Η απόπειρα να παρουσιαστεί η Ιταλία ως μαύρο πρόβατο της Ε.Ε. πέφτει στο κενό – κι όχι μόνο επειδή αρκετοί αναρωτιούνται για ποιο λόγο οι Βρυξέλλες, το Βερολίνο και το Παρίσι επιτίθενται στην ιταλική «λαϊκίστικη» κυβέρνηση για τη στάση της στο μεταναστευτικό ενώ διαχρονικά αφήνουν στο απυρόβλητο π.χ. την Πολωνία, που αρνείται πεισματικά να δεχθεί έστω και μια χούφτα πρόσφυγες και μετανάστες στο έδαφός της. Η βασική αιτία της αιφνιδιαστικής κατανόησης προς τη Ρώμη (μόλις προχθές η Μέρκελ έσπευσε να διαβεβαιώσει τον Κόντε ότι δεν υπάρχει προκάτ απόφαση για το μεταναστευτικό, κι ότι όλα ήταν «μια απλή παρεξήγηση») είναι άλλη: ότι στην πραγματικότητα η πίεση έχει μεταφερθεί στο εσωτερικό του γερμανικού πολιτικού συστήματος, που αλληλοσπαράσσεται και θέτει σε κίνδυνο ακόμη και την παραμονή της Μέρκελ στην καγκελαρία. Κι άρα οι υψηλοί τόνοι αντικαθίστανται από μάλλον συμβιβαστική διάθεση: ακόμη κι ο Γάλλος πρόεδρος Μακρόν αναγκάζεται γρήγορα να συμμαζέψει όσα λέει «αυθορμήτως»…
Γεγονός είναι ότι εδώ και δέκα μέρες η Γερμανίδα καγκελάριος, που ίδρωσε επί έξι ολόκληρους μήνες για να σχηματίσει κυβέρνηση συνασπισμού, βρίσκεται πάλι μεταξύ σφύρας και άκμονος. Οι μεν Βαυαροί σύμμαχοί της (CSU), πανικόβλητοι από την άνοδο της ξενοφοβικής «Εναλλακτικής για τη Γερμανία» (AfD) ενόψει των βαυαρικών εκλογών του Οκτωβρίου, απαιτούν την ακύρωση των υποχρεώσεων που είχε αναλάβει η Γερμανία και την επαναπροώθηση προσφύγων και μεταναστών κυρίως σε Ιταλία και Ελλάδα. Οι δε εκπρόσωποι της γερμανικής άρχουσας τάξης, με χαρακτηριστικά παραδείγματα τους επικεφαλής των βιομηχάνων Ντίτερ Κεμπφ και των εξαγωγέων Ράινερ Χόφμαν, απαιτούν από την καγκελάριο να βρει τρόπο για «επιστροφή στη σταθερότητα, ώστε να εκλείψουν οι απειλές για την ανάπτυξη και τον ανταγωνισμό» και για να ξαναπαίξει η Γερμανία καθοδηγητικό ρόλο στην «ανασυγκρότηση της Ε.Ε.». Όνειρα θερινής νυκτός, πιθανότατα, καθώς οι αντιθέσεις εντός του γερμανικού πολιτικού κόσμου είναι βαθύτατες και το χάσμα μεταξύ Ευρωπαίων εταίρων διευρύνεται.
Άσφαιρες οι απειλές της αμφισβητούμενης Μέρκελ
Έτσι έχει ξανανάψει η κουβέντα για αντικατάσταση της Μέρκελ, παρόλο που όλοι καταλαβαίνουν ότι αυτό δεν θα λύσει το ουσιαστικό πρόβλημα. Όμως πολλοί ψάχνουν για έναν αποδιοπομπαίο τράγο, και ήδη διαφημίζονται κατάλληλα οι σχετικές δημοσκοπήσεις: στο «ιερόσυλο» ερώτημα αν η Μέρκελ πρέπει να παραιτηθεί, παίρνουν πλέον κεφάλι οι καταφατικές απαντήσεις (43%, έναντι 42% υπέρ της καγκελαρίου). Στην ίδια δημοσκόπηση, σχεδόν το 50% δηλώνει ότι η παρούσα κυβέρνηση δεν θα εξαντλήσει τη θητεία της, με μόλις 31% να πιστεύει το αντίθετο. Η πολυπόθητη σταθερότητα εξακολουθεί να ανήκει στο παρελθόν, αφού το παραδοσιακό πολιτικό προσωπικό αδυνατεί να κατευνάσει τις ανησυχίες των Γερμανών – όσο κι αν επικαλείται τον πρωταγωνιστικό ρόλο που «πρέπει» να ξαναπαίξει η χώρα τους στην Ευρώπη.
