Συνέντευξη του Μάκη Αναγνώστου, προέδρου των εργαζομένων στην ΒΙΟΜΕ στην Ειρήνη Τσέλου
Οι εργαζόμενοι της Βιομηχανική Μεταλλευτική (ΒΙΟΜΕ), μετά το οριστικό λουκέτο στο εργοστάσιο, πήραν την κατάσταση στα χέρια τους και έπειτα από δεκάδες συνελεύσεις αποφάσισαν να ανοίξουν και να λειτουργήσουν οι ίδιοι το εργοστάσιο. Στο πλευρό τους ήδη έχουν ταχθεί δεκάδες εργαζόμενοι και εργαζόμενες, σωματεία και πολιτικές και κοινωνικές οργανώσεις. Ο πρόεδρος του σωματείου εργαζομένων της ΒΙΟΜΕ, Μάκης Αναγνώστου, μιλάει για τους λόγους που οδήγησαν τους εργαζόμενους στην απόφαση αυτή, εξηγεί πώς σκοπεύουν να οργανώσουν την εργασία στο νέο εγχείρημα και περιγράφει τους βασικούς σταθμούς του αγώνα τους.
Για τι εταιρία μιλάμε κάνοντας λόγο για τη ΒΙΟΜΕ;
Η ΒΙΟΜΕ ήταν μια πετυχημένη επιχείρηση, τμήμα ενός ομίλου που περιελάμβανε επίσης τη Φίλκεραμ Τζόνσον και την εταιρία «Ιππόκαμπος» που βρίσκονται πλέον σε κατάσταση πτώχευσης. Από το ’94 υπήρχε επίσημα ως ανεξάρτητη εταιρία. Το 2001 μπήκε και επίσημα στον Όμιλο Φίλκεραμ και τότε αρχίσαμε να καταλαβαίνουμε ότι κάτι δεν πάει καλά. Η επιχείρηση μέχρι και το 2006 είχε μια τεράστια ανάπτυξη. Σύμφωνα με τα νούμερα που δημοσίευσε το οικονομικό περιοδικό της HELEXPO εκείνη την περίοδο υπήρχε μια αύξηση 138% στο τζίρο και 118% αύξηση στα κέρδη κατά την εξαετία 2000-2006. Ήταν, δηλαδή, αποδεδειγμένα μέσα στις 20 κορυφαίες εταιρίες στη Βόρεια Ελλάδα, όσον αφορά την ανάπτυξή τους. Και αυτό συνέχισε να ισχύει μέχρι και το 2007, παρά το γεγονός ότι κέρδη η εταιρία εμφάνιζε μέχρι την τελευταία στιγμή.
Η ΒΙΟΜΕ ήταν μια πολύ δυναμική επιχείρηση στον κλάδο της και με μεγάλη ανάπτυξη, από την στιγμή που ξεκίνησε μέχρι και το 2009 όπου είναι και το τελευταίο με θετικό ισολογισμό. Αυτό προκύπτει σύμφωνα με τα έγγραφα, αν και βέβαια ήταν η μισή αλήθεια, καθώς και τα έτη 2009-2010 έχουν μετακινηθεί πάνω από 2.700.000 ευρώ ως δάνειο από τη θυγατρική ΒΙΟΜΕ προς τη μητρική Φίλκεραμ, που δεν επεστράφησαν ποτέ. Ενδεικτικά, από το 2000 έως το 2006 η ΒΙΟΜΕ είναι μια από τις 20 μεγαλύτερες επιχειρήσεις στη Βόρεια Ελλάδα που έχει πετύχει διπλασιασμό και πλέον των κερδών της με αύξηση στον τζίρο 136% και στα κέρδη 118%.
Ποια είναι η σημερινή κατάσταση της εταιρίας και πώς ξεκίνησε ο αγώνας σας;
Η διοίκηση της εταιρίας έχοντας πάρει τις αποφάσεις της να κλείσει τη Φίλκεραμ και να απαξιώσει τη ΒΙΟΜΕ πουλάει κατά διαστήματα πανάκριβα καινούργια μηχανήματα της Φίλκεραμ με το αιτιολογικό ότι θα πληρώσει τους εργαζόμενους. Αυτό, βέβαια, δεν γίνεται και έτσι φτάνει να χρεώνει με βαριές δαπάνες τη ΒΙΟΜΕ που δεν μπορεί να αντέξει και φυσικά δεν πληρώνονται και οι εργαζόμενοι κανονικά.
