Στη Γαλλία μέσα σε λιγότερο από δύο εβδομάδες πραγματοποιήθηκαν δύο εντυπωσιακές απεργιακές κινητοποιήσεις, συνοδευόμενες από μαζικότατες διαδηλώσεις απ’ άκρη σε άκρη της χώρας. Πάνω από ένα εκατομμύριο Γάλλοι πορεύτηκαν στις 19 Ιανουαρίου με συνθήματα ενάντια στην πολιτική των ελίτ και του Μακρόν, με αιχμή τη συνταξιοδοτική «μεταρρύθμιση». Και πολύ περισσότεροι, πάνω από δύο εκατομμύρια, στις 31 Ιανουαρίου. Ακόμη και το Υπουργείο Εσωτερικών, που πάντα κάνει μια… γερή έκπτωση στις καταμετρήσεις του, ανακοίνωσε ότι στις 31/1 διαδήλωσαν περισσότεροι από 1.270.000 Γάλλοι (2,8 εκατομμύρια σύμφωνα με τη CGT). Όπως σημειώνουν πολλοί αναλυτές, και μάλιστα μεγάλων αστικών ΜΜΕ, ο καβγάς για τους αριθμούς μικρή σημασία έχει: τέτοια κινητοποίηση είχε να εκδηλωθεί σχεδόν 30 χρόνια, από το 1995.
Την ίδια στιγμή η Βρετανία γνωρίζει διαρκή κλιμάκωση των απεργιών και διαμαρτυριών, τη μεγαλύτερη εδώ και μια δεκαετία. Εκατοντάδες χιλιάδες νοσοκομειακοί, ταχυδρόμοι, εκπαιδευτικοί, σιδηροδρομικοί, εργαζόμενοι στις οδικές μεταφορές και στα κάτεργα της «νέας οικονομίας» απέργησαν και διαδήλωσαν την Τετάρτη. Το πλήγμα στο κύρος της κυβέρνησης Σούνακ, είναι βαρύ – πόσο μάλλον που ήδη έχει τρωθεί από τις αλλεπάλληλες παραιτήσεις υπουργών αναμεμειγμένων σε σκάνδαλα. Οι Βρετανοί μπορεί να μην είναι και πολύ ριζοσπάστες, αλλά και η αυτοσυγκράτηση έχει τα όριά της. Ιδίως όταν πολλοί υπήκοοι του Στέμματος κρυώνουν, δεν τρώνε αρκετά και δυσκολεύονται να πληρώσουν ακόμη και το νοίκι τους, ενώ μια χούφτα ζάπλουτοι κάνουν πάρτι.
Κινητοποιήσεις (και) για την αποτροπή της κλιμάκωσης του πολέμου
Παρόμοιες διαθέσεις κυριαρχούν και στη γειτονική Ιρλανδία, η λαϊκή πλειοψηφία της οποίας υποφέρει από την έλλειψη αξιοπρεπούς και προσιτής στέγης, την ακρίβεια στην ενέργεια, τα τρόφιμα και άλλα βασικά αγαθά, καθώς και την αποσάθρωση του συστήματος υγείας και γενικά του δημόσιου τομέα. Το ίδιο μοτίβο στοιχειώνει τις ελίτ στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες, αν και σχεδόν πουθενά δεν βρίσκει πολιτική έκφραση. Ακόμη κι έτσι, αρχίζει να ακούγεται όλο και πιο δυνατά η δυσαρέσκεια για την κατρακύλα του βιοτικού επιπέδου, η απορία –που συχνά γίνεται θυμός– για το φυλλορρόημα της δημοκρατίας, όπως και η αντίθεση στην περαιτέρω πολεμική εμπλοκή και τους κινδύνους που αυτή φέρνει. Από την Ιβηρική χερσόνησο ως την κεντρική Ευρώπη, πολλαπλασιάζονται οι ειδήσεις για μικρές και μεγάλες διαμαρτυρίες. Την ίδια ώρα στον σκανδιναβικό Βορρά, με πρώτη τη Σουηδία, παρατηρείται κάθετη μείωση του «ενθουσιασμού» για ΝΑΤΟϊκές περιπέτειες.
