Συνέντευξη στον Πέτρο Αλ Αχμάρ
Αβέβαιη παραμένει η τύχη του καθεστώτος του Αλ Σάλεχ στην Υεμένη. Ο Αλ Σάλεχ τραυματίστηκε από θραύσματα οβίδας που εκτόξευσε η πολιτοφυλακή της φυλής των Χασίντ, η οποία προσχώρησε στη νεολαιίστικη εξέγερση, που διαρκεί τρεις μήνες τώρα και απαιτεί Αλλαγή. Με τον Αλ Σάλεχ να νοσηλεύεται στη Σ. Αραβία, τις βασικές πόλεις να μένουν πολλές ώρες χωρίς ηλεκτρικό ρεύμα και τη νεολαία να διαδηλώνει ενάντια στην επιστροφή του στη χώρα, ο Μουράντ Αλαζανί έδωσε μια αποκαλυπτική συνέντευξη στο Δρόμο.
Να σημειώσουμε ότι ο Μουράντ Αλαζανί είναι αν. καθηγητής Αγγλικής Φιλολογίας στο Πανεπιστήμιο Σαναά, επικεφαλής της Συμβουλευτικής Επιτροπής του Συντονιστικού Συμβουλίου της Νεανικής Επανάστασης για την Αλλαγή, συνεργάζεται με το Αγγλικό Αλ Τζαζίρα, καθώς και με αγγλόφωνες εφημερίδες της Υεμένης.
Ξεκινώντας, θα μας πείτε λίγα στοιχεία για την κατάσταση στην Υεμένη μετά την επανένωσή της, όπως και για την κληρονομιά της Λ.Δ. (Νότιας) Υεμένης.
Η ενότητα της Υεμένης το 1990 απειλούνταν συνεχώς από πολλούς κινδύνους. Ένας μεγάλος κίνδυνος εμφανίστηκε το 2006 όταν ξέσπασαν ταραχές στον Νότο. Αυτές ήταν μια φυσιολογική αντίδραση στην αθεράπευτη διαφθορά. Οι εσφαλμένες κυβερνητικές πρακτικές, μαζί με τη φτώχεια και την απουσία δικαιοσύνης, τους ώθησαν στην εξέγερση ως μέσο έκφρασης της δυσαρέσκειάς τους.
Με τη σημερινή εξέγερση πολλοί πίστεψαν ότι οι Νότιοι θα επωφεληθούν από το κενό που θα ακολουθούσε την αποπομπή του Σάλεχ, ώστε να αποσχιστεί ο Νότος. Ωστόσο, παρατηρήθηκε ότι η επανάσταση επανένωσε το λαό στο σκοπό της ανατροπής του Σάλεχ και της οικοδόμησης μιας χώρας όπου θα υπάρχει δικαιοσύνη και κράτος δικαίου. Οι Νότιοι, ωθούμενοι από αυτή την ελπίδα, εντάχτηκαν και υποστήριξαν την επανάσταση. Επέκριναν το Σάλεχ για όλα τα δεινά τους και συμμετείχαν με αποφασιστικότητα για να διώξουν αυτόν και άλλους από όλη τη χώρα.
Το Σοσιαλιστικό Κόμμα στον Νότο διακρινόταν για την έγνοια στις καθημερινές ανάγκες και δυστυχίες του απλού λαού. Ωστόσο, μια μεγάλη διαμάχη ξέσπασε με το Κόμμα του Λαϊκού Κογκρέσου, καθώς το τελευταίο πήρε περισσότερες κοινοβουλευτικές έδρες. Αυτό οδήγησε το σοσιαλιστικό κόμμα να διακηρύξει την απόσχιση, κάτι που οδήγησε σε έναν πόλεμο που κατέληξε σε θρίαμβο του Βορρά. Μεταπολεμικά, αντιμετωπίστηκε ως αιχμάλωτος, με τα περιουσιακά του στοιχεία να κατάσχονται. Η δυσπραγία του μεγάλωσε καθώς πολλοί ηγέτες του έφυγαν στο εξωτερικό και δεν επέστρεψαν, ενώ άλλοι προσχώρησαν στο κυβερνών κόμμα. Πλέον, αν και δεν έχει πολλούς υποστηρικτές, η ατζέντα του έχει υποστεί μια τροποποίηση που ταιριάζει περισσότερο στη λαϊκή κουλτούρα και πεποιθήσεις.
