Ενώ η χώρα ζει το μύθο της επιστροφής στην κανονικότητα η επίσκεψη Ερντογάν στην Ελλάδα έχει σχεδόν ξεχαστεί. Εκείνο που παραμένει στην ημερήσια διάταξη είναι η συνέχιση μιας κλιμακούμενης επιθετικότητας της Τουρκίας σε Αιγαίο και Κύπρο. Οι μικρές «ναυμαχίες» γύρω από τα Ίμια συμπληρώνονται από δέσμευση μεγάλων περιοχών του Αιγαίου για στρατιωτικές ασκήσεις, συνεχείς απειλές για έρευνες υδρογονανθράκων στην ΑΟΖ της Κύπρου και αγορά ενός πλωτού γεωτρύπανου που πρόκειται να αρχίσει έρευνες δίπλα στο Νησί στο τέλος του Γενάρη. Αυτά συνιστούν την καθημερινή εικόνα στο Αιγαίο.
Παράλληλα ξεδιπλώνονται πρωτοβουλίες που ξεπερνούν τα συνηθισμένα. Το πιο πρόσφατο παράδειγμα αποτελεί η περίπτωση ενός γερμανικού ερευνητικού σκάφους που πραγματοποιούσε εργασίες για λογαριασμό γερμανικού πανεπιστημίου βόρεια της Λήμνου, αφού προηγούμενα είχε πάρει τις προβλεπόμενες άδειες από τις ελληνικές αρχές. Το πλοίο αυτό προσεγγίστηκε από την τουρκική ακτοφυλακή και διετάχθη να αποχωρήσει γιατί, σύμφωνα με την τουρκική πλευρά, «έπλεε σε τουρκικά χωρικά ύδατα». Οι Γερμανοί ζήτησαν άδεια για την συνέχιση των εργασιών τους από την Τουρκία, χωρίς να υπάρχει καμιά νομική βάση για μια τέτοια ενέργεια. Η Τουρκία, καθώς έμμεσα της αναγνωρίσθηκαν δικαιώματα που δεν έχει, έσπευσε να εκδώσει σχετική οδηγία και δέσμευσε περιοχές στο Αιγαίο για λογαριασμό του γερμανικού πλοίου μέχρι και στη θαλάσσια περιοχή των Κυθήρων που βρίσκεται κοντά στον 23ο μεσημβρινό. Έτσι δεν είχαμε απλά μια θριαμβευτική διάψευση της ευρωπαϊκής «προστασίας» των ελληνικών συνόρων –που είναι δήθεν και ευρωπαϊκά σύνορα– από την ίδια την Γερμανία αλλά κυρίως ωμή αμφισβήτηση κυριαρχικών δικαιωμάτων της χώρας πέραν του 25ου μεσημβρινού που αποτελούσε την συνηθισμένη τακτική. Η ελληνική πλευρά, μετά από αυτά, απαγόρευσε στο γερμανικό πλοίο να συνεχίσει τις δραστηριότητες στο Αιγαίο αλλά παρέμειναν οι τουρκικές διεκδικήσεις και η νομιμοποίηση των βλέψεων της από την Γερμανία.
Υπάρχει κάποια μυστική συμφωνία;
Η πέραν του συνηθισμένου τουρκική επιθετικότητα γεννά απορίες αν η στάση της αποτελεί προϊόν κάποιας συμφωνίας με την Ελλάδα που δεν τηρήθηκε μέχρι τώρα ή καλλιεργείται το κατάλληλο κλίμα δικαιολόγησης της επιβολής της. Για παράδειγμα η σπουδή του Έλληνα πρωθυπουργού να ανακοινώσει, και μάλιστα από τις Βρυξέλλες, τις «σκέψεις» της ελληνικής κυβέρνησης για υιοθέτηση των απαιτήσεων Ερντογάν σχετικά με τον τρόπο επιλογής του Μουφτή της Θράκης, πιθανά να μην κρύβει απλά την «πατροπαράδοτη» ελληνική υποχωρητικότητα αλλά κάποια «συμφωνία» περί εκσυγχρονισμού της συνθήκης της Λωζάννης που δεν ανακοινώθηκε επίσημα. Αντίστοιχα ερωτήματα γεννά η ασθμαίνουσα προσπάθεια της ελληνικής κυβέρνησης να υποβάλλει αίτημα αναίρεσης στην απόφαση χορήγησης ασύλου σε έναν εκ των 8 Τούρκων αξιωματικών που κατέφυγαν στην χώρα μας μετά το πραξικόπημα του 2016 στην Τουρκία. Η κυβέρνηση προχώρησε σε αυτή την απαράδεκτη πράξη ενώ είχαν προηγηθεί βαριοί χαρακτηρισμοί από τον Τούρκο αντιπρόεδρο σε βάρος της ίδιας της υπόστασης της Ελλάδας. Οι κυβερνητικές διαβεβαιώσεις περί μη έκδοσης δεν σώζουν τα προσχήματα καθώς η υπόθεση είναι σε εξέλιξη και κάθε ενδεχόμενο ανοικτό.
