Επιμέλεια: Γιώργος Παπαϊωάννου
Τα debate, τα σποτάκια, οι τηλεοπτικές εκπομπές δεν φαίνεται να ενθουσίασαν ή να έκαναν σοφότερους τους νέους ανθρώπους. Ανεξαρτήτως τι θα βγάλουν οι κάλπες, είναι δεδομένο ότι τα συναισθήματα που επικρατούν στην κοινωνία και μάλλον περισσότερο στους νέους ανθρώπους, είναι έντονα και ανάμεικτα. Προβληματισμός για τους λόγους που οδήγησαν σε αυτές τις εκλογές, δυσκολία επιλογής, θόλωμα της ελπίδας, αλλά και θυμός σε αρκετούς. Θυμός για τη διαχείριση του δικού τους ΟΧΙ στο δημοψήφισμα.
Ο Δρόμος συζήτησε με δώδεκα ανθρώπους από 19 μέχρι 29 ετών. Με νέους ανθρώπους που δεν ανήκουν σε κάποιο κομματικό χώρο. Τους ρωτήσαμε τι σκέφτονται γι’ αυτές τις εκλογές, τι πιστεύουν ότι κρίνεται. Σε κάποιους από αυτούς κάναμε και μια δεύτερη ερώτηση, τους καλέσαμε να συγκρίνουν το σημερινό κλίμα με αυτό του δημοψηφίσματος, δύο μόλις μήνες πριν. Οι απαντήσεις έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον και κάνουν σαφές ότι η απόσταση που οι περισσότεροι παίρνουν από τους κανόνες του πολιτικού παιχνιδιού, το μόνο που δεν δείχνουν είναι αδιαφορία για το μέλλον το δικό τους και της κοινωνίας ευρύτερα.
Τα ονοματεπώνυμα και φωτο των παιδιών, στον έντυπο Δρόμο που κυκλοφορεί.
Μυρτώ Σ.
Γραφίστρια, 24 χρόνων, Αθήνα
Πιστεύω ότι είναι μάταιο το γεγονός ότι γίνονται εκλογές, αφού όλα είναι προκαθορισμένα. Και τον Ιανουάριο ήταν τελικά προκαθορισμένες οι εξελίξεις και αυτό φάνηκε. Τι άλλο να σου πω; Ότι δεν ξέρω αν θα ψηφίσω επειδή δεν έχω λεφτά να πάω στο χωριό μου; Δεν υπάρχει κάτι που να με εκφράζει, απολύτως τίποτα και αυτό είναι γενικότερο, δεν έχει να κάνει μόνο με αυτές τις εκλογές. Γενικά βλέπω μια ματαιότητα σε όλο το πολιτικό και οικονομικό σύστημα. Δεν βλέπω να αλλάζω κάτι και τώρα. Ό,τι και να βγει, θα βρουν, όπως πάντα μέχρι τώρα, μια φόρμουλα να περάσουν αυτά που θέλουν να περάσουν. Εμείς θα αντιμετωπίζουμε τα ίδια προβλήματα και μετά τις εκλογές.
Είναι κρίμα γιατί όταν έγινε το δημοψήφισμα είδαμε ακόμα και τον πιο απολίτικο άνθρωπο να σηκώνεται από τον καναπέ του και να διαμορφώνει μια άποψη. Μπορεί να ήταν η πιο «άκυρη» άποψη που μπορεί να διάβασε, αλλά αυτό ήταν καλό γιατί ασχολήθηκε, άνοιξε μια άλλη σελίδα στο internet, διάβασε κάτι διαφορετικό. Τότε όλο το κλίμα ήταν ότι θα αλλάξει κάτι, τώρα είναι όλο το αντίθετο, ότι δεν θα αλλάξει τίποτα. Ψηφίσουμε, δεν ψηφίσουμε, είναι όλα προκαθορισμένα.
Νίκος Κ.