Εκεί είναι που αρχίζουν μια σειρά αγώνες από τους εργαζόμενους της ΒΙΟΜΕ και ακολουθούν οι εργαζόμενοι της Φίλκεραμ. Εκτός από τη Φίλκεραμ, που έχει το σωματείο από παλιά, οι άλλες δύο εταιρίες δεν έχουν καμιά συνδικαλιστική αντιπροσώπευση και παρ’ όλες τις ενέργειες που κάναμε για να μπούμε στο σωματείο δεν μας δέχονταν. Αυτές ήταν μάλλον οι διαταγές από τη διοίκηση της εταιρίας, αφού η διοίκηση του σωματείου ήταν ελεγχόμενη από την διοίκηση της εταιρίας (η πλειοψηφία τουλάχιστον). Έτσι αποφασίσαμε από το 2004 να δημιουργήσουμε το δικό μας σωματείο με σκοπό την προστασία των εργαζομένων και τη στήριξη της προσωπικότητας των εργαζομένων (ιδρυτική διακήρυξη). Αυτό έγινε σιγά-σιγά. Πρώτα δημιουργήσαμε έναν πυρήνα από πέντε άτομα, βρήκαμε ένα δικηγόρο και ζητήσαμε ενημέρωση. Μετά αναλάβαμε οι πέντε να βρούμε από δύο άτομα ο καθένας με ατομική ευθύνη για να μη διαρρεύσει και στη συνέχεια αφού καταφέραμε να μαζέψουμε τα 21 άτομα που απαιτούνται το ξεκινήσαμε. Όπως ήταν αναμενόμενο άρχισε ο πόλεμος, αλλά και η υποχωρητικότητα από το κατεστημένο. Αρχίσαμε, οι εργαζόμενοι, να μη φοβόμαστε όπως πριν και να συμμετέχουμε πιο δυναμικά, πράγμα που ενίσχυσε την παρουσία του σωματείου! Μετά άρχισαν να ενεργούν αλλιώς. Απέλυσαν στελέχη αξίας που είχαν φέρει την εταιρία πολύ ψηλά και προσλαμβάνανε πολύ λιγότερου κόστους στελέχη για να μπορούν να περνάνε τη δική τους γραμμή. Αυτό όμως άρχισε να αδυνατίζει την επιχείρηση, που μάλλον αυτό το σκοπό είχαν! Έτσι, κατάφεραν να απαξιώσουν μια πολύ δυναμική εταιρία στο χώρο, έχοντας στελέχη που τα καθοδηγούσαν και τους ήταν υποτακτικοί! Από την αρχή άρχισαν να δημιουργούν προβλήματα στις πληρωμές και σε περικοπή επιδομάτων. Αμέσως το ΣΕΒΙΟΜΕ αντέδρασε με κινητοποιήσεις και καταγγελίες στην Επιθεώρηση Εργασίας. Παρ’ όλη τη μεγάλη πίεση που δεχθήκαμε, δεν σταματήσαμε τον αγώνα μας, πιέζαμε και εμείς και τους αναγκάσαμε να έρθουμε σε συμφωνία για τα καθυστερούμενα που, βέβαια, δεν τήρησαν ποτέ.
Έτσι φτάνουμε σήμερα, μέσα από αγώνες που δικαστικά τουλάχιστον είναι νικηφόροι κατά 100%. Μέσα από ένα ταμείο αλληλεγγύης που έχουμε δημιουργήσει από την δεύτερη κιόλας συνέλευση, κρατάμε ζωντανούς τους συναδέλφους. Παράλληλα, έχουμε δημιουργήσει ταμείο ανακυκλώσιμων υλικών. Ανακυκλώσαμε πάνω από 30 τόνους χαρτί, πάνω από 6 τόνους νάιλον και 600 κιλά κουτάκια αλουμινίου.
Μια από τις βασικές αιτίες της κρίσης που βιώνουμε, ίσως η σημαντικότερη, είναι η παραγωγική αποδιάρθρωση της χώρας την τελευταία 20ετία. Πιστεύετε ότι ο υποδειγματικός αγώνας που δίνετε και η πρόταση που κάνετε να αναλάβουν τη διεύθυνση των επιχειρήσεων που κλείνουν οι ίδιοι οι εργαζόμενοι μπορούν να αποτελέσουν μια συνολική πρόταση προς την κοινωνία;
Αυτός είναι ο στόχος μας. Οι εργαζόμενοι έχουμε τη δυνατότητα, με τη δημιουργία εργατικών συνεταιριστικών επιχειρήσεων, να αναλάβουμε τη διεύθυνση των επιχειρήσεων που κλείνουν και να αποδείξουμε ότι μπορούμε να το κάνουμε καλύτερα από τους εργοδότες, που θέτουν ως προτεραιότητα το κέρδος.