Το καλό πράγμα που άφησε αυτό το πολιτικό κόμμα είναι η κουλτούρα της αυστηρής εφαρμογής του νόμου, το κακό είναι το ιστορικό των αιματηρών συγκρούσεων μεταξύ των ηγετών του.
Ποια είναι τα κύρια κοινωνικά στρώματα που συμμετέχουν στην εξέγερση;
Ήταν η νέα γενιά που ξεκίνησε την επανάσταση. Κυρίως ήταν φοιτητές, σε συνεργασία με μορφωμένους ελεύθερους επαγγελματίες και ακτιβιστές που χρησιμοποιούσαν σελίδες κοινωνικής δικτύωσης. Αρχικά, μεγάλο μέρος της κοινής γνώμης και ηγέτες της αντιπολίτευσης προτιμούσαν να παρακολουθούν αμέτοχοι. Αλλά καθώς η πάλη εντεινόταν, πολλοί ηγέτες φυλών αποφάσισαν να συμμετάσχουν και αργότερα τους ακολούθησαν και τα κόμματα του συνασπισμού της αντιπολίτευσης. Αυτό αποτέλεσε σημείο καμπής για την επανάσταση, αφού συνιστούσε πια πραγματική απειλή για το καθεστώς. Συνεπώς, όλος ο λαός, ασχέτως της κοινωνικής καταγωγής και του επαγγέλματος, συμμετέχει στην επανάσταση.
Αυτό που διακρίνει την επανάστασή μας είναι η απουσία ηγεσίας. Ωστόσο, η φωνή της νεολαίας είναι εντονότερη και ισχυρότερη από εκείνη άλλων κοινωνικών στρωμάτων. Η πλειοψηφία των νέων συμμετέχει ενεργά και λίγοι απ’ αυτούς παραμένουν ουδέτεροι. Είναι αυτοί που κλιμάκωσαν τις αντιδράσεις και αντιμετώπισαν τα πραγματικά πυρά του καθεστώτος προτάσσοντας τα γυμνά τους στήθη. Οι περισσότεροι μάρτυρές μας είναι από την ομάδα της νεολαίας. Αλλά πρέπει να τονιστεί ότι αυτή η νεολαία εκπροσωπεί όλες τις τάξεις της Υεμένης, όλες τις περιοχές της και τους περισσότερους πολιτικούς χώρους της χώρας. Οι νεολαίοι είναι αποφασισμένοι να τον ανατρέψουν και η οργή τους αυξάνεται όσο ο πρόεδρος αρνείται να παραιτηθεί.
Συμμετέχουν άλλες ομάδες στην εξέγερση; Ποιες οι διαφορές σας;
Αφού η νεολαία και άλλοι εργαζόμενοι εκπροσωπούν διαφορετικές πολιτικές τάσεις στην Υεμένη, υπάρχει πληθώρα ομάδων. Υπάρχουν περίπου 200 ομάδες στις πλατείες, κόμματα και οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών. Συνεργαζόμαστε όταν αποφασίζουμε τους συνολικούς σκοπούς της επανάστασης, τον τρόπο κλιμάκωσης, το χώρο της διαμαρτυρίας κ.λπ. Συνεργαζόμαστε στενά με την ομάδα των Υεμενιτών Γυναικών Δημοσιογράφων Χωρίς Αλυσίδες με την Ταουάκελ Καρμάν, μια ισχυρή ομάδα, που ηγείται των επαναστατικών γεγονότων. Ομοίως, συνεργαζόμαστε με την ομάδα «Είμαστε όλοι Χαλίντ Σάιντ», τη Συμμαχία Πολιτών για τη Νεανική Επανάσταση και το Κίνημα Δημοσιογράφων για την Αποκάλυψη της Διαφθοράς.