Φοιτητής Νοσηλευτικής, 20 χρόνων, Αθήνα
Πιστεύω ότι αυτές οι εκλογές γίνονται για να εξυπηρετηθούν μικροκομματικά και προσωπικά συμφέροντα. Το συμφέρον του λαού έχει εδώ και πολλές ψηφοφορίες παραγκωνιστεί. Καμιά πολιτική παράταξη δεν θέλει ούτε μπορεί να αναλάβει την ευθύνη της ανοικοδόμησης της ελληνικής οικονομίας και της εδραίωσης ενός σύγχρονου και ανεξάρτητου κράτους.
Δημήτρης Κ.
Δικηγόρος, 28 χρονών, Λαμία
Οι εκλογές της ερχόμενης Κυριακής είναι κατά τη γνώμη μου η πλέον αναίτια προσφυγή στις κάλπες απ’ όσο καιρό θυμάμαι τον εαυτό μου ή τουλάχιστον με θυμάμαι να αυτοαποκαλούμαι «πολιτικό ον». Κι αυτό γιατί μια γιορτή της δημοκρατίας ευτελίζεται με τον χειρότερο τρόπο μόνο και μόνο για να επικυρώσει ο λαός την επιτομή του φιλελευθερισμού, το 3ο μνημόνιο. Δεν είναι τυχαίο ότι τα συστημικά μέσα και τα κυρίαρχα αστικά κόμματα έχουν επιδοθεί προεκλογικά σε έναν αγώνα για να τραβήξουν την προσοχή των εκλογέων από την πραγματική ουσία η οποία δεν είναι άλλη από το πόσο γρήγορα και πόσο πιο σκληρή και βάρβαρη θα είναι η επιβολή αντεργατικών, αντιλαϊκών μέτρων. Γι’ αυτό αποπροσανατολίζουν βάζοντας στην ατζέντα το ποιος είναι «ικανότερος διαπραγματευτής», ποιος είναι πιο προσιτός, ποιος σηκώνει τα μανίκια και βγάζει τη γραβάτα κλπ. Όταν η πολιτική αντιπαράθεση χάνει κάθε πολιτικό στοιχείο και αρχίζει να περιστρέφεται γύρω από την εικόνα που εκπέμπουν οι υποψήφιοι των κυρίαρχων αστικών κομμάτων, μάλλον οι εκλογές από γιορτή της Δημοκρατίας γίνονται απλώς «λόξυγκας Δημοκρατίας». Και πώς αλλιώς θα μπορούσε να γίνει δηλαδή όταν οι δυο κυρίαρχοι κομματικοί σχηματισμοί ταυτίζονται πλέον πλήρως στο σύνολο των θέσεών τους, πώς αλλιώς να δημιουργηθεί η τεχνητή πόλωση; Για όλους αυτούς τους λόγους, δυστυχώς για μένα που με τόση μανία περίμενα πάντα τις εκλογές με την προσμονή να επέλθει έστω ένα σοκ αν όχι αλλαγή, η ερχόμενη Κυριακή είναι απλώς παρωδία.
Μαντώ Β.
Διακοσμήτρια, 23 χρόνων, Αθήνα
Θεωρώ ότι δεν είναι πολύ καθοριστικές αυτές οι εκλογές, δεν βλέπω να αλλάζει κάτι τη Δευτέρα. Λειτουργούν πιο πολύ σαν μία παράταση ώστε να συντονιστούν όλοι μεταξύ τους και να προκύψει μια κυβέρνηση συνεργασίας. Αυτό θα μπορούσε ενδεχομένως να λυθεί και χωρίς τις εκλογές, δηλαδή θα ήταν προτιμότερο να τρώγαμε 10 μέρες τον Αύγουστο, να ήταν κλεισμένοι σε μία Βουλή και να καταφέρουν να βρουν μια άκρη και χωρίς εκλογές. Όσο συχνότερα γίνονται πλέον οι εκλογές, τόσο είναι μεγαλύτερη και η αδιαφορία. Θα είναι κουραστικό να ξεκινήσει πάλι μια συζήτηση ποιοι θα συνεργαστούν και με ποιους. Δεν νομίζω ότι έχει να αποδείξει κανείς κάτι διαφορετικό στον κόσμο, για μένα.
