Χρησιμοποιείται ποικιλοτρόπως η βάρβαρη δολοφονία στα γραφεία της σατιρικής εφημερίδας
Του Ερρίκου Φινάλη
Η δολοφονία 12 ανθρώπων από φανατικούς ισλαμιστές στα γραφεία της εβδομαδιαίας σατιρικής εφημερίδας Charlie Hebdo, στο Παρίσι, έχει συγκλονίσει τη Γαλλία και ολόκληρη την Ευρώπη. Στα θύματα συγκαταλέγεται η ραχοκοκαλιά της εφημερίδας, περιλαμβανομένου του εκδότη της, τεσσάρων ακόμη κορυφαίων Γάλλων σκιτσογράφων και τριών αρθρογράφων, καθώς και ο θυρωρός, ένας επισκέπτης και δύο αστυνομικοί – ο ένας εκ των οποίων, τραγική ειρωνεία, είναι μουσουλμάνος… Το αρχικό σοκ ακολούθησαν αυθόρμητες λαϊκές συγκεντρώσεις που πραγματοποιήθηκαν αυθημερόν σε δεκάδες γαλλικές πόλεις, αλλά και σε πολλές ακόμη χώρες σε όλο τον κόσμο, εκφράζοντας οδύνη και αποτροπιασμό για τη δολοφονική επίθεση.
Τέτοια «γεγονότα», που χαρακτηρίζονται από μεσαιωνικού τύπου βαρβαρότητα, πολλαπλασιάζονται απ’ άκρη σ’ άκρη του πλανήτη – πλέον, και στην Ευρώπη. Φαινομενικά ασύνδετες μεταξύ τους περιπτώσεις, από τον νεοναζί Μπρέιβικ που εκτέλεσε εν ψυχρώ 69 παιδιά σε μια κατασκήνωση της νορβηγικής σοσιαλιστικής νεολαίας ώς τους χτεσινούς ισλαμιστές μακελάρηδες του Παρισιού, μας ωθούν πραγματικά να αναρωτηθούμε για το τι είδους κόσμος διαμορφώνεται σήμερα, στον 21ο αιώνα, και με ευθύνη ποιων. Η εκλογικευμένη απανθρωποποίηση που βίωσε η Ευρώπη τον προηγούμενο αιώνα, ιδίως στη διάρκεια του 2ου Παγκόσμιου Πολέμου, επιστρέφει ανεξέλεγκτα. Μειώνεται δραματικά η απόσταση του «πολιτισμένου» κόσμου από «τριτοκοσμικές» καταστάσεις, π.χ. από τη φρικτή βία που ασκούν κράτος και ναρκομαφία στο Μεξικό…
Παράπλευρα κέρδη για το συνένοχο σύστημα
Μετά την πρώτη μέρα, όλες οι πλευρές ανασυντάσσονται και επιχειρούν να εντάξουν το μακελειό στους ιδιαίτερους σχεδιασμούς τους. Η κατεστημένη Ευρώπη, η ίδια που ασκούσε και ασκεί με πολύ πιο μαζικούς όρους μια εξίσου απάνθρωπη βαρβαρότητα επί των «απολίτιστων» λαών, βγαίνει διπλά ωφελημένη. Από τη μια αποκτά νέες δικαιολογίες για τη συνέχιση των αιματηρών επεμβάσεών της ανά τον κόσμο (τώρα θα ξανάρθει στη μόδα και ο «πόλεμος των πολιτισμών» του Χάντινγκτον…). Από την άλλη βρίσκει μια μοναδική ευκαιρία να χειραγωγήσει τις ευρωπαϊκές κοινωνίες που βράζουν από δυσαρέσκεια, ακόμη και οργή εναντίον του. Δεν είναι τυχαία η αντιτρομοκρατική πανστρατιά που κήρυξε η ηγεσία της Ε.Ε., ούτε οι υποκριτικές τελετές και τα σύμβολα πένθους που ανεμίζει η ευρωκρατία προσπαθώντας να ανακτήσει το κύρος της και να εμφανιστεί ως εγγυήτρια της ασφάλειας – ενώ, και με τα δικά της στάνταρ, έχει αποτύχει οικτρά και σ’ αυτό το επίπεδο.