Μιλήστε μας για το Συντονιστικό σας Συμβούλιο, ποιες ομάδες συντονίζονται; Ποιος ο πολιτικός προσανατολισμός και οι στόχοι σας;
Είμαστε ένα ανεξάρτητο συμβούλιο – συνασπισμός πολλών κινημάτων και ομάδων, όπως οι Πρωτοπόροι μιας Νέας Εποχής, το Κίνημα Ειρηνικού Αγώνα, το Κίνημα Υεμενικής Νεολαίας κ.λπ. Πολλοί είναι ανένταχτοι, άλλοι της αντιπολίτευσης. Ενώνονται όλοι στους κύριους σκοπούς του Συμβουλίου, που είναι η ανατροπή του καθεστώτος, η συνεργασία με τα κόμματα και άλλες επαναστατικές ομάδες για την εγκαθίδρυση κράτους δικαίου με σεβασμό στα λαϊκά δικαιώματα, την ελευθερία και τη δικαιοσύνη και την αλλαγή των αξιών και της κουλτούρας που επιβλήθηκαν με τα παλιά καθεστώτα, δηλαδή, την κουλτούρα της διαφθοράς, του χρηματισμού και του νεποτισμού. Στόχος είναι η δημιουργία ενός αισθήματος πατριωτισμού και ενότητας, ελευθερίας και δικαιοσύνης. Είναι το πρώτο βήμα προς τη χειραφέτηση. Τελευταίος στόχος είναι η επαγρύπνηση στη μετα-επαναστατική περίοδο και η συνεργασία με όλες τις επαναστατικές δυνάμεις για την προστασία της επανάστασης, για την αποφυγή του σφετερισμού των κεκτημένων της.
Σε τι οφείλεται η κλιμάκωση της βίας της φυλής του Σέιχ Αλ Άχμαρ και της κυβέρνησης την τελευταία εβδομάδα;
Ο κύριος λόγος είναι η προκλητική απόρριψη από το Σάλεχ της συμφωνίας για τη μετάβαση της εξουσίας σε ένα μήνα. Τη μεθεπόμενη μέρα, βίαιες συγκρούσεις ξέσπασαν μεταξύ των υποστηρικτών του Σάλεχ και του Αλ Άχμαρ. Ο τελευταίος και τα αδέρφια του προσχώρησαν στην επανάσταση. Ο μεσαίος αδερφός, Χαμίντ, επιχειρηματίας στις Επικοινωνίες και το Εμπόριο, επέκρινε σφόδρα το Σάλεχ για το σχέδιο μετάβασης της εξουσίας στο γιο του. Οι συγκρούσεις άφησαν 120 νεκρούς και δεν υπάρχει εκεχειρία ακόμη.
Πιστεύετε το δημοκρατικό κίνημα είναι τώρα αποδυναμωμένο, αν υποθέσουμε πως τώρα έχει ένοπλη υποστήριξη;
Οι αιματηρές συγκρούσεις μεταξύ των στρατευμάτων του Σάλεχ και των πολιτοφυλακών του Αλ Άχμαρ συνιστούν μια υποχώρηση των δημοκρατικών κινημάτων. Όλα τα δημοκρατικά και επαναστατικά κινήματα, συν η αντιπολίτευση, τόνιζαν τον ειρηνικό χαρακτήρα του κινήματος, καθώς η ένοπλη σύγκρουση θα οδηγούσε σε χάος και το κίνημα Αλλαγής θα έχανε την απήχησή του, όπως και έγινε.
Είναι καλό που η σύγκρουση τώρα σταματά, και η νεολαία θα την καταγγείλει ξανά, αν ξεσπάσει εκ νέου. Πιστεύουμε ότι τα βίαια μέσα είναι κατηγορηματική απόρριψη της Αλλαγής για την οποία παλεύουμε. Εν τέλει, στόχος μας δεν είναι η ανατροπή του Σάλεχ, αλλά του καθεστώτος του, και η δημιουργία κράτους δικαίου. Αν όμως η βία συνεχίσει, θα καταλήξει σε έναν φυλετισμό, αντί για κοινωνικό εκσυγχρονισμό και από μονοπρόσωπο απολυταρχισμό θα πάμε σε φυλετική θεοκρατία.
Ποιο θεωρείτε ότι είναι το μέλλον της εξέγερσης;
Προφανώς, ο πρόεδρος δεν επιθυμεί να αφήσει την εξουσία. Περισσότερο προκαλεί, παρά εισακούει όσους διαδηλώνουν εδώ και τρεις μήνες. Η επανάσταση ενάντια στην καταπίεση και την κατάχρηση εξουσίας σταδιακά αποδυναμώνεται καθώς με τις μεγάλες επιθέσεις εναντίον των πολιτοφυλακών των φυλών, τις επιθέσεις στους διαδηλωτές στην Ταΐζ και την πτώση της Ζιντζιβάρ στα χέρια ενόπλων, η Υεμένη βρίσκεται στα πρόθυρα εμφυλίου. Οι διαδηλωτές συνεχίζουν να κατακλύζουν τους δρόμους, αλλά βρίσκονται στο περιθώριο αυτών των συγκρούσεων. Συνεχίζουν να δίνουν έμφαση στον ειρηνικό χαρακτήρα του κινήματος, αν και αυτός δεν κάνει καμία διαφορά για τον πρόεδρο. Η κατάσταση του κινήματος για την Αλλαγή στην Υεμένη χαρακτηρίζεται από μια οπισθοχώρηση και μπορεί κανείς να πει ότι η Αλλαγή στην οποία προσέβλεπε ο λαός γίνεται όλο και πιο μακρινή.
