Αποκωδικοποιώντας το προσχέδιο του προϋπολογισμού. Του Γιώργου Τοζίδη
Η κατάθεση του προσχεδίου του Προϋπολογισμού για το 2014 αποτέλεσε ένα ακόμη βήμα στην πορεία οικοδόμησης ενός ευνοϊκού κλίματος για την κυβέρνηση το οποίο να μπορεί να το αξιοποιήσει στην περίπτωση προσφυγής στις κάλπες. Μια μαγική εικόνα που φιλοτεχνείται μεθοδικά τους τελευταίους μήνες και που στοιχεία της, εκτός του προσχεδίου, αποτελούν η «έξοδος από τα μνημόνια το 2014», η «θεωρία των δύο άκρων», η Ελλάδα ως «φάρος σταθερότητας σε μια περιοχή με πολλά προβλήματα» και η «επικείμενη ελάφρυνση των βαρών των φτωχότερων κοινωνικών στρωμάτων».
Το προσχέδιο του Προϋπολογισμού αποτελεί ακραίο δείγμα της δημιουργικής λογιστικής στην οποία, άλλωστε, έχει διαπρέψει ο Γ. Στουρνάρας (ήταν πρόεδρος του Συμβουλίου Οικονομικών Εμπειρογνομώνων μέχρι το 2000 και υπεύθυνος για τη δημιουργική λογιστική που επέτρεψε την είσοδο της Ελλάδας στην ΟΝΕ).
Κύρια χαρακτηριστικά του προσχεδίου:
1. Η καταγραφή πρωτογενούς πλεονάσματος συνολικού ύψους 344 εκατομμυρίων ευρώ (0,2% επί του ΑΕΠ) το 2013. Το πρωτογενές «πλεόνασμα» οφείλεται στη μη υλοποίηση συγκεκριμένων δεσμεύσεων όπως η μη επιστροφή φόρων συνολικού ύψους 663 εκατομμυρίων ευρώ, η μείωση των επενδυτικών δαπανών κατά 1,3 δισ. ευρώ, η μη καταβολή πολυτεκνικών επιδομάτων και επιδομάτων θέρμανσης συνολικού ύψους 375 εκατομμυρίων ευρώ. Όπως γίνεται εύκολα αντιληπτό, η καταβολή των παραπάνω θα είχε ως αποτέλεσμα την εμφάνιση πρωτογενούς ελλείμματος συνολικού ύψους άνω των 2 δισ. ευρώ. Η κυβέρνηση όμως έχει ανάγκη την εμφάνιση πρωτογενούς πλεονάσματος προκειμένου να συντηρήσει τις προσδοκίες για ελάφρυνση του δημόσιου χρέους, αποκομίζοντας και τα σχετικά πολιτικά οφέλη.
2. Η καταγραφή δημοσιονομικού ελλείμματος συνολικού ύψους 4,42 δισ. ευρώ (2,4 του ΑΕΠ) στο οποίο, όμως, δεν συμπεριλαμβάνονται οι δαπάνες υποστήριξης των τραπεζών (19,102 δισ. ευρώ) παρ’ ότι σύμφωνα με τη μεθοδολογία της Eurostat (ESA95) θα έπρεπε να περιλαμβάνονται. Ο ισχυρισμός της κυβέρνησης ότι οι συγκεκριμένες δαπάνες αντικρίζονται με μετοχές των οποίων η μεταπώληση θα μειώσει το δημόσιο χρέος δεν προκύπτει από τις συνθήκες που επικρατούν στην αγορά. Επιπλέον, εκκρεμεί η νέα αξιολόγηση των κεφαλαιακών αναγκών των τραπεζών από την BlackRock…
3. Η πρόβλεψη για πρωτογενές πλεόνασμα 2,8 δισ. ευρώ (ή 1,6% του ΑΕΠ) για το 2014 στηρίζεται στα εξής στοιχεία:
Α. Τη μείωση των δαπανών κατά 3,123 εκατομμύρια ευρώ που θα προέλθει από περικοπές στην κοινωνική ασφάλιση, την περίθαλψη και τις συντάξεις επιτείνοντας τη διάλυση του κοινωνικού κράτους.
Β. Την αύξηση των φορολογικών εσόδων κατά 2,554 εκατομμύρια ευρώ παρά την ήδη υπέρμετρη φορολογική επιβάρυνση επιχειρήσεων και νοικοκυριών που έχει εκτινάξει τις ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις τους στα 61,52 δισ. ευρώ. είναι χαρακτηριστικό ότι μόνο τον Αύγουστο οι ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις αυξήθηκαν κατά 1,032 εκατομμύρια ευρώ ενώ ο αριθμός των φορολογουμένων που δεν μπορούν να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους ανέρχεται σε 2,8 εκατομμύρια.