…Το δημοψήφισμα ήταν κάτι πολύ διαφορετικό, ήταν κάτι που έγινε ξαφνικά και μέσα σε μια βδομάδα. Προσωπικά ξύπνησα ένα Σάββατο και ήταν η πρώτη φορά που είχα την αίσθηση ότι αποφασίζουμε για κάτι πολύ άμεσο και καθοριστικό. Βέβαια, τελικά η αίσθηση αυτή δεν επιβεβαιώθηκε. Φάνηκε ότι είτε λέγαμε ναι είτε όχι, με τον ίδιο τρόπο πάνω-κάτω θα αντιδρούσαν. Νιώθω σαν να μας έβαλαν σε μια διαδικασία, ενώ είχαν προαποφασίσει τη συνέχεια.
Δανάη Π.
Μεταπτυχιακή φοιτήτρια βιοτεχνολογίας, 25 χρόνων, Κοπεγχάγη
Οι εκλογές αυτές πιστεύω ότι υπαγορεύτηκαν από την υπάρχουσα και επικρατούσα πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης με τους όρους τους οποίους εκείνη προσπαθεί (και μάλλον επιτυγχάνει) να διαμορφώσει στην Ευρώπη γενικότερα. Εσωτερικά του ΣΥΡΙΖΑ, ο πρόεδρος δηλώνει την αδυναμία του να πραγματοποιήσει τις προγραμματικές του υποσχέσεις και τα μέλη του ΣΥΡΙΖΑ δεν μπορούν εξ ολοκλήρου να υπερασπιστούν το μνημόνιο. Έτσι λοιπόν οδηγηθήκαμε σε εκλογές για την ανασύσταση του ΣΥΡΙΖΑ ώστε να μπορέσει να εκπληρώσει τις θελήσεις της Μέρκελ. Κατά τη γνώμη μου ο ΣΥΡΙΖΑ ξεκίνησε στον αριστερό χώρο αλλά αστικοποιήθηκε, πολύ πριν τις 17 ώρες διαπραγμάτευσης, γεγονός που αιτιολογεί την αποδοχή του μνημονίου από ένα υποτίθεται αριστερό κόμμα. Τέλος πιστεύω ότι το μεγάλο ποσοστό το οποίο ψήφισε ΟΧΙ στο δημοψήφισμα απογοητεύτηκε, όπως έγινε και με μένα.
Μάρκος Σ.
Άνεργος, 27 χρόνων, Ηράκλειο Κρήτης
Για τις εκλογές θα έλεγα με μια φράση ότι είναι χωρίς νόημα και χωρίς ελπίδα, ενώ για μένα σημαίνουν απογοήτευση, δεν έχω να περιμένω να αλλάξουν τα πράγματα. Στο δημοψήφισμα ψήφισα όχι.
Λουκάς Tζ.
Άνεργος, 29 χρόνων, Αθήνα
Καλησπέρα από το καράβι που κατευθύνεται στα βράχια. Πριν από λίγο ο καπετάνιος άφησε το καράβι ακυβέρνητο αφού πρώτα ρώτησε τους επιβάτες αν θέλουν να πνιγούν ψηφίζοντας ΝΑΙ ή ΟΧΙ. Δυστυχώς οι επιβάτες δεν έχουν ξυπνήσει ακόμα και τα βράχια όλο και πλησιάζουν. Αυτή είναι η κατάσταση στην Ελλάδα. Στις εκλογές του Σεπτεμβρίου θα προτιμήσω την αποχή. Ο καπετάνιος μας πρόδωσε όπως και όλοι οι υπόλοιποι. Χρυσή Αυγή αρνούμαι να ψηφίσω για την τιμή της γιαγιάς μου που έχασε 1,5 πνευμόνι από τους ναζί στα στρατόπεδα συγκέντρωσης.
Στέλιος Τσ.