Στη Γερμανία δυναμώνουν οι διαμαρτυρίες για την ακόμη βαθύτερη, επικίνδυνη ανάμειξή της στην ουκρανική σύρραξη. Αν και η μεγάλη πλειοψηφία των πολιτών την απεύχεται, γίνεται πράξη με τις όλο και πιο «τολμηρές» αποφάσεις μιας συγκυβέρνησης στην οποία οι πιο φιλοπόλεμοι διαρκώς κερδίζουν πόντους. Εξάλλου ήταν η ίδια η πρώην καγκελάριος Μέρκελ που πρόσφατα παραδέχθηκε δημοσίως ότι οι ειρηνευτικές συμφωνίες του Μινσκ ήταν ένα «κόλπο» της Δύσης, με στόχο να κερδηθεί χρόνος για τον εξοπλισμό της Ουκρανίας και την προετοιμασία του ΝΑΤΟ… Έτσι ο επίσημος γερμανικός κόσμος εκών-άκων φοράει το χακί, και οι φιλειρηνικοί διαδηλωτές νιώθουν πολιτικά μόνοι. Μόνο αποσυνάγωγοι του πολιτικού συστήματος, όπως η Ζάρα Βάγκενκνεχτ, τολμούν να λένε τα πράγματα με το όνομά τους [βλ. και πλαίσιο στη διπλανή σελίδα].
Φρέσκες δυνάμεις δίνουν τον τόνο
Το εντυπωσιακό, που επισημαίνεται με ανησυχία από τους συστημικούς αναλυτές, είναι ότι πλέον στους δρόμους δεν βγαίνουν μόνο οι «συνήθεις ύποπτοι». Άλλωστε οι περισσότερες ηγεσίες των… εκπαιδευμένων στις κινητοποιήσεις έχουν κουρνιάξει κάτω από τα φτερά των ελίτ και πλέον βγάζουν γλώσσα μόνο για τα… τριτεύοντα. Κατά τα άλλα, μηρυκάζουν τις «Δυτικές αξίες» μαζί με μια γερή δόση πολιτικής ορθότητας – με άλλα λόγια, απέχθειας προς τον «λαϊκισμό» και τους πληβείους. Το νέο λοιπόν στοιχείο (ή όχι και τόσο νέο, τουλάχιστον για τη Γαλλία, όπου τα Κίτρινα Γιλέκα αποτελούν ζώσα μνήμη) είναι ότι πολλοί απεργοί, και πολλοί διαδηλωτές, δεν είχαν ως τώρα ποτέ απεργήσει ή διαδηλώσει. Σήμερα όμως τους βλέπει κανείς να συρρέουν κατά χιλιάδες σε συνελεύσεις, συγκεντρώσεις και πορείες, άπειροι, αλλά θυμωμένοι και αποφασισμένοι. Αυτοί αποτελούν πια την ψυχή της αντίστασης. Και προκαλούν το μεγαλύτερο φόβο, τόσο στις ελίτ, όσο και στις παραδοσιακές κομματικές και συνδικαλιστικές ηγεσίες, που έχουν αναδειχθεί σε εξπέρ των ζογκλερικών κυβιστήσεων.
Η συνειδητοποίηση της πραγματικότητας και η οικοδόμηση αντιστάσεων σε εποχές σκοτεινές, με τους φαινομενικά παντοδύναμους «ολίγους και εκλεκτούς» να οργιάζουν σε βάρος των πολλών, είναι το πιο δύσκολο έργο. Δεν είναι όμως αδύνατο, και οπωσδήποτε είναι από πολλές απόψεις απελευθερωτικό. Μπορεί να το βεβαιώσει ο ωρομίσθιος που για πρώτη φορά στη ζωή του διαδήλωσε τις προάλλες σε μια γαλλική κωμόπολη, η Βρετανίδα νοσηλεύτρια που κι αυτή για πρώτη φορά έκανε προχθές απεργία, κι εκατομμύρια ακόμη άνθρωποι που αφυπνίζονται σε όλη την Ευρώπη.
