Μπορεί η αξιολόγηση να έκλεισε, μπορεί και όχι. Ελάχιστοι πια πιστεύουν ότι κάτι καλό θα βγει από αυτή την ιστορία. Αυτό όμως που έχει επίσης ενδιαφέρον είναι ο τρόπος με τον οποίο διεξάγονται, καταγράφονται και προβάλλονται οι «διαπραγματεύσεις» ανάμεσα στην ελληνική πλευρά και τους δανειστές. Δεν είμαστε μέσα στα κλειστά δωμάτια των ευρωπαϊκών ξενοδοχείων και οργανισμών για να ξέρουμε τις λεπτομέρειες για τα ήθη των συνομιλιών. Η αλήθεια είναι βέβαια ότι αρκετοί πρώην Συριζαίοι – που προς τιμήν τους παραιτήθηκαν – είχαν συμμετάσχει σε διάφορες ομάδες διαπραγματεύσεων και καλό θα ήταν να μεταφέρουν στους κοινούς θνητούς την εμπειρία τους. Όχι για χάρη μιας περιέργειας ή μονάχα προς ενημέρωση για το τι στάση κράτησε ο καθένας, αλλά γιατί συχνά οι τρόποι και οι μορφές αναδεικνύουν πολύ περισσότερα για το πώς λειτουργεί το «πράμα». Ακόμα και τα χαστουκάκια, τα φιλικά χτυπήματα στην πλάτη, τα παιχνιδάκια με τις γραβάτες, οι προκλητικές δηλώσεις αξιωματούχων μοιάζουν να σχετίζονται και να σηματοδοτούν κάτι πιο βαθύ από απλές συμπεριφορές και προσωπικά χούγια.
Στις μεγάλες ιδιωτικές εταιρείες τα συμβόλαια που περιγράφουν το καθεστώς και τις σχέσεις εργασίας περιλαμβάνουν διάφορους ακόμα όρους που επιβάλλουν αρκετούς κανόνες εχεμύθειας. Τι έχει δικαίωμα να συζητά κάποιος εργαζόμενος για εταιρικά θέματα, τι γίνεται σε περίπτωση που σταματήσει να δουλεύει, ποιες οι ανάλογες υποχρεώσεις των χαμηλόβαθμων και των υψηλόβαθμων στελεχών. Όσα ξέρεις, όσα έμαθες, όσα έζησες είναι με έναν τρόπο περιουσία της εταιρείας, ενίοτε και εφ’ όρου ζωής.
Κάτι ανάλογο φαίνεται να συμβαίνει πια και στο πεδίο της πολιτικής. Το πολιτικό προσωπικό και όσοι παίρνουν μέρος σε διαπραγματεύσεις μοιάζουν να τηρούν έναν κώδικα σιωπής. Έτσι, στην τελευταία διαπραγμάτευση για το κλείσιμο της αξιολόγησης το σενάριο ήταν διαφορετικό από τα προηγούμενα. Τα επίσημα χείλη σιώπησαν, οι κραυγές για «κόκκινες γραμμές» απουσίαζαν και καμιά πληροφορία δεν δόθηκε για το τι ακριβώς συζητιέται, τι θέτει και τι διεκδικεί η κάθε πλευρά. Άλλοτε ο «κόσμος» ζυμώνεται μέσω ανακοινώσεων, πολώσεων, δηλώσεων, εικονικών μαχών ενώ τώρα απαγορεύεται να ειπωθεί το οτιδήποτε. Πλήρης άγνοια για το τι διακυβεύεται.
Οι ιθαγενείς έχουν υπογράψει με τους αποικιοκράτες ένα συμβόλαιο σιωπής. Ο κανόνας επιβάλει να ενημερωθούν οι «ενδιαφερόμενοι» μετά το πέρας της διαδικασίας. Η δημοσιότητα – η όποια δημοσιότητα – θα ανήκει σιγά-σιγά στο παρελθόν. Μαζί με τη λογοδοσία που η μεταδημοκρατική συνθήκη καταργεί στα διάφορα και ανεξέλεγκτα πεδία διαμεσολάβησης, διακυβέρνησης, αρμοδιοτήτων και αποφάσεων. Όλο και περισσότερο η πολιτική – ακόμα και εάν την περιορίσουμε στην όποια μορφή θεσμικής της άσκησης – στριμώχνεται σε σφαίρες και διεργασίες κλειστές, απρόσιτες και απροσπέλαστες.
Στην περίπτωσή μας βέβαια υπάρχει και κάτι ακόμα. Θα ήταν κάπως παράδοξο οι «δικοί» μας να υπογράφουν ό,τι τους δίνουν και να κολλήσουν στους τρόπους και τις ευγένειες. Μέσα στην όλη ξεφτίλα το να αποδεχτείς ότι δεν θα μιλάς στις «κάμερες» είναι πταίσμα. Μέχρι βέβαια να αλλάξει το κλίμα και να βγουν ξανά τα καριοφίλια από τα μπαούλα. Όχι προφανώς για να σωθεί η αξιοπρέπεια της χώρας, αλλά μπας και κρατηθούν οι «μαχητές» στην εξουσία.
Τάσος Βαρούνης