Και οι απειλές της Μέρκελ να συνετίσει τους ατίθασους δεν περνάνε πια. Η Γερμανίδα καγκελάριος πρώτα αναγκάστηκε να δώσει «εξηγήσεις» στον Ιταλό πρωθυπουργό Κόντε. ώστε να διασφαλίσει τη συμμετοχή του στην αυριανή μίνι-σύνοδο για το μεταναστευτικό – όπου ο Κόντε είχε δηλώσει ότι δεν είχε νόημα να συμμετάσχει αν η Γερμανία σκοπεύει να προωθήσει προειλημμένες αποφάσεις κάτω από την πίεση του CSU και της AfD. Έπειτα κατάπιε και την προσβλητική αντίδραση του Βαυαρού υπουργού Εσωτερικών Χορστ Ζεεχόφερ στις φήμες περί ενδεχόμενης αποπομπής του από την κυβέρνηση λόγω των διαφωνιών στο μεταναστευτικό: «Δεν θα αλλάξω τα σχέδιά μου, όσο κι αν κάποιοι επιχειρούν να με παρουσιάσουν ως τέρας. Είμαι πρόεδρος του CSU, ενός από τα τρία κόμματα που συγκυβερνούν και, αν σε κάποιον δεν αρέσει η δουλειά μου στο Υπουργείο Εσωτερικών, δεν έχει παρά να τερματίσει τον σημερινό συνασπισμό».
Η Γερμανίδα καγκελάριος, αφού ίδρωσε επί έξι ολόκληρους μήνες για να σχηματίσει κυβέρνηση συνασπισμού, βλέπει τώρα την ίδια τη θέση της να διακυβεύεται: πολλοί ψάχνουν για έναν αποδιοπομπαίο τράγο, παρόλο που καταλαβαίνουν ότι αυτό δεν θα λύσει το ουσιαστικό πρόβλημα…
Ένα παζάρι αμφίβολης έκβασης
Με αυτά τα δεδομένα, η Μέρκελ θα επιχειρήσει να διασωθεί προωθώντας έναν από τους περίφημους συμβιβασμούς της: δηλαδή μια συμφωνία για επαναπροώθηση των ανεπιθύμητων προσφύγων και μεταναστών στις αρχικές χώρες υποδοχής με οικονομικά ανταλλάγματα. Αυτό υποσχέθηκε μεταξύ άλλων ο χριστιανοδημοκράτης πρωθυπουργός της Βόρειας Ρηνανίας-Βεστφαλίας Άρμιν Λάσετ, δηλώνοντας ότι «φυσικά αυτό θα κοστίσει λεφτά, και επιπλέον όλη η Ευρώπη πρέπει να βοηθήσει την Ιταλία και άλλες χώρες να διασφαλίσουν τα εξωτερικά σύνορα της Ε.Ε.». Άγνωστο αν η Ελλάδα περιλαμβάνεται στις «άλλες χώρες», αφού τα περίφημα ευρωπαϊκά σύνορα έχουν ντε φάκτο μεταφερθεί βόρεια και δυτικά του ελληνικού εδάφους. Έτσι κι αλλιώς πρόκειται για σχέδιο αμφίβολης προοπτικής, τουλάχιστον όσον αφορά την Ιταλία που τηρεί σκληρή στάση (τελικά η ελληνική κυβερνώσα «αριστερά» αποδεικνύεται η μόνη… εξυπηρετική σε ολόκληρη την Ε.Ε., αφού ακόμη κι η μικροσκοπική Μάλτα αρνείται να επωμιστεί ό,τι δεν της αναλογεί).