Ποιος ο ρόλος του στρατού και των φυλών; Ποιος είναι ο σημαντικότερος παράγοντας; Υπάρχουν αντιθέσεις στο κυβερνητικό στρατόπεδο;
Ο στρατός έχει λιποτακτήσει. Από τη μια, υπάρχει η ρεπουμπλικανική φρουρά που θεωρείται από πολλούς ως η ισχυρότερη ένοπλη μονάδα στη χώρα και οι δυνάμεις ασφαλείας. Αυτές βρίσκονται ακόμα υπό τον προεδρικό έλεγχο. Από την άλλη, υπάρχει η πρώτη μεραρχία τεθωρακισμένων, υπό τον υποστράτηγο Αλί Μόχσιν. Αυτός ανακοίνωσε τη λιποταξία του μετά την Παρασκευή της Αξιοπρέπειας, όπου 57 άνθρωποι σκοτώθηκαν από πυρά ελεύθερων σκοπευτών. Υποσχέθηκε, μάλιστα, ως και την ανάπτυξη των στρατευμάτων του για την προστασία των άοπλων διαδηλωτών. Αλλά οι δυνάμεις υπό τον πρόεδρο είναι ισχυρότερες, σε μέγεθος, εξοπλισμό και εκπαίδευση. Ωστόσο, η λιποταξία του χαιρετίστηκε ευρέως από τους Υεμενίτες, καθώς ταυτόχρονα άνοιγε το δρόμο σε περισσότερους να συμμετέχουν στις διαμαρτυρίες, προσθέτοντας, παράλληλα, κι άλλα ρήγματα στο καθεστώς.
Οι φυλές μπήκαν στην πρωτοπορία αμέσως μετά το ξέσπασμα της εξέγερσης. Ήταν πολύ σημαντικό όταν ο Χουσέιν Αλ Άχμαρ, ηγέτης της -δεύτερης σε μέγεθος, αλλά ισχυρότερης- φυλετικής συνομοσπονδίας, εκείνης των Χασίντ, προσχώρησε στους διαμαρτυρόμενους, υποσχόμενος παροχή προστασίας έναντι των οπαδών του καθεστώτος. Είναι ο γιος του Αμπντουλάχ Αλ Άχμαρ, του πρώην ηγέτη των Χασίντ που, όντας επί μακρόν σύμμαχος του προέδρου, έχαιρε προνομίων τα οποία έδινε ο Σάλεχ για να κρατιέται στην εξουσία. Η αποσκίρτηση των φυλών σημαίνει ότι ο Σάλεχ έχασε έναν από τους πυλώνες επί των οποίων βασίζεται η εξουσία του. Οι φυλές παίζουν σημαντικό ρόλο στην πολιτική ζωή της Υεμένης.
Τι γίνεται με τα αποσχιστικά κινήματα, όπως αυτό των σιιτών Χούθι;
Οι Χούθι θα επιθυμούσαν την παλινόρθωση ενός βασιλείου, σαν αυτό που έχασαν το 1962. Θέλουν να εγκαθιδρύσουν ένα κράτος εν κράτει σαν αυτό της Χεζμπολάχ στον Λίβανο. Φωνάζουν σε κάθε ευκαιρία «θάνατος στην Αμερική, θάνατος στο Ισραήλ». Οι Χούθι και άλλα τέτοια κινήματα έχουν προσχωρήσει στο κίνημα διαμαρτυρίας. Το ίδιο έχουν κάνει και οι αποσχιστές του Νότου. Όλες αυτές οι ομάδες έχουν προσθέσει στα συνθήματά τους αυτά που καλούν σε ανατροπή του προέδρου, χωρίς να εγκαταλείπουν τα παλιά τους συνθήματα.
