίδιος ως εκπρόσωπος της ευρωκρατίας και του μνημονιακού οικοδομήματος. Φυσικά αυτό συμπληρώνεται με όλες τις υποκλίσεις υποτέλειας του πολιτικού προσωπικού της χώρας (αλλά και ολόκληρης της Ευρώπης, όπως φαίνεται) απέναντι στις ΗΠΑ. Ο πρέσβης των ΗΠΑ κ. Τσούνης αποφάνθηκε μετά τα Τέμπη ότι δεν πρέπει να υπάρξει «διχασμός» στη χώρα, άρα πρέπει γρήγορα να απορροφηθεί η κοινωνική αναταραχή και το πολιτικό σύστημα να λειτουργήσει στις ράγες των δυτικών συμφερόντων απρόσκοπτα.
Επομένως δύο πυλώνες του καθεστώτος, διά στόματος Στουρνάρα και Τσούνη, αφού διαβουλεύονται συχνά-πυκνά, και ανοικτά και με μη φανερούς διαύλους σχεδόν καθημερινά, απεργάζονται τους όρους αναπαραγωγής του καθεστώτος χωρίς προσκόμματα, και με επίφαση μιας λαϊκής συμμετοχής και συναίνεσης. Με τον άλφα ή βήτα τρόπο θα σχηματιστεί μια κυβέρνηση που θα εφαρμόσει όσα «πρέπει» να εφαρμοστούν – ανεξάρτητα από το τι πιστεύει, ή τι θέλει η κοινωνία (που το έχει δείξει με πολλούς τρόπους, ακόμα και στις δημοσκοπήσεις). Η «δημο»κτατορία έχει μια τυπικής φύσεως διαδικασία –μέσω των εκλογών– αναβάπτισης της θητείας σχημάτων που υπηρετούν τις ίδιες προδιαγραφές.
Ο προεκλογικός λόγος δεν έχει σχέση με την πραγματικότητα: «σταθερότητα», «αλλαγή», «ανατροπή», «δικαιοσύνη παντού», «ρήξη», «δεσμεύομαι αυτό ή εκείνο» κ.λπ. κ.λπ. Όλοι οι υποψήφιοι διαχειριστές υπόσχονται ότι θα σώσουν τη χώρα, ότι αυτοί ξέρουν, ότι έχουν σχέδιο, ότι είναι υπεύθυνοι, ότι έχουν πείρα. Η «λύση» που προσφέρουν προς τους πολίτες είναι απλώς το «ψηφίστε μας», όλα τα άλλα θα κάνουμε «εμείς και τα έμπειρα επιτελεία μας». «Υπάρχει λύση, έχουμε το σχέδιο», ψηφίστε εμάς που είμαστε καλύτεροι από τους άλλους. Θα σας κάνουμε αυξήσεις μισθών, μείωση τιμών, ρύθμιση χρεών, θα δώσουμε επιδόματα ντροπής και φτώχειας ξανά. Θα σας κάνουμε και γεφύρια, θα σας φέρουμε και θάλασσα, θα βάλουμε και σιδηρόδρομο στα νησιά που λέγανε παλιά (ακόμα και παιδιά θα σας κάνουμε…). Άλλοι, μικρότεροι, θα πουν: βάλτε μας στη Βουλή να μην τους αφήσουμε σε ησυχία, να τους ταράξουμε στη νομιμότητα και την καταγγελία, να γίνουμε η φωνή σας μέσα στη Βουλή. Εσείς μόνο ψηφίστε μας, δώστε μας δύναμη κ.λπ. κ.λπ.
Η «επόμενη μέρα» πώς θα είναι; Από τι εξαρτάται; Τι δρομολογούν ήδη τα συστημικά κόμματα; Για πόσα κεντρικά και βασικά ζητήματα δεν λέγεται κουβέντα στην προεκλογική «μάχη»; Για πόσα κρίσιμα θέματα δεν σφυρίζουν αδιάφορα όλα τα κόμματα; Βέβαια όλα τα κόμματα εμφανίζονται με κάποια αυξημένη κοινωνική ευαισθησία και υπόσχονται διάφορα (αρκεί να πάρουν την ψήφο), γνωρίζοντας ότι θα εφαρμόσουν άλλα, γνωρίζοντας το πλαίσιο που θα υπηρετήσουν.