Γ. Την εμφάνιση αυξημένων πλεονασμάτων στους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης και Κοινωνικής Ασφάλισης.
Δ. Την πρόβλεψη για αύξηση του ΑΕΠ κατά 0,6% για την οποία θριαμβολογεί (!) το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης. Πρόκειται για άκρως επισφαλή πρόβλεψη καθώς στο προσχέδιο προβλέπεται ότι η ιδιωτική κατανάλωση θα μειωθεί κατά 1,6% (έναντι μείωσης 6,7% το 2013), η δημόσια κατά 4% (έναντι μείωσης 4,9% το 2013), οι μισθοί και οι συντάξεις θα εξακολουθήσουν να μειώνονται (άμεσα και έμμεσα μέσω της φορολογίας και των απολύσεων) και άρα απομένουν οι εξαγωγές που εξαρτώνται από τη διεθνή συγκυρία και οι επενδύσεις. Σημειώνεται ότι το πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων έχει επανειλημμένα περικοπεί προκειμένου να επιτευχθούν οι δημοσιονομικοί στόχοι.
Η δημοσιοποίηση εκ μέρους της Τράπεζας της Ελλάδος του δυσμενους σεναρίου για τα τεστ αντοχής των τραπεζών προ προβλέπει ύφεση για το 2014 και 2015 και επιστροφή σε θετικούς ρυθμούς το 2016 είναι η πιο εκκωφαντική αμφισβήτηση της πρόβλεψης της κυβέρνησης.
4. Σύμφωνα με το προσχέδιο, προβλέπεται μείωση του δείκτη της ανεργίας από 27% το 2013 σε 26% το 2014,. Παρά τις αντίθετες προβλέψεις του ΙΝΕ-ΓΣΕΕ (34% μέχρι το 2016), ΔΝΤ (27% το 2014) κ.α., η κυβέρνηση προβλέπει μείωση της ανεργίας για το 2014, επικαλούμενη τα στοιχεία του υπουργείου Εργασίας (πρόγραμμα ΕΡΓΑΝΗ). Αποκρύπτει όμως ότι ακόμη και με βάση αυτά τα αμφισβητούμενα στοιχεία, το 64,11% των νέων προσλήψεων αφορούν σε θέσεις υποαμειβόμενης απασχόλησης και μόλις το 35,89% σε θέσεις πλήρους απασχόλησης.
Επιπλέον, καταργούνται θέσεις εργασίας σε τομείς αιχμής της οικονομίας όπως είναι οι τράπεζες (προβλεπόμενη κατάργηση 10.000 θέσεων εργασίας), ο ΟΤΕ (το χρονικό διάστημα Α’ εξάμηνο 2012 – Α’ εξάμηνο 2013 καταργήθηκαν 1.776 θέσεις, νέο πρόγραμμα «εθελούσιας εξόδου» για 2.000 εργαζόμενους) ενώ εκκρεμούν οι αποφάσεις για τις αμυντικές βιομηχανίες, τη Λάρκο κ.α. Παράλληλα, συνεχίζεται το κύμα πτωχεύσεων των ιδιωτικών επιχειρήσεων (κυρίως στον τομέα της μεταποίησης) όπου σύμφωνα με το προσχέδιο το ποσοστό απασχόλησης (στο σύνολο των εργαζομένων) μειώθηκε από 21,2% το 2009 σε 15,8% το 2012. Αρνητικές επιπτώσεις στην απασχόληση θα έχει και η υλοποίηση των ιδιωτικοποιήσεων όπως έχει δείξει και η πρόσφατη εμπειρία. Σημειώνεται, επίσης, ότι παρά την αύξηση του τουρισμού η απασχόληση επηρεάστηκε ελάχιστα λόγων των συνθηκών που επικρατούν στον συγκεκριμένο κλάδο (μερική απασχόληση, αδήλωτη εργασία).
Τα παραπάνω στοιχεία είναι, μόνο, ενδεικτικά της μαγικής εικόνας που προσπαθεί να δημιουργήσει η κυβέρνηση με την κατάθεση του προσχεδίου του προϋπολογισμού για το 2014. Δεν αρκεί, όμως, να καταδεικνύεται η δυσαρμονία μεταξύ των αριθμών και της πραγματικότητας που βιώνει η πλειοψηφία της ελληνικής κοινωνίας. Απαιτείται άμεσα η κατάθεση ενός εναλλακτικού σχεδίου προϋπολογισμού που σε συνδυασμό με τα μέτρα άμεσης ανακούφισης που έχουν εξαγγελθεί από τον πρόεδρο του ΣΥΡΙΖΑ θα δώσουν ελπίδα και προοπτική στον ελληνικό λαό.
Αν όχι τώρα, πότε;
