Μερική κανονικότητα. Οι δύο λέξεις συνηθίζονται στο λεξιλόγιο ΜΜΕ και πολιτικών, αλλά ο συνδυασμός τους έγινε πρόσφατα από τον πολυπράγμονα κύριο Μόσιαλο. Ανήγγειλε πως δεν θα υπάρξει επιστροφή σε κάτι που γνωρίζαμε, αλλά μια «μερική κανονικότητα», αφού η έκτακτη κατάσταση θα κρατήσει πολύ.
Τον όρο «κανονικότητα», τον έχουν επικαλεστεί σχεδόν όλα τα κόμματα. Σύμφωνα με τις αφηγήσεις τους, ο Τσίπρας μάς οδήγησε σε επιστροφή στην κανονικότητα εκτός μνημονίων, ενώ ο Μητσοτάκης νίκησε τον λαϊκισμό και επαναφέρει τη χώρα στην κανονικότητα. Κι οι δύο ορκίστηκαν στο όνομα των ΗΠΑ και της Ε.Ε. διακηρύσσοντας ότι θα είμαστε οι πιο πιστοί τους σύμμαχοι.
Κανείς δεν φανταζόταν πόσο εύθραυστη είναι η «κανονικότητα» στις συνθήκες που διαμορφώνονταν. Δηλαδή, πρώτον, εν μέσω μιας παγκοσμιοποίησης που παραπαίει. Δεύτερο, εν όψει μιας νέας οικονομικής κρίσης βαθύτερης από αυτή του 2008. Και, τρίτο, σε συνθήκες έντασης των γεωπολιτικών αντιπαραθέσεων.
Τα καμπανάκια περί «συστημικών κινδύνων» αγνοήθηκαν, ενώ τώρα η πανδημία τα τινάζει όλα στον αέρα, εντείνοντας σε παροξυσμικό βαθμό όλες τις αντιθέσεις. Ο πλανήτης ανακαλύπτει πως όλα θα αλλάξουν. Ο κοινός νους έχει αντιληφθεί ότι κάτι σαν τσουνάμι έρχεται. Προς το παρόν, γραπώνεται από ένα δέντρο για να σωθεί από την ορμή της πανδημίας. Σε δεύτερο χρόνο, θα δει τι έκτασης θα είναι η καταστροφή που φέρνει ο συνδυασμός πανδημίας και κρίσης.
Τώρα, έχει ξεκινήσει το «μασάζ». Μερική απασχόληση, μερική ανεργία, μερική κανονικότητα. Οι «μεγάλοι παίκτες» επιχειρούν να καταλάβουν θέσεις σε μια κούρσα ανελέητου ανταγωνισμού. Η διακοπή της «ροής» που φέρνει η πανδημία, θα ανακηρυχθεί σε αιτία της κρίσης. Τα έκτακτα μέτρα θα ρυθμίσουν τις νέες νόρμες της «μερικής ζωής» η οποία θα προβληθεί ως λύση για την ανάταξη του συστήματος.
Η μερική, υποδιπλασιασμένη, αδειασμένη ακόμα περισσότερο από νόημα, χαμοζωή, θα προσφερθεί σαν σωτηρία. Τα χιλιάδες θύματα και οι σοκαριστικές εικόνες που παρακολουθούμε σε αναπτυγμένες και μη χώρες, θα έπρεπε να οδηγήσουν σε άλλα ριζικά συμπεράσματα. Στην ανάγκη για ένα διαφορετικό κοινωνικό σύστημα στη θέση του γερασμένου καπιταλισμού.
Ήδη έχουν ξεπροβάλει δύο μεγάλες ανάγκες: Σχεδιασμός και διεθνής συντονισμός. «Δεν φτάνει ο Κέυνς, χρειάζεται και ο Λεόντιεφ» θα αναφωνήσει ένας Ιταλός οικονομολόγος. Η λύση δεν είναι να αφεθούν όλα στα χέρια ενός κρατικού αυταρχισμού. Αναζητείται, αντιθέτως, ριζοσπαστική φόρμουλα συμμετοχής των πολιτών, οι οποίοι τώρα υποβιβάζονται σε υπο-υπηκόους.
Θεωρίες που βασίζονται σε έναν ρηχό «δικαιωματισμό» ή προκρίνουν απλώς μια (διοικητική κυρίως) περιφερειοποίηση, δεν μπορούν να αντιληφθούν αυτές τις ανάγκες, μη έχοντας μια πιο συνολική οπτική.
Η πρόκληση για μια νέα συνείδηση, νέα ριζοσπαστικοποίηση, νέα πολιτικοποίηση, που θα αγκαλιάζουν κοινωνικές πλειοψηφίες, είναι το ζητούμενο. Αποτελούν δυνατότητα που ίσως έρχεται πιο κοντά. Όχι από μόνη της, αλλά αν συντρέξουν δυνάμεις –κυρίως πνευματικές– και πραγματικοί αγώνες για την επιβίωση και την αξιοβίωτη ύπαρξη του ανθρώπινου είδους. Σε συμφιλίωση με τη φύση και με άλλους ρυθμούς και διαστάσεις του χρόνου.
Πριν περίπου 200 χρόνια, γεννιόταν το αίτημα για τα «τρία 8ωρα» (εργασία, πολιτισμός, ανάπαυση) που όριζαν ένα διαφορετικό περιεχόμενο ζωής. 200 χρόνια μετά, ο καπιταλισμός προσφέρει μισή, μερική ζωή. Ο χρόνος ρευστοποιείται πολλαπλώς σύμφωνα με τις ανάγκες ενός συστήματος που τρέφεται με ζωντανή εργασία, με σάρκα, πνεύμα και φυσικά αποθέματα.
Η ανθρωπότητα πρέπει να προχωρήσει προς την απελευθέρωσή της. Όχι ως νοσταλγία «ένδοξων» εποχών, αλλά με σημερινούς όρους. Ανοίγοντας καινούριους δρόμους και σπάζοντας παλιά και νέα δεσμά.