Δεν θα αναφερθούμε εκτενώς στην αποτυχία των κρατικών υπηρεσιών να αποτρέψουν το μακελειό της Τετάρτης, παρόλο που βρίσκονταν, υποτίθεται, σε επιφυλακή και είχαν εντοπίσει τους δράστες όταν αυτοί επέστρεψαν από τη Συρία. Τις λεπτομέρειες της (μη) λειτουργίας των μηχανισμών που υποτίθεται προλαμβάνουν τέτοιες τραγωδίες πιθανά να τις μάθουμε πολύ αργότερα. Όπως και την επιβεβαίωση των πληροφοριών που δειλά-δειλά εμφανίζονται στα ψιλά των γαλλικών ΜΜΕ, ότι ο οπλισμός των δολοφόνων προερχόταν από εφόδια τα οποία είχε στείλει η Γαλλία στην ένοπλη συριακή αντιπολίτευση που πολεμά εναντίον του Άσαντ – ιδίως αφού όλοι γνωρίζουν πια πόσο ευρείς είναι οι δίαυλοι μεταξύ «μετριοπαθούς» και «τζιχαντιστικής» συριακής αντιπολίτευσης…
Πανηγύρι για τη «θεσμική» και την «αντισυστημική» Ακροδεξιά
Έχει ίσως μεγαλύτερη αξία να ανιχνεύσουμε πώς θα επιδράσει το μακελειό στην πολιτική και κοινωνική ζωή ενός από τα σημαντικότερα κράτη μέλη της Ε.Ε., αλλά και συνολικά της Ευρώπης, περιλαμβανομένης βέβαια και της Ελλάδας.
Η άμεση και θρασύτατη αντίδραση του Σαμαρά, που επιχείρησε να χρεώσει στον ΣΥΡΙΖΑ σχεδόν την ηθική αυτουργία της μαζικής δολοφονίας και να απειλήσει με επανάληψή της στην Ελλάδα αν η σημερινή αξιωματική αντιπολίτευση κερδίσει τις εκλογές, είναι ενδεικτική αυτών που θα ακολουθήσουν τις επόμενες μέρες και εβδομάδες. Στη Γαλλία οι παραδοσιακές πολιτικές δυνάμεις ποντάρουν στο φόβο που θα φιμώσει μια κοινωνία σε αναβρασμό, ενώ η Μαρίν Λεπέν έχει… ανέβει στα κάγκελα και κεφαλαιοποιεί την τραγωδία για λογαριασμό της Ακροδεξιάς με αριστοτεχνικό τρόπο, υπεραμυνόμενη της… ελευθερίας του Τύπου.
Τώρα βέβαια, χύνοντας κροκοδείλια δάκρυα για τους δολοφονημένους του Charlie Hebdo, η Λεπέν «ξεχνά» τη μήνυση που είχε καταθέσει εναντίον της εφημερίδας όταν αυτή δημοσίευσε σκίτσο που παρομοίαζε κι αυτήν και τους ψηφοφόρους της ως ένα… τεράστιο σκατό. Όπως και τα συστημικά ΜΜΕ, τα οποία δεν έχουν κατά τα άλλα αφήσει πέτρα που να μη σηκώσουν, αλλά δεν παρατήρησαν το κύμα μαζικού ενθουσιασμού που ξεσήκωσε το μακελειό ανάμεσα στους οπαδούς της Λεπέν. Οι ακροδεξιοί (που διακηρύσσουν ότι μισούν τους μουσουλμάνους) κατέκλυσαν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης με σχόλια όπως «Πήγαιναν γυρεύοντας» και «Καλά να πάθουν», αναφερόμενοι στα θύματα… Η αλήθεια είναι ότι η Ακροδεξιά, που μοιράζεται την ίδια απάνθρωπη λογική με τους ακραίους ισλαμιστές και (παρά τον φαινομενικό «αντισυστημισμό» της) βρίσκεται στον βαθύ πυρήνα αυτού του συστήματος, βγαίνει δυστυχώς κι άλλο ενισχυμένη από αυτήν την κατάσταση.
Οι αντιφάσεις που κρύβονται επιμελώς
Είναι τραγικά χρήσιμο να θυμίζει κανείς διαρκώς το γεγονός ότι στην Ευρώπη και όχι μόνο, δεν παρατηρείται η παραμικρή αλληλοεξόντωση υποτιθέμενων ορκισμένων εχθρών. Για παράδειγμα, οι νεοναζί δεν χτυπούν ποτέ οργανωμένους ισλαμιστές, και τανάπαλιν. Για να περιοριστούμε στα παραδείγματα που ήδη χρησιμοποιήσαμε, πέρα από τα «τυφλά» χτυπήματα (που και πάλι εξοντώνουν απλούς πολίτες ή μετανάστες) τα θύματα στοχευμένων επιθέσεων είναι σχεδόν πάντα οι κοινοί αντίπαλοι αυτών των δύο κατηγοριών. Ο Μπρέιβικ δεν δολοφόνησε ισλαμιστές, ούτε καν μετανάστες, αλλά νέους συμπατριώτες του στους οποίους καταλόγισε την ευθύνη για την «πολυπολιτισμική» κοινωνία που μισεί. Και οι προχτεσινοί δολοφόνοι δεν άνοιξαν πυρ εναντίον ακροδεξιών που κυνηγούν ομοθρήσκους τους, αλλά εναντίον προοδευτικών Γάλλων που, όντως, αντιπαθούν το Ισλάμ αλλά βρίσκονται στον αντίποδα της Λεπέν.