Hμιαπασχολούμενος-ημιάνεργος, 28 χρόνων, Ηράκλειο Κρήτης
Δεν πρόκειται να αλλάξει κάτι μέσω των εκλογών. Αν κάποιος μπορεί να αλλάξει τα πράγματα είναι ο κοσμάκης. Πρέπει να συνειδητοποιήσει ο κόσμος ότι πρέπει να οργανωθεί και να συστρατευθεί όπου μπορεί, είτε στη δουλειά, είτε στις γειτονιές ή όπου μπορεί. Σε αυτές τις εκλογές νομίζω ότι πρέπει να απλωθεί η ψήφος για να καταλάβουν οι ξένοι ότι ο κόσμος πλέον δεν στηρίζει ένα κατεστημένο αλλά έχει ξυπνήσει. Να ψηφίσει ο καθένας ό,τι νιώθει πιο κοντά στην ιδεολογία του, ό,τι νιώθει ότι μπορεί να τον στηρίξει και να βρεθεί δίπλα του. Στο δημοψήφισμα φυσικά και ψήφισα ΟΧΙ και θα ξαναψήφιζα 1.000 φορές και μακάρι να υπήρχε και στις εκλογές κάτι τόσο καθαρό σαν το ΟΧΙ που ψηφίσαμε τον Ιούλιο.
Νίκος Ι.
Σπουδαστής Δημοσιογραφίας, 20 χρόνων, Αταλάντη
Οι εκλογές αυτές είναι ίσως από την μία καθοριστικές και από την άλλη αγχωτικές καθώς ο κόσμος έχει μπερδευτεί. Οι εκλογές για εμένα είναι μια ακόμη ευκαιρία για εμάς τους νέους να αναδείξουμε το σωστό και το δίκαιο. Να μη μείνουμε σε παλιά κατεστημένα.
Έρση Ρ.
Ψυχοκινητική θεραπεύτρια, 25 χρόνων, Αθήνα
Είναι η πρώτη φορά που σε εκλογές νιώθω μία σύγχυση και μια αίσθηση ότι δεν μπορώ να αποφασίσω και να επιλέξω κάτι. Προφανώς πιστεύω ότι σε κάθε τέτοια φάση της ιστορίας κρίνονται πράγματα γιατί πρέπει ο καθένας να πάρει αποφάσεις. Αυτό που με βάζει σε σκέψεις και εσωτερική αναζήτηση, είναι ότι ο κόσμος έχει πραγματικά συγχυστεί και δεν γνωρίζει πώς να αντιμετωπίσει τα πράγματα. Έτσι, παίρνει γρήγορες αποφάσεις και νιώθω ότι θα κριθούν αρκετά πράγματα αλλά ίσως με τον λάθος τρόπο. Θα χρειαζόταν μάλλον μια νηφαλιότητα και ηρεμία που ο κόσμος αυτή τη στιγμή δεν την έχει. Πιστεύω ότι θα πρέπει οι άνθρωποι σιγά-σιγά να προετοιμαστούν για την κατάσταση που διαμορφώνεται και αυτό δεν γίνεται. Γιατί αυτά που θα έρθουν τα επόμενα χρόνια, νομίζω ότι θα είναι ακόμα πιο δύσκολα. Ο κόσμος νιώθω σαν να μην θέλει να πάρει καταστάσεις στα χέρια του και κυρίως ότι δεν τον βοηθάει κανείς να το κάνει. Δεν ενημερώνεται όπως πρέπει, δεν κινείται και περιμένει από άλλους σαν να είναι σωτήρες. Παρατηρώ ότι υπάρχει προσωποκρατία, ότι πολλοί περιμένουν από έναν άνθρωπο να τους σώσει, ότι η κοινωνία στρέφεται σε πρόσωπα και όχι σε ιδέες και πράξη και νομίζω ότι αυτό γίνεται όλο και πιο έντονα τους τελευταίους μήνες.
…Στο δημοψήφισμα υπήρχε ένα κλίμα «πάμε, θα καταφέρουμε κάτι», υπήρχε ένταση και αρκετός ενθουσιασμός. Τώρα κάποιος κόσμος έχει τρομοκρατηθεί ή νιώθει μια τεράστια προδοσία. Συγκριτικά, λοιπόν, με το δημοψήφισμα, επικρατεί σήμερα σύγχυση και θα έλεγα χάος στα μυαλά των ανθρώπων. Τότε υπήρχε και πάλι ένα δίλημμα, αλλά πολλοί πίστευαν ότι κάτι μπορεί να βγει. Μετά από αυτό, ο κόσμος έχασε την εμπιστοσύνη του, ένιωσε προδομένος. Αυτό το παρατηρώ να συμβαίνει αρκετά και το νιώθω κι εγώ.
