Ως χώρα και κοινωνία, αντιμετωπίζουμε μια αλληλουχία εξαιρετικά δύσκολων και κρίσιμων καταστάσεων. Χρεοκοπία και μνημονιακές «θεραπείες». Γεωπολιτικές εντάσεις, τουρκική απειλή, μεταναστευτικό. Και τώρα, μια πανδημία που πρέπει να αντιμετωπιστεί με πενιχρά μέσα και υποβαθμισμένο δημόσιο σύστημα υγείας.
Η χώρα κρατιέται όρθια χάρη στη συνοχή της κοινωνίας. Στους δεσμούς αλληλεγγύης, τη δοτικότητα, τον εθελοντισμό, το φιλότιμο και το φρόνημα που δείχνουν μπροστά στις δυσκολίες μεγάλα τμήματα της κοινωνίας. Πολλές φορές, σε αντίθεση ή σύγκρουση με τους μικροκομματικούς υπολογισμούς του πολιτικού κόσμου και την έλλειψη συντονισμού του διοικητικού κρατικού μηχανισμού.
Πλην όμως, τα πεδία που ορίζουν τα κρίσιμα προς άμεση αντιμετώπιση ζητήματα απαιτούν μια συνολική-κεντρική πολιτική ιεράρχηση. Ικανή να διατάξει ορθολογικά τις υπάρχουσες δυνάμεις, να πάρει αποφάσεις και μέτρα, να κινητοποιήσει και ενεργοποιήσει τμήματα, να πληροφορήσει υπεύθυνα, να σηκώσει το βάρος της διεύθυνσης μιας μάχης. Μια οργανωμένη πολιτεία που γνωρίζει, προβλέπει, επενδύει στο μέλλον και διασφαλίζει το παρόν.
Πορευόμαστε, όμως, με αυτά που έχουμε και με αυτά που λείπουν. Σε συνθήκες κρισιακών καταστάσεων και έκτακτης ανάγκης, οι κοινωνικές αντιθέσεις παίρνουν διαφορετικό χαρακτήρα. Δεν καταργούνται αλλά ιεραρχούνται εκ νέου, στη βάση άμεσων προτεραιοτήτων και αναγκών.
Για παράδειγμα, η άμυνα στα σύνορα μπορεί να στηρίζεται στη συναίνεση του 80-90% του λαού, όσο κι αν αυτό ενοχλεί κάποιες «πρωτοπορίες». Όσο για την αντιμετώπιση της πανδημίας του κορωνοϊού, αυτή μπορεί να γίνεται με αποδοχή της συσταθείσας επιτροπής του ΕΟΔΥ, και ακόμα με αποφάσεις που παίρνονται από την κυβέρνηση Μητσοτάκη. Σε αυτές τις περιπτώσεις, αντικειμενικά υπάρχει η αποδοχή τους ως επιτελικού κέντρου ενός αγώνα που δίνεται. Αυτό, όμως, δεν σημαίνει εν λευκώ εξουσιοδότηση. Η κοινωνία είναι παρούσα με άλλους τρόπους. Ασκεί πίεση, διεκδικεί μέτρα, ζητά απαντήσεις και ενημέρωση, εφευρίσκει δικές της λύσεις. Κατανοεί πως είναι ώρα μάχης και όχι ώρα κυρίως αντιπαράθεσης, πόσο μάλλον με πολιτικάντικα μέσα. Γιατί πρόκειται για την επιβίωση και για κρίσιμα ζητήματα.
Όλα αυτά συνεπάγονται πέρα από τη συλλογική και την προσωπική ευθύνη. Μέτρο κάθε ενέργειας και στάσης είναι αν ευνοεί, αν προάγει αποτελέσματα για την κοινωνία εν συνόλω, και όχι ιδιοτελή για άτομα ή μικρές μειοψηφίες (ολιγαρχία πλούτου, μαυραγορίτες και αγύρτες πάσης φύσεως).
Για παράδειγμα, σε συνθήκες έκτακτης ανάγκης, αυτοί που διευθύνουν μπορεί να πάρουν και μέτρα που να είναι εντελώς αντίθετα από τις διακηρύξεις τους. Ήδη έχουν αρχίσει τα ψελλίσματα για… σοσιαλμανία, όταν κρατικοποιούνται τομείς υγείας ή επιτάσσονται τμήματα της ιδιωτικής υγείας. Ή όταν τμήματα του στρατού αναλαμβάνουν την παραγωγή αναπνευστήρων κ.λπ. Και αυτά συμβαίνουν σε χώρες-μέλη της Ε.Ε.
Η πλήρης στήριξη του δημόσιου τομέα υγείας (εκεί που δίνεται η μάχη), η διασφάλιση συνθηκών προστασίας στο τμήμα της κοινωνίας που εργάζεται κάτω από αυτές τις συνθήκες, αλλά και για αυτούς που σε ακριτικές περιοχές φυλάνε τα σύνορα και αντιμετωπίζουν τα οργανωμένα ντου κάθε βράδυ στον Έβρο ή αλλού, είναι κρίσιμα για την επιβίωση σήμερα όσων περισσότερων αλλά και για το τι κοινωνία θα έχουμε την επόμενη μέρα.
Τα εγωιστικά συμφέροντα των ελίτ και της ολιγαρχίας, θα πιέζουν ώστε να εκμεταλλευτούν την κατάσταση έκτακτης ανάγκης για την επιβολή μέτρων και νορμών εντός της κοινωνίας που να συνεχιστούν και μετά τη μεγάλη μπόρα. Ή θα επικαλούνται τη μεγάλη μπόρα για να συγκαλύψουν τις ελλείψεις και τα ιδιοτελή τους συμφέροντα.
Επομένως, όπως κατέληξε ο κ. Τσιόδρας στην τελευταία ανακοίνωσή του την Πέμπτη, «ο αγώνας συνεχίζεται». Πράγματι, σε νέες και πιο δύσκολες συνθήκες, αλλά με ποιο επίδικο; Τη διέξοδο της χώρας και την αναγέννησή μιας κοινωνίας πραγματικά δημοκρατικής. Με αξίες, συνοχή και κοινωνική δικαιοσύνη.
