Την Πέμπτη, 24 Ιανουαρίου 2013, συμπληρώνεται ένας χρόνος χωρίς τον Θόδωρο Αγγελόπουλο. Του Νέστορα Πουλάκου
Το σημαντικότερο Έλληνα σκηνοθέτη με τα περισσότερα βραβεία και τις αναρίθμητες διακρίσεις σε Ελλάδα και εξωτερικό.
Ό,τι κι αν του καταλόγιζε κανείς, εκείνες τις πέντε δεκαετίες συνεχούς δημιουργίας του, είτε διαφωνούσε αισθητικά είτε μορφολογικά είτε και θεματικά με το έργο του, έφτανε πάντοτε στο σημείο να αναγνωρίζει ότι ο Θόδωρος Αγγελόπουλος ήταν ο καλλιτέχνης εκείνος που κατάφερε στον απόλυτο βαθμό την εξωστρέφεια του ελληνικού κινηματογράφου, τοποθετώντας τον δίπλα-δίπλα με τις πιο ολοκληρωμένες σινεφίλ ευρωπαϊκές κινηματογραφίες.
Ένα χρόνο πριν, στη διάρκεια των γυρισμάτων της νέας ταινίας του Η Άλλη Θάλασσα, μια ευρωπαϊκή συμπαραγωγή με βασικό πρωταγωνιστή τον Ιταλό ηθοποιό Τόνι Σερβίλο, έχασε τη ζωή του από διερχόμενο μοτοσυκλετιστή στην περιοχή της Δραπετσώνας. Ήταν 77 ετών και είχε ζήσει μια πλούσια ζωή, με δημιουργικότητα και αναγνώριση, χωρίς να πάψει όμως να σκηνοθετεί ή να εγκαταλείψει αυτό που αγάπησε περισσότερο απ’ όλα: τον κινηματογράφο. Το 2012 ήταν το Έτος Αγγελόπουλου, μια και διοργανώθηκαν τόσο στην Ελλάδα όσο και σε ολόκληρο τον κόσμο, αφιερώματα, φεστιβάλ, συναυλίες και εκθέσεις, ειδικές εκδόσεις, βραβεία, ενώ μουσεία, θεσμοί και κτίρια πήραν το όνομα του. Στη μνήμη του.
Μπορεί το κινηματογραφικό έργο των τελευταίων χρόνων του (π.χ. Η Σκόνη του Χρόνου) να αμφισβητήθηκε και να δέχτηκε δριμεία κριτική, όμως ο Θόδωρος Αγγελόπουλος λείπει από το σύγχρονο γκρίζο τοπίο του ελληνικού κινηματογράφου. Άλλωστε, οι σημερινοί νέοι Έλληνες σκηνοθέτες που επιχειρούν μια άλλου ύφους εξωστρέφεια της ντόπιας ταινίας, και με μεγάλη επιτυχία είναι η αλήθεια, θα ήθελαν στο πλευρό τους, ως σύμβουλο, μέντορα και καθοδηγητή τους τον Αγγελόπουλο, που σίγουρα ήταν το πρότυπο τους στα χρόνια της κινηματογραφικής παιδείας τους. Η αλήθεια είναι ότι ο απρόσμενος θάνατος του Αγγελόπουλου σηματοδοτεί την αντίστροφη μέτρηση του τέλους εποχής των δημιουργών του Νέου Ελληνικού Κινηματογράφου.
Γεννημένος στην Αθήνα το 1935, με νομικές, φιλολογικές και κινηματογραφικές σπουδές στην Αθήνα και το Παρίσι, ξεκίνησε ως κριτικός κινηματογράφου στην εφημερίδα Δημοκρατική Αλλαγή και αργότερα στο περιοδικό Σύγχρονος Κινηματογράφος. Κι ενώ εργαζόταν ως κριτικός, το 1965 στράφηκε στη σκηνοθεσία αφήνοντας μισοτελειωμένο ένα ντοκιμαντέρ για τους Φόρμινξ του Βαγγέλη Παπαθανασίου. Το 1968 προβάλλεται με επιτυχία η πρώτη μικρού μήκους ταινία του Η Εκπομπή. Το 1971 ολοκληρώνεται η μεγάλου μήκους ταινία του Αναπαράσταση, που με αφορμή ένα φόνο σε χωριό των Ιωαννίνων αποτυπώνει γλαφυρά την κατάσταση και τη νοοτροπία στην ελληνική επαρχία τα χρόνια της χούντας. Σάρωσε τα βραβεία στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης και έλαβε Ειδική Μνεία από τη Διεθνή Ένωση Κριτικών Κινηματογράφου (FIPRESCI) στο Φεστιβάλ Βερολίνου.
Μέχρι το 2008 και τη Σκόνη του Χρόνου γύρισε ακόμη 12 ταινίες κερδίζοντας σημαντικές διακρίσεις, τα μεγάλα βραβεία στο Φεστιβάλ Καννών (Χρυσός Φοίνικας, Μεγάλο Βραβείο της Επιτροπής, Σεναρίου), στο Φεστιβάλ Βενετίας (Χρυσό και Αργυρό Λιοντάρι) και στο Φεστιβάλ Βερολίνου. «Αγαπημένος» σκηνοθέτης των κριτικών, βραβεύτηκε πολλάκις τόσο από την Πανελλήνια Ένωση Κριτικών Κινηματογράφου (ΠΕΚΚ) όσο και από τη Διεθνή Ένωση Κριτικών Κινηματογράφου (FIPRESCI). Ειδικώς την τελευταία δεκαετία, οι τιμητικές διακρίσεις και βραβεύσεις του ήταν πάμπολλες.
Με τον Θίασο (1975) να συγκαταλέγεται στις καλύτερες ταινίες όλων των εποχών και σταθερά στα τοπ 10 κάθε ψηφοφορίας για τις ταινίες που έχουν σημαδέψει τον κινηματογράφο τον 20ό αιώνα. Με το Ταξίδι στα Κύθηρα να συγκλονίζει για τη σπουδαία ερμηνεία του Μάνου Κατράκη, την «ανακωχή» του παλιού με το νέο ελληνικό σινεμά της εποχής και φυσικά για την αποτύπωση των ιστορικών και πολιτικών παθογενειών της μετεμφυλιακής Ελλάδας. Τέλος, με την ταινία Μια Αιωνιότητα και μια Μέρα ένα υπαρξιακό φλας μπακ-απολογισμό ζωής που έχει εντυπωθεί στον κάθε σινεφίλ ως μια βαθιά υπαρξιακή πορεία προς το θάνατο.
Για τα παραπάνω και άλλα τόσα, μια αιωνιότητα με τον Τεό δεν φτάνει!