Το οξυγόνο της αντίστασης
Οι συνήθεις «εξηγήσεις» για τα πολλαπλά πλήγματα στους όρους διαβίωσης και στα κοινωνικά και δημοκρατικά δικαιώματα της πλειοψηφίας των κατοίκων της Γηραιάς Ηπείρου (φταίει η πανδημία, φταίει ο Πούτιν κ.ο.κ.) πείθουν όλο και λιγότερους. Φαίνεται ότι πολλοί στην Ευρώπη αφυπνίζονται σταδιακά από τον λήθαργο που επιβλήθηκε, πρώτα με τους εγκλεισμούς και τα «μέτρα έκτακτης ανάγκης», κι έπειτα με τον ρωσικό μπαμπούλα και την πανστρατιά εναντίον του, από την οποία κερδισμένες βγαίνουν μόνο –ή κυρίως– οι ΗΠΑ. Και φυσικά μια χούφτα πολυεθνικές και δισεκατομμυριούχοι, που εν μέσω τεράστιας και πολύπλευρης κρίσης αβγατίζουν τα κλεμμένα λεηλατώντας κι άλλο τους πληβείους.
Προχθές η Shell ανακοίνωσε κέρδη ύψους 39,9 δισεκατομμυρίων δολαρίων για το 2022: τα διπλάσια σε σχέση με το 2021, και τα υψηλότερα από τότε που υπάρχει! Η ExxonMobil ανακοίνωσε κέρδη 55,7 δισεκατομμυρίων δολαρίων: υπερδιπλάσια σε σχέση με το 2021. Το σπουδαίο στην προκειμένη περίπτωση δεν είναι οι αριθμοί που ζαλίζουν, αλλά ότι όλο και περισσότεροι άνθρωποι καταλαβαίνουν ή υποψιάζονται πώς επιτεύχθηκαν. Έτσι ώστε ακόμη και ο ίδιος ο Μπάιντεν να παριστάνει τον… θυμωμένο με την κερδοσκοπία της «Big Oil», για να μην χρεωθεί το γεγονός ότι ο ίδιος της έστρωσε τον δρόμο. Φυσικά δεν είναι μόνο η Big Oil: η Big Pharma, η Big Food και οι λοιπές Big, όπως φυσικά και η πολεμική βιομηχανία, δεν προλαβαίνουν να μετρούν τα υπερκέρδη τους.
Οι Ευρωπαίοι ομόλογοι του Αμερικανού προέδρου, όμως, αποφεύγουν τις κακοτοπιές του… μπαϊντενικού λαϊκισμού: όντας σχεδόν όλοι πια υπαλληλίσκοι εντελώς αναλώσιμοι, και έχοντας δεθεί οι ίδιοι χειροπόδαρα στο πολεμικό άρμα του ευρωατλαντισμού, δεν έχουν την πολυτέλεια να ρίχνουν ούτε καν ντουφεκιές στον αέρα. Έτσι συνεχίζουν αλαζονικά το μονότονο τροπάρι του «δεν φταίμε ποτέ εμείς», και επιταχύνουν τις «μεταβάσεις» που μετατρέπουν την Ευρώπη σε τριτοκοσμικό τοπίο – ου μην και σε ραδιενεργό νεκροταφείο, αν συνεχίσουν να μοστράρουν τις γυαλιστερές απ’ έξω και ξεχαρβαλωμένες από μέσα περικεφαλαίες τους.