Παναγιώτα Αν.
Φοιτήτρια Ηλεκτρονικής, 19 χρόνων, Λαμία
Είναι εκλογές φιάσκο. Σίγουρα δεν έγιναν για να εκφραστεί ο λαός. Εξάλλου το μνημόνιο ψηφίστηκε. Επίσης οδηγηθήκαμε σε ένα δημοψήφισμα που μας γέμισε ελπίδες, χαρήκαμε μόνο ένα 24ωρο και το όχι μας έγινε ναι… Ο ΣΥΡΙΖΑ μαζί με την Ν.Δ. παλεύουν πλέον για τη νομιμοποίηση του μνημονίου.
Αριστείδης Μ.
Μουσικός, 27 χρόνων, Αθήνα
Δεύτερη φορά εκλογές μέσα σε λιγότερο από έναν χρόνο. Είναι πια προφανές ότι αν υπάρξει αλλαγή στο πολιτικό κατεστημένο της χώρας, θα ‘ναι μακρά και επίπονη. Σε καμία περίπτωση πλέον δεν περιμένει κανείς τη θριαμβευτική νίκη, που το πρόγραμμα της Θεσσαλονίκης έταζε στους πολίτες, έναντι των καταπιεστών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των εγχώριων λόμπι μεγαλοεπιχειρηματιών και πολιτικών που ξεζούμιζαν για δεκαετίες τις κατώτερες οικονομικές τάξεις και ταυτόχρονα πλούτισαν βαθιά τα τελευταία χρόνια της κρίσης ποντάροντας στην κατάρρευση της οικονομίας και κατά συνέπεια της χώρας.
Δεύτερη φορά εκλογές και το σκηνικό δεν θυμίζει σε τίποτα τις προεκλογικές μέρες του Γενάρη, που πλήθος κόσμου περίμενε για πρώτη φορά μια ουσιαστική αλλαγή στο πολιτικό σύστημα και συνεπώς στην ποιότητα ζωής μας. Δεν κρύβω ότι κι εγώ ο ίδιος και ίσως για πρώτη φορά στη ζωή μου αισθάνθηκα ενθουσιασμό και όρεξη να διαβάζω την επικαιρότητα και να ενημερώνομαι αφού για χρόνια αηδιασμένος από το σάπιο πολιτικό σκηνικό της χώρας μου είχα σταματήσει να ασχολούμαι. Οι εξελίξεις των τελευταίων μηνών πάγωσαν αυτόν τον ενθουσιασμό για αλλαγή και ηθική νίκη, αφού για ακόμα μια φορά τα πράγματα πήραν ξανά τη μαύρη και εξαντλητική καθημερινότητα που είχαμε συνηθίσει όλη μας τη ζωή, δηλαδή την ολοκληρωτική ήττα του αδύναμου και την πλέον ουσιαστική απόδειξη ότι η δημοκρατία που έχουμε στο νου μας δεν είναι τίποτα παραπάνω από μια κεκαλυμμένη απολυταρχία με αυτοκράτορα τις βόρειες ευρωπαϊκές χώρες και δούλους τις χώρες του νότου με αποδιοπομπαίο τράγο την Ελλάδα.
Μέσα από αυτές τις σκέψεις εκλογές για μένα σημαίνει δημοκρατία, σημαίνει να ακούγεται δυνατά και καθοριστικά η άποψη του λαού.
Αυτές οι εκλογές για μένα έχουν καθαρά πολιτικές σκοπιμότητες, όπως και πάντα άλλωστε, αφού μέσα σε κατάσταση εκτάκτου κινδύνου για τη χώρα μιλάμε ξανά για ποσοστά κομμάτων, για πειραγμένες δημοσκοπήσεις, για το ποιος είναι λιγότερο διεφθαρμένος και όχι για το πώς θα ξεπεράσουμε αυτήν την κρίση που δεν είναι οικονομική αλλά είναι κρίση κοινωνική, κρίση αξιών, κρίση ανθρωπιάς, κρίση της δημοκρατίας και των ανθρώπινων δικαιωμάτων, της αξίας της ανθρώπινης ζωής.