Την ίδια στιγμή που η Τουρκία κλιμακώνει τις διεκδικήσεις της συνεχίζονται οι διμερείς επαφές για το σύνολο των ελληνοτουρκικών διαφορών. Πρόκειται για επαφές μυστικής διπλωματίας που ξεκίνησαν από το 1975 και συνεχίζονται χωρίς να έχουν αποδώσει κανένα αποτέλεσμα μέχρι τώρα. Οι τελευταίες μόνο «διερευνητικές συνομιλίες» έχουν κλείσει 15 χρόνια, συνεχίζονται αδιάκοπα από το 1999 μέχρι τώρα, και τα αποτελέσματα τους κρατούνται ως επτασφράγιστο μυστικό. Είναι φανερό ότι οι συνομιλίες αυτές δεν μπορούν να αποδώσουν γιατί η Τουρκία αξιώνει παραχωρήσεις που δεν μπορούν να δοθούν. Η επιμονή όμως της ελληνικής πλευράς σε ένα διάλογο χωρίς την αμοιβαία αποδοχή του διεθνούς δικαίου το μόνο που πραγματικά καταφέρνει είναι να νομιμοποιεί τις τουρκικές διεκδίκησης και να αποθρασύνει την επιθετικότητα της.
Πολύ περισσότερο σήμερα που η πολιτική Ερντογάν εμπεριέχει βλέψεις που απλώνονται και στην Μέση Ανατολή και στα Βαλκάνια.
Μουσουλμανικό βαλκανικό τόξο
Η Τουρκία με συστηματικό τρόπο στήνει, εδώ και καιρό, ένα δίκτυο επέκτασης της επιρροής της σε όχημα τα θρησκευτικά δικαιώματα των μουσουλμάνων. Σύμφωνα με δημοσιευμένα στοιχεία η τουρκική Διεύθυνση Θρησκευτικών Υποθέσεων, χρηματοδοτεί την κατασκευή 100 τζαμιών και ισλαμικών σχολών σε 25 χώρες. Από τη Βοσνία και το Κόσοβο ως τη Γάζα, τις Φιλιππίνες και την Σομαλία ανακαινίζει ισλαμικούς χώρους λατρείας. Στα Τίρανα, με έξοδα της Τουρκίας, κατασκευάστηκε το μεγαλύτερο τζαμί των Βαλκανίων.
Όλα αυτά αποτελούν όχημα οικονομικής και γεωπολιτικής διείσδυσης στην περιοχή των Βαλκανίων. Είναι γνωστή η επιρροή που ασκεί η Τουρκία στη πολιτική ζωή της Βουλγαρίας με όπλο τους μουσουλμανικούς πληθυσμούς (αριθμεί περίπου 700.000 ανθρώπους, σε συνολικό βουλγαρικό πληθυσμό 7,4 εκατομμυρίων) και του ελέγχου που ασκεί στο νέο κόμμα της τουρκικής μειονότητας Ντοστ. Την ίδια στιγμή συχνές είναι οι παρεμβάσεις και η υποστήριξη Ερντογάν σε Αλβανία, Κόσσοβο και στο μουσουλμανικό στοιχείο της FYROM.
Μόλις μερικές μέρες ο Τούρκος πρόεδρος σε συνέντευξη του σε Αλβανικό πρακτορείο ειδήσεων δήλωσε ότι «οι Αλβανοί θα πρέπει πρώτα να ενοποιήσουν τα εδάφη τους και μετά να ενταχθούν στην Ε.Ε.». Ειδικότερα, τόνισε ότι «οι Αλβανοί και οι μουσουλμάνοι της Βοσνίας και Ερζεγοβίνης είναι σύμμαχοι της Τουρκίας και το τούρκικο κράτος θα τους στηρίξει σε κάθε επίπεδο. Μέρος του οπλισμού της Τουρκίας, αξίας 3 εκατ. δολ., θα χορηγηθεί σε μορφή δωρεάς προς το Κόσοβο και την Αλβανία».
Οι μεγαλοκρατικές διαστάσεις της πολιτικής της Άγκυρας απλώνονται από τη Μ. Ανατολή ως το Αιγαίο και τα Βαλκάνια στα πλαίσια μιας ενιαίας πολιτικής. Και αυτός ο σχεδιασμός, βέβαια, χρηματοδοτείται για να «αξιοποιηθεί» την κατάλληλη στιγμή.
Η αδυναμία χάραξης μιας πολιτικής και πρωτοβουλιών ανάσχεσης του τουρκικού επεκτατισμού, η συστηματική υποχωρητικότητα έναντι του «ισχυρού γείτονα» και η ψευδαίσθηση προστασίας μέσω της ολοκληρωτικής παράδοσης της χώρας στους «συμμάχους» συνιστούν τη βάση της ελληνικής πολιτικής που, αντίθετα με τα προσδοκώμενα, φέρνουν πιο κοντά επώδυνες εξελίξεις.