Θέλουμε να ανοίξουμε μια συνεταιριστική επιχείρηση με 65 ανθρώπους συνέταιρους, που θα διαθέτουν ο καθένας από μια μετοχή-μερίδιο και οι οποίοι θα δουλεύουν και θα αμείβονται με ίσους όρους. Αν θέλει κάποιος να αποχωρήσει, η μετοχή -έχουμε επιλέξει- να μη μεταβιβάζεται και να επιστρέφει στη συνέλευση των εργαζομένων. Παράλληλα, θα προσπαθήσουμε να αποφύγουμε την ύπαρξη υπαλλήλων, με εξαίρεση μία ή δύο θέσεις εργασίας που αρχικά τουλάχιστον μπορούν να καλυφτούν από μισθωτούς υπαλλήλους, καθώς απαιτούν συγκεκριμένες δεξιότητες που οι υπάρχοντες εργαζόμενοι δεν καλύπτουμε.
Μπορούμε να δημιουργήσουμε δίκτυα παραγωγής που θα έχουν ως προτεραιότητα την ικανοποίηση των βασικών κοινωνικών αναγκών αξιοποιώντας σε αυτήν την κατεύθυνση κάθε μορφή οικονομίας (π.χ. ανταλλακτικές μορφές). Παραγωγική ανασυγκρότηση δεν σημαίνει, αναγκαστικά, συμμαχία με τμήματα της αστικής τάξης. Αντίθετα, μόνο οι συνεταιριστικές μορφές οργάνωσης των επιχειρήσεων μπορούν να εγγυηθούν ότι η παραγωγική ανασυγκρότηση θα γίνει προς όφελος των εργαζομένων και των λοιπών κοινωνικών στρωμάτων, στις πόλεις και την ύπαιθρο, που φτωχαίνουν ολοένα και περισσότερο.
Καραβάνι Αλληλεγγύης
Ένα σημαντικό κύμα αλληλεγγύης εκδηλώθηκε σε όλη τη χώρα απέναντι στον αγώνα που δίνουν οι εργαζόμενοι της ΒΙΟΜΕ. Αυτό ακριβώς είναι και το πιο ελπιδοφόρο μήνυμα που εκπέμπει ο αγώνας αυτός (μαζί βεβαίως με την αποφασιστικότητα που δείχνουν οι εργαζόμενοι). Αυτό θεωρεί και ο πρόεδρος του σωματείου τον κύριο σταθμό του αγώνα τους, απαντώντας σε σχετική ερώτηση του Δρόμου. «Αναμφίβολα, ο κύριος σταθμός του αγώνα μας είναι το Καραβάνι Αλληλεγγύης. Στη διάρκεια αυτού πραγματοποιήθηκαν εκδηλώσεις σε Αλεξανδρούπολη, Κομοτηνή, Καβάλα, Σέρρες, Ξάνθη, Γιάννενα, Πάτρα, Χαλκίδα, Βόλο, Λάρισα, Σύρο, Χανιά, Ρέθυμνο, Ηράκλειο όπου ενημερώθηκε πολύς κόσμος για τον αγώνα μας, και έπεται συνέχεια. Διάφοροι χώροι μάς έχουν προσφέρει την αλληλεγγύη τους – άλλοι περισσότερο και άλλοι λιγότερο. Βασικό ρόλο στην υπόθεσή μας παίζει η Πρωτοβουλία Αλληλεγγύης που έχει σχηματισθεί και είναι ανοιχτή σε οποιονδήποτε θελήσει να συμμετάσχει. Το καραβάνι ήταν ο κορυφαίος σταθμός, όπως σας είπα, σε αυτό το κομμάτι για εμάς, γιατί ήρθαμε σε επαφή με πάρα πολύ κόσμο και γνωστοποιήσαμε την υπόθεση. Πλέον ο αγώνας μας περνάει σταδιακά σε άλλη φάση, καθώς η υπόθεση μας έγινε ήδη γνωστή».
