Στην εποχή του ανοιχτομάτη κύκλωπα ο Οδυσσέας χρειάζεται πολλούς συντρόφους
Της Αλίκης Παπαδομιχελάκη*
Πολλά κυβερνητικά στελέχη, νέα σε εμπειρία, με θάρρος, αλλά και πότε-πότε αφελείς, είχαν ίσως την αντίληψη πως αρκεί να αντισταθείς και όλα θα πάνε καλά. Μέχρι στιγμής δεν έγινε έτσι απ’ την πλευρά των «εταίρων».
Θυμάται κανείς τις διαπραγματεύσεις στον Λίβανο, μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο; Τότε είχαν κλεισμένους για μέρες τους εκπροσώπους του ΕΑΜ, δίχως ενημέρωση, δίχως συμμάχους, μακριά από τους συντρόφους. Τους ανάγκασαν να παραδώσουν τα όπλα του ΕΑΜ, να υπογράψουν συμφωνία για εκλογές και μετά έκοψαν και έραψαν έναν εκλογικό νόμο στα μέτρα των «συμμάχων», που ικανοποιούσε και πρώην ταγματασφαλίτες. Και καταλήξαμε στον Εμφύλιο που μάτωσε το σύνολο του λαού.
Σήμερα έχουμε περισσότερη συλλογική γνώση. Και ιστορική και επιστημονική. Γνωρίζουμε για τη θεωρία των πιθανοτήτων και αυτή των παιγνίων. Είχαμε ακούσματα για το Τέλος της Ιστορίας (1992) από τον νεοσυντηρητικό Φρανσίς Φουκουγιάμα, και για την Σύγκρουση των Πολιτισμών και την Ανασυγκρότηση της Παγκόσμιας Τάξης (1996) από τον επίσης νεοσυντηρητικό Σάμιουελ Χάντιγκτον. Δεν μας έλειψε ούτε η επιβεβαίωση για τη δημιουργία της Μεγάλης Μέσης Ανατολής που ανακοίνωσε ο Τζ. Μπους το 2003 και άρχισε την υλοποίησή του με τον δεύτερο πόλεμο στο Ιράκ. Τα υπόλοιπα ήταν δουλειά των φίλων και συμμάχων τους, της Σαουδαραβίας και βάλε…
Αυτά τα ολίγα για την γεωπολιτική ιστορική μνήμη.
Όταν παρακολουθείς τα ευρωπαϊκά Μέσα Ενημέρωσης, διακρίνεις πίσω από τα κοινά σημεία των πολιτικών τους ελίτ (πιστών στον νεοφιλελευθερισμό), την ιστορική πορεία ένταξής τους στην Ε.Ε. και το κοινό νόμισμα.
Αναρωτιέσαι αν η Γερμανία θα επιβεβαιώσει την κακή της συνήθεια να κερδίζει μάχες και να χάνει τους πολέμους. Αναρωτιέσαι αν η γαλλική πολιτική ελίτ –που δεν κατάφερε να απελευθερωθεί από το μόλις πριν από 50 χρόνια ματωμένο αποικιοκρατικό της παρελθόν, την ξενοφοβία και τον αυταρχισμό– θα καταλάβει έγκαιρα το βάραθρο που ανοίγεται στην ίδια της την οικονομία από την αυστηρή πολιτική λιτότητας που προωθεί ο Μανουέλ Βαλς. Αν η Αγγλία έγινε περισσότερο «ευρωπαϊκή» ή παραμένει έντονα προσδεμένη στην Common Wealth, με το ένα πόδι έξω από την Ε.Ε. Σε προβληματίζει κατά πόσο οι δημοκρατικές διαδικασίες τηρούνται στις Βαλτικές Χώρες, βαριά επηρεασμένες από την πρώην ρωσική επικυριαρχία, σε βαθμό που αγνοούν τις ρώσικες ρίζες και περιορίζουν τα δικαιώματα του μισού τους πληθυσμού. Ανησυχείς για τις πολιτικές εξελίξεις στην Ιταλία, όπου νέες ακροδεξιές δυνάμεις έρχονται να αντικαταστήσουν τον Μπερλουσκόνι στον Βορρά και να ενδυναμώσουν νέα μαφιόζικα συμφέροντα στον Νότο.