«Διαρκές ψηφοδέλτιο» αντίστασης και νέας συνείδησης
Είναι αδιάφορες επομένως οι εκλογές; Όχι, επειδή διεξάγονται σε μια στιγμή έντασης και κρίσης εμπιστοσύνης των πολιτών προς το πολιτικό σύστημα, επειδή προστίθενται στο εκλογικό σώμα 438.000 νέοι ψηφοφόροι που δεν γνωρίζει κανείς πώς θα συμπεριφερθούν εκλογικά, επειδή κανένας δεν θα είναι αυτοδύναμος και μαγειρεύονται πλέον κυβερνήσεις συνεργασίας, επειδή θα αλλάξουν οι συσχετισμοί. Κυρίως, επειδή ο κόσμος δεν ξέρει τι να κάνει, τι να ψηφίσει, πώς να τιμωρήσει. Πηγαίνοντας ή μη στις εκλογές; Ψηφίζοντας μικρά κόμματα, μαυρίζοντας τα συστημικά, ρίχνοντας άκυρο ή λευκό; Διότι ακόμα υπάρχει η αίσθηση ότι το δικαίωμα της ψήφου, της συμμετοχής των πολιτών σε όλες τις διαδικασίες, προέκυψαν ως κατακτήσεις και αποτέλεσμα αγώνων – άσχετα με τη σημερινή τους έκπτωση και άλωση από τις ελίτ και την επιχειρηματική πολιτική.
Όμως πάνω από την κοινωνία και τη χώρα, μέσα στην κοινωνία και στους πολίτες που αγαπούν τον Τόπο, που θέλουν ένα καλύτερο αύριο, υπάρχει η πεποίθηση ότι δεν πρόκειται να αλλάξει κάτι σημαντικό δια των εκλογών. Σήμερα οι πολίτες που αγωνιούν ή δυσφορούν με όσα γίνονται πληθαίνουν, ενώ απουσιάζει σε πολιτικό επίπεδο ένα ή περισσότερα ενδιαφέροντα εγχειρήματα ή διαδικασίες. Η επόμενη μέρα εξαρτάται όχι από το ποσοστό και την όποια κυβέρνηση βγει με τον άλφα ή βήτα τρόπο, που λέει ο Διοικητής της συμφοράς, αλλά από την κοινωνική διαθεσιμότητα, από τη συνοχή της κοινωνίας, από την ενεργοποίηση εγχειρημάτων και κινημάτων, από το αν η κοινωνία θα είναι όρθια με στοιχεία αντίστασης και νέας συνείδησης.
Αυτή η γενική ιδέα δεν αρέσει στο πολιτικό σύστημα και στην καλοπληρωμένη διανόηση ή τα ΜΜΕ. Τη θεωρούν ουτοπική και ανεφάρμοστη. Στην πραγματικότητα, είναι η μόνη δύναμη που μπορεί να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις για ένα αναγκαίο ξεμπλοκάρισμα της χώρας και κοινωνίας. Ένα νοητό ψηφοδέλτιο «κοινωνικής διαθεσιμότητας για τη διέξοδο της χώρας», μαζικό, πλειοψηφικό, που να υπερβαίνει εγγενείς αναξιοπιστίες και πιθηκισμούς παραγόντων, ικανό να αλλάζει τα πράγματα, να συγκρούεται με τις ελίτ, να κρατά όρθια κοινωνία και χώρα. Ένα «διαρκές ψηφοδέλτιο» αντίστασης και νέας συνείδησης, ένα μεγάλο εγχείρημα που να δίνει υπόσταση στις σημερινές συνθήκες στο «εμείς ο λαός» και να ξεμπλοκάρει δυνατότητες απέναντι στην εθνική-κοινωνική-πολιτιστική συρρίκνωση του Τόπου.
Όταν αυτά μας λείπουν, δεν προσαρμοζόμαστε: Μοχθούμε ακόμα περισσότερο για να πραγματοποιηθούν, για να δημιουργήσουμε τις προϋποθέσεις για την ύπαρξή τους!