Γι’ αυτό στην επιχείρηση νερώματος του βαυαρικού κρασιού μπήκε, μεταξύ άλλων, και ο υποτίθεται ουδέτερος επίτροπος Γκίντερ Έτινγκερ, που προειδοποίησε το CSU να σταματήσει την «κλιμάκωση των προκλήσεων κατά της Ε.Ε. και της ομοσπονδιακής κυβέρνησης, οι οποίες πλήττουν τον ρόλο της Γερμανίας στην Ευρώπη», και πρόσθεσε: «Το CSU πρέπει να σταματήσει να σκέφτεται μικροπολιτικά, και να συμβάλλει στη σταθερότητα της ομοσπονδιακής κυβέρνησης, την οποία έχει μεγάλη ανάγκη η Ε.Ε., ιδίως αφού δεν υφίσταται σταθερότητα σε άλλα κράτη μέλη». Το θέμα είναι ότι οι προσφυγικές και μεταναστευτικές ροές δεν επηρεάζονται από μικροπολιτικούς υπολογισμούς αυτού ή του άλλου κόμματος, ούτε από τις προσπάθειες κάθε ισχυρού κράτους μέλους να πετάξει στους γείτονές του ένα τεράστιο πρόβλημα – το οποίο δεν θα σταματήσει να διογκώνεται όσο διαιωνίζεται η ανατίναξη και λεηλασία των χωρών προέλευσης προσφύγων και μεταναστών. Έτσι απλά συνεχίζεται ένας φαύλος κύκλος, που υποδαυλίζει κι άλλο τη δυσαρέσκεια και τροφοδοτεί την πολιτική αστάθεια ακόμα και στην καρδιά της Ε.Ε.
Αδιάλλακτο το Βίζεγκραντ
Ενδιαφέρον έχει όμως και η… προληπτική αντίδραση των σημαντικότερων χωρών της Ομάδας του Βίζεγκραντ μπροστά στο ενδεχόμενο να τους ασκηθούν πιέσεις από Βρυξέλλες και Βερολίνο στην «κανονική» σύνοδο κορυφής της Ε.Ε. την επόμενη εβδομάδα, που αναμένεται να πάρει αποφάσεις για το μεταναστευτικό. Η μεν Ουγγαρία, όπου πρόσφατα ο ακροδεξιός Βίκτορ Ορμπάν θριάμβευσε εκλογικά για μια ακόμη φορά*, έσπευσε να υιοθετήσει τον περίφημο νόμο «Στοπ Σόρος»(!), που μεταξύ άλλων προβλέπει ποινικές διώξεις για όσους βοηθούν «παράνομους μετανάστες» – εξακολουθώντας να αδιαφορεί επιδεικτικά για τις φραστικές επικρίσεις των Βρυξελλών. Ο δε Πολωνός ευρωβουλευτής Ρίτσαρντ Τσαρνέτσκι (έμπιστος του Γιαροσλάβ Κατσίνσκι, ηγέτη του ακροδεξιού κυβερνώντος κόμματος PiS) σε συνέντευξή του «εκτίμησε» ότι είναι πολύ πιθανό σύντομα η Μέρκελ να μεταπηδήσει στην… προεδρία της Κομισιόν – στέλνοντας σαφές μήνυμα ότι η Βαρσοβία δεν είναι διατεθειμένη να διευκολύνει την απειλούμενη Γερμανίδα καγκελάριο. «Η εσωτερική κατάσταση στη Γερμανία είναι τόσο τεταμένη», είπε ο Τσαρνέτσκι, «ώστε μια τέτοια μετακίνηση θα ήταν σολομώντεια λύση»! Στο πάλαι ποτέ ευρωπαϊκό οικοδόμημα τόσο οι «απλές παρεξηγήσεις» όσο και οι φαεινές ιδέες έχουν την τάση να πολλαπλασιάζονται…