Τελικά, πώς θα περιγράφατε την κατάσταση σήμερα;
Η κατάσταση είναι εξαιρετικά κρίσιμη. Ο Σάλεχ πέτυχε, εν πολλοίς, να μετατρέψει τη φιλοδοξία του λαού για αλλαγή καθεστώτος σε μια κρίση μεταξύ αυτού και της αντιπολίτευσης. Με την κατάρρευση των διαπραγματεύσεων, είμαστε σε μια κατάσταση που μπορεί να εξελιχθεί σε εμφύλιο οποιαδήποτε στιγμή. Ουσιαστικά, η συμφωνία απορρίφθηκε από τη νεολαία που επέμενε να τον κατηγορεί για τα εγκλήματα που διέπραξε εναντίον των διαδηλωτών. Ωστόσο, ο πρόεδρος φαίνεται πλέον απρόθυμος να παραχωρήσει την εξουσία ή να διαπραγματευτεί με την αντιπολίτευση. Συνόδεψε, μάλιστα, την απόρριψη της υπογραφής της συμφωνίας με βίαιες επιθέσεις εναντίον των φυλετικών πολιτοφυλακών του Σαντίκ Αλ Άχμαρ, του επικεφαλής της φυλής των Χασίντ που μαζί με τα αδέρφια του προσχώρησαν στο διογκούμενο κίνημα που απαιτούσε το τέλος της 32χρονης εξουσίας του. 100 άνθρωποι έχουν σκοτωθεί ώς τώρα και ο αριθμός αυτών αυξάνεται καθώς ανταλλαγές πυροβολισμών και βομβαρδισμοί ακούγονται σε διάφορες τοποθεσίες. Ταυτόχρονα, ενέτεινε τις επιθέσεις του στους διαδηλωτές στην πόλη Ταΐζ, δείχνοντας αποφασισμένος να τους εκδιώξει από την Πλατεία Ελευθερίας. Τα κατάφερε, χρησιμοποιώντας τανκς, πυροβολικό, τρακτέρ και καύσιμα για να κάψει τις σκηνές στην πλατεία. Περίπου 60 άνθρωποι σκοτώθηκαν σε αυτή τη σύγκρουση. Παράλληλα, η Ζιντζιβάρ, πόλη σε στρατηγικό σημείο στην περιοχή του Νότου Αμπιάν, αφέθηκε από αυτόν να πέσει στα χέρια ενόπλων που λέγεται πως είναι της Αλ Κάιντα – κάτι για το οποίο πολλοί είναι επιφυλακτικοί και θεωρούν πως μάλλον ήταν μια τακτική του κίνηση, ώστε να εκφοβίσει τη διεθνή κοινότητα για την Αλ Κάιντα, για να σταματήσει να του ζητά ειρηνική μετάβαση της εξουσίας.
Υπάρχουν παρεμβάσεις εξωτερικών παραγόντων; Ποιος είναι ο ρόλος της της Αλ Κάιντα;
Οι πιο ενεργοί δρώντες είναι οι χώρες του Κόλπου και οι ΗΠΑ μαζί με κάποιες ευρωπαϊκές χώρες. Το διακύβευμα των χωρών του Κόλπου και των ΗΠΑ είναι μεγάλο, από την άποψη της ασφάλειάς τους. Οι χώρες του Κόλπου έχουν 3.000 χλμ. κοινά σύνορα, ενώ οι ΗΠΑ ανησυχούν βαθιά για την Αλ Κάιντα που πιστεύεται ότι είναι ενεργή στην Υεμένη. Οι χώρες του Κόλπου επί δύο μήνες πίεζαν το Σάλεχ να υπογράψει τη συμφωνία για την οποία μεσολάβησαν, αλλά η αποτυχία των διαπραγματεύσεων ήταν μια ήττα για αυτές. Ωστόσο, γνωρίζουν πως η τρέχουσα κρίση είναι σοβαρότερη από κάθε άλλη προγενέστερη στην Υεμένη. Θέλουν να αποφύγουν τον εμφύλιο, γιατί θέτει σε κίνδυνο πολλές δικές τους σταθερές.
Η Αλ Κάιντα στην Υεμένη δεν έχει ρόλο στο κίνημα της διαμαρτυρίας, το οποίο ξέσπασε λόγω της διαφθοράς, του απολυταρχισμού και του αισθήματος απόγνωσης για τα οποία το καθεστώς του Σάλεχ δεν μπορεί να κάνει τίποτα.