Έτσι, λοιπόν, οι πιο κοντινοί μας «σύμμαχοι» είναι η αυστριακή κυβέρνηση και προσεχώς η Ισπανία, αν το Podemos αυξήσει από ό,τι φαίνεται τα ποσοστά του στις επικείμενες κοινοβουλευτικές εκλογές.
Το προσδοκώμενο φαινόμενο του ντόμινο, στο οποίο στηριζόταν εν μέρει ο ΣΥΡΙΖΑ δεν επιβεβαιώνεται, τουλάχιστον μεσοπρόθεσμα.
Θα επιθυμούσα να με διαψεύσει η άμεση ιστορική εξέλιξη, αλλά από ό,τι φαίνεται θα χρειαστεί στο μεσοδιάστημα να στηριχτούμε μόνο στα δικά μας πόδια και σε πιθανές μελλοντικές συνεργασίες, που ίσως ανοίξουν με τα ταξίδια της κυβέρνησης σε Ρωσία και Κίνα. Αυτό που εμφανίζεται σταδιακά είναι οι ενδυναμωμένες αντιστάσεις της οργανωμένης πολιτικά Αριστεράς και κάποιων οικολόγων, καθώς και οι ανησυχίες των νέων από τους ήδη υπάρχοντες ή/και προβλεπόμενους κοινωνικούς αποκλεισμούς.
Από οικονομικής πλευράς
Είχαμε την ευημερία του «πύργου της οικονομικής ανάπτυξης» της δεκαετίας του 2000 (έργο του Σημίτη) χτισμένης με άμμο και πληρωμένης σήμερα με κουφάρια μπετόν αρμέ (η φούσκα της οικοδομής) και αίμα.
Δεν ξεχνάμε βέβαια και την ευτυχισμένη φάτσα του προαναφερόμενου πρώην πρωθυπουργού (τρομάρα του) όταν έδειχνε με ευλάβεια και περηφάνια στον πρόεδρο Μπους το πρώτο ευρουλάκι, κατά την εξάμηνη προεδρία της Ελλάδας το 2002. Κάποιοι τότε σκέφτηκαν, θα χαντακωθούμε (να το πούμε, είναι και προς τιμή του ΚΚΕ μια και ήταν ο μόνος κοινοβουλευτικός φορέας που αντιδρούσε. Στον ΣΥΝασπισμό όσοι δεν συμφωνούσαμε με την ένταξή μας στο ενιαίο νόμισμα είμαστε δυστυχώς και τότε μειοψηφία). Ο μεν Σημίτης τίμησε τις γερμανοτραφείς νεοφιλελεύθερες συνεργασίες του, το δε ΚΚΕ έμεινε με την αλήθεια του παραμάσχαλα δίχως κοινωνικές και πολιτικές συμμαχίες (έστω και ευκαιριακού χαρακτήρα) για τη στήριξη των αιτημάτων του κόσμου.
Και ο ΣΥΡΙΖΑ ταλαντευόταν και συνεχίζει να ταλαντεύεται μεταξύ ευρω-λύσεων και Σχεδίου Β’. Αυτές είναι οι αδυναμίες μας, παρά την ιστορική πείρα, τον οικονομικό στραγγαλισμό (Τσίπρας, Απρίλης 2015) και τη στήριξη από την κοινωνία, που καλύτερα πληροφορημένη σήμερα συνεχίζει να μας στηρίζει και να ανησυχεί.