Οι ελίτ δεν θα έπρεπε λοιπόν να ξαφνιάζονται που οι μέχρι πρότινος μεμονωμένες, αποσπασματικές και ατελέσφορες αντιστάσεις (διότι αντίσταση υπάρχει και στις πιο μαύρες ώρες) αρχίζουν να πληθαίνουν. Πολιτικά ορφανές, καθότι η αυτοαποκαλούμενη ευρωπαϊκή αριστερά πέρασε εδώ και χρόνια στην απέναντι όχθη, αλλά κοινωνικά όλο και πιο ισχυρές, οι αντιστάσεις αποτελούν το οξυγόνο των πολλών σε μια Ευρώπη που ασφυκτιά.
Σκοντάφτοντας στον Παγκόσμιο Πόλεμο
της Σάρα Βάγκενκνεχτ*
Η πείνα της ουκρανικής ηγεσίας για όπλα φαίνεται να είναι απεριόριστη. Μόλις οι ΗΠΑ και η Γερμανία ανακοίνωσαν ότι θα προμηθεύσουν άρματα μάχης Leopard και Abrams στην Ουκρανία, ο Ζελένσκι ζήτησε και μαχητικά αεροσκάφη και πυραύλους. Ο καγκελάριος Σολτς απέκλεισε την παράδοση μαχητικών αεροσκαφών ή την 
«Διεξάγουμε πόλεμο εναντίον της Ρωσίας», είπε η Γερμανίδα υπουργός Εξωτερικών σε συνεδρίαση του Συμβουλίου της Ευρώπης. Μήπως η κυρία Μπέρμποκ δεν ξέρει τι λέει; Ή μήπως σκοπεύει να στείλει Γερμανούς στρατιωτικούς να επανδρώσουν γερμανικά άρματα μάχης στη μάχη κατά της Ρωσίας, αφού δεν υπάρχει χρόνος για την εκπαίδευση Ουκρανών στρατιωτικών; Εκτός κι αν έχουμε εξαπατηθεί όλοι, και αυτή η εκπαίδευση έχει γίνει προ πολλού, με την αποστολή των Leopard να έχει στην πραγματικότητα ήδη αποφασιστεί προ μηνών…
«Είναι δύσκολο να φανταστούμε τη νίκη χωρίς αεροπορία», δήλωσε ο Ουκρανός αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών. Έτσι, η Δύση θα πρέπει να αποφασίσει: θα παίξει ρωσική ρουλέτα και θα διακινδυνεύσει πυρηνικό πόλεμο για μια νίκη της Ουκρανίας; Ή θα έρθουν στα σύγκαλά τους οι ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ, και θα πείσουν την Ουκρανία να δεχτεί μια συμβιβαστική ειρήνη; Αλλά τότε, πόσο κυνικό είναι να ενθαρρύνουν την ουκρανική ηγεσία να στείλει δεκάδες χιλιάδες, ίσως εκατοντάδες χιλιάδες περισσότερους ανθρώπους στο θάνατο, προμηθεύοντας συνεχώς νέα όπλα;
Βρισκόμαστε σε μια καθοδική πορεία που μπορεί να καταλήξει σε παγκόσμιο πόλεμο και πυρηνική αποκάλυψη. Προκειμένου να εισέλθει στον πόλεμο, η Δύση θα πρέπει να θυσιάσει ακριβώς εκείνες τις «αξίες» που χρησιμοποιήθηκαν για να τον δικαιολογήσουν – πάνω απ’ όλα την ελευθερία της έκφρασης και τη δημοκρατία. Διότι ένα τέτοιο βήμα στην άβυσσο δύσκολα θα έβρισκε υποστήριξη στον κόσμο… Στον συνασπισμό των τανκς και των βομβαρδιστικών, τον οποίο σφυρηλατούν τμήματα της άρχουσας ελίτ, πρέπει να αντιτάξουμε έναν μεγάλο συνασπισμό των λογικών ανθρώπων. Αυτός ο συνασπισμός πρέπει να υψώσει τις πολλές φωνές του και να αντισταθεί παντού.
* Το παρόν κείμενο, που εδώ αποδίδεται ελαφρά συντετμημένο, δημοσιεύθηκε στις 28/1/2023 στην εφημερίδα Junge Welt (www.jungewelt.de).