Από εκεί και πέρα, χρειάζεται να επισημανθεί και το γεγονός ότι οι «ανεπτυγμένες» χώρες έχουν χάσει και τη βούληση και την ικανότητα να ενσωματώσουν, έστω κουτσά-στραβά, εκατομμύρια νέων ανθρώπων που π.χ. έχουν γεννηθεί στη Γαλλία, τυπικά είναι πολίτες της, αλλά δεν έχουν ούτε μέλλον ούτε ταυτότητα. Δεν χρειάζεται ιδιαίτερες επιστημονικές γνώσεις κάποιος για να καταλήξει σ’ αυτή τη διαπίστωση: αρκεί να διασχίσει τα αόρατα σύνορα του Παρισιού, λόγου χάρη, και να βρεθεί σε ένα άλλο σύμπαν, αυτό των γκετοποιημένων προαστίων του. Κάπως έτσι εξηγείται το γεγονός ότι εκατοντάδες, χιλιάδες νέοι από ολόκληρο το Δυτικό κόσμο, μάλιστα όχι μόνο μουσουλμάνοι αλλά και γόνοι «λευκών χριστιανικών οικογενειών», σαγηνεύονται από τη στράτευση σε έναν απόλυτο σκοταδισμό και σπεύδουν στην άλλη άκρη του κόσμου να τιμωρήσουν (έτσι νομίζουν…) ένα σύστημα που τους έχει ξεβράσει. Μόνο που τώρα, αφού βαφτιστούν στη φρίκη και εξοπλιστούν με απανθρωπιά και πολυβόλα, επιστρέφουν για να συνεχίσουν τον πόλεμο στην καρδιά του τέρατος που τους γέννησε.
Τι είναι, επιτέλους, αυτό το Charlie Hebdo;
Αν δεν ήταν τραγικά όσα συνέβησαν, θα ήταν για γέλια οι αρχικές τουλάχιστον περιγραφές της επίμαχης σατιρικής εφημερίδας από τους περισσότερους Έλληνες «αναλυτές» – που ανάθεμα κι αν την είχαν ακούσει ποτέ στη ζωή τους μέχρι αυτή τη μοιραία Τετάρτη. Ο Εβδομαδιαίος Τσάρλι ξεκίνησε να εκδίδεται μετά την απαγόρευση του σατιρικού περιοδικού Χάρα-Κίρι το 1970, όταν αυτό τόλμησε την υπέρτατη ιεροσυλία: να διακωμωδήσει το θάνατο του στρατηγού Ντε Γκολ. Σταμάτησε να κυκλοφορεί το 1981 και αναβίωσε το 1992.
Πρόκειται για ένα έντυπο που διακωμωδεί, με προκλητικό τρόπο, ό,τι ιερό και όσιο, πλην ίσως του «κλασικού» πολιτικού φιλελευθερισμού και των ιδεωδών των αστικών επαναστάσεων – εξού και η έντονη νότα αντικληρικαλισμού και η συνακόλουθη οργή εναντίον του από τους εκπροσώπους όλων των θρησκειών. Τα τελευταία χρόνια δείχνει ιδιαίτερη προτίμηση να επιτίθεται στους «σκοταδιστές του Ισλάμ» αλλά και στη γαλλική Ακροδεξιά. Αυτή η «γραμμή» έχει προκαλέσει ανάμεικτα αισθήματα π.χ. στη Λεπέν, που υπεράσπιζε την «ελευθερία του λόγου και του Τύπου» όταν η εφημερίδα παρωδούσε τον Μωάμεθ, αλλά τη μήνυσε όταν γελοιοποιήθηκε με τη σειρά της στα εξώφυλλα του Charlie Hebdo.
Ένα σκοτεινό σημείο ήταν η απόλυση, το 2008, ενός εκ των κορυφαίων συντελεστών του, του καρτουνίστα Σινέ, που κατηγορήθηκε για αντισημιτισμό. Στο Charlie Hebdo μεγαλουργούσαν με τα αιρετικά σκίτσα τους μερικοί από τους σπουδαιότερους Γάλλους καλλιτέχνες του είδους: ο θρυλικός Βολίνσκι, ο Καμπί, ο Σαρμπ, ο Τινιού, ο Ονορέ… Κανείς τους δεν υπάρχει πια: ήταν ανάμεσα στα θύματα του μακελειού της Τετάρτης.