Τι θα πει τώρα στον κόσμο ο ΣΥΡΙΖΑ;
1. Οφείλει να του πει την αλήθεια. Και να του προτείνει τις εναλλακτικές λύσεις. Γιατί αργήσαμε πολύ με πισωγυρίσματα και τακτικού χαρακτήρα ελιγμούς. Χάσαμε κατά τη γνώμη μου χρόνο και χρήμα.
Οι λύσεις, βέβαια, δεν θα είναι προς το συμφέρον κάποιων πολιτικών και οικονομικών ελίτ της χώρας. Δεν βράζουμε όλοι στο ίδιο καζάνι. Κάποιοι δεν έχουν ούτε τσουκάλι, άλλοι δεν διαθέτουν ηλεκτρικό ρεύμα για να ψήσουν, υπάρχουν αυτοί που στηρίζουν με τη σύνταξή τους παιδιά και εγγόνια κι άλλοι πάνε ταξιδάκια στις Μπαχάμες ή στις Νήσους Καϋμάν, για να θυμηθούμε και τον «συμπαθέστατο» Παπαδήμο.
Δεν προτίθεμαι να κάνω εδώ συγκεκριμένες πολιτικοοικονομικές προτάσεις. Δεν διαθέτω την κατάλληλη ενημέρωση, αλλά ούτε είναι υπόθεση ατόμων. Είναι υπόθεση συλλογικοτήτων: κυβερνητικών, επιστημονικών και κοινωνικών.
2. Θα σπαταλήσουμε όλο τον χρόνο και την αγωνιστικότητά μας στις διαπραγματεύσεις; Η κοινωνία περιμένει λύσεις. Πιστεύουν ακόμα κάποιοι σε λύσεις που θα μας προτείνουν οι «εταίροι»;
Ακόμα κι αν υπάρξει συμβιβασμός, θα είναι μακροπρόθεσμα επωφελής για την ελληνική κοινωνία και την οικονομικοκοινωνική της ανόρθωση;
Επιτρέψτε μου να αμφιβάλλω. Χωρίς εθνική κυριαρχία στις επιλογές μας για δομικές αλλαγές, που να ανταποκρίνονται στις ανάγκες και τις δεξιότητες του ανθρώπινου δυναμικού, δύσκολα θα υπάρξει μακρόπνοη οικονομική ανάκαμψη. Άλλωστε, αυτό το αναγνωρίζουν και πολλά πρωτοκλασάτα κυβερνητικά στελέχη. Το κατανοούν επίσης και οικονομικοί φορείς, το μέλλον των οποίων εξαρτάται αποκλειστικά από την ανάκαμψη του εισοδήματος ευρύτερων ευάλωτων στρωμάτων.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η εκλογική νίκη του ΣΥΡΙΖΑ αποτελεί μια σημαντική ιστορική στιγμή για την πορεία της χώρας και του λαού της. Δημιουργεί, επίσης, ελπίδες στους ουσιαστικούς μας συμμάχους, τις δυνάμεις της μαχόμενης Αριστεράς στην Ευρώπη και στον κόσμο. Δίνει πρόσθετες ευθύνες όχι μόνο σε όσους διαχειρίζονται δημόσια λειτουργήματα, αλλά και σ’ όλους μας.
Τα μέλη και οι φίλοι του ΣΥΡΙΖΑ κάνουν ό,τι είναι δυνατόν στον τομέα που καλούνται να προσφέρουν. Η ιστορική ευκαιρία είναι σημαντική αλλά βρισκόμαστε στην κόψη του ξυραφιού. Χρειάζεται βαθιά γνώση, επίγνωση, αγωνιστικότητα και σεμνότητα στις παραπέρα κινήσεις όλων των συλλογικοτήτων. Ο καθένας θα κριθεί από την αποτελεσματικότητά του απέναντι στα άμεσα διακυβεύματα και τους μελλοντικούς ορίζοντες που ανοίγει.
* Η Αλίκη Παπαδομιχελάκη είναι μέλος της Ο.Μ Παρισιού του ΣΥΡΙΖΑ και χρόνια στέλεχος της Αριστεράς
