Η διαφορά του γεωπολιτικού δυναμικού
ανάμεσα στις δύο χώρες αυξάνεται συνεχώς
υπέρ της Τουρκίας, και σε 20-30 χρόνια
θα είναι αβάσταχτη για την ελληνική πλευρά.
(Παναγιώτης Κονδύλης, «Το Βήμα», 1998)
Η διαχείριση των ελληνοτουρκικών από τις πολιτικές κομματικές ηγεσίες και τα δημοσιογραφικά παραρτήματά τους είναι άστοχη και λανθασμένη στην κύρια πλευρά της. Δεν έχει υπάρξει, ούτε σε περιόδους ύφεσης ούτε σε περιόδους έντασης, μια σωστή εμπεριστατωμένη ανάλυση της κατάστασης, με όλες τις παραμέτρους και όλες τις προσφερόμενες δυνατότητες και μια αποτελεσματική και βιώσιμη πολιτική διαρκείας σε σχέση με τους γείτονές μας. Φαίνεται από τα αποτελέσματα. Το ελληνικό κράτος, οι κυβερνήσεις, τα κόμματα, αλλά και οι εφημερίδας και τα πανεπιστήμια, δεν έχουν καν αρκετούς τουρκομαθείς. Είναι επιβεβαιωτικό της ένδειας ότι οι τούρκικες σπουδές, όπως και οι σλάβικες στο Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο, είναι ακόμα σε αρχικό στάδιο, ενώ χρειάζεται πληθώρα ανθρώπων που μελετούν την Τουρκία. Από όσους πρόξενους γνωρίζω μόνο ο Αλέξης Αλεξανδρής ήξερε πολύ καλά την τούρκικη γλώσσα και την τούρκικη ιστορία και κουλτούρα. Οι αποτυχίες, οι συσσωρευμένες εκκρεμότητες και τα αδιέξοδά μας, από το «κυπριακό» μέχρι τα τρέχοντα «ενεργειακά οικόπεδα», σχετίζονται μ’ αυτές τις ελλείψεις, αλλά ο πιο βασικός λόγος για την αστοχία είναι η κουλτούρα της εξάρτησης. Κανένα καθεστώς εξαρτημένο δεν μπορεί να έχει ανεξάρτητη εθνική πολιτική.
Άνισα μεγέθη
Όποιος χειρίζεται τα προβλήματα, βρίσκει μπροστά του τετελεσμένα και φραγμούς που έχουν δημιουργηθεί στις προηγούμενες φάσεις. Γι’ αυτό οι πολιτικοί τρέχουν πέρα-δώθε εκλιπαρώντας για στήριξη. Πώς, όμως, να καλύψεις τα τεράστια κενά σου όταν ο απέναντί σου έχει όγκο, θέση, σχέδιο, επιτελείο, δυναμική και μεγαλύτερη ισχύ σε διμερές και πολυμερές επίπεδο;
Το 1960, η Τουρκία είχε πληθυσμό 27 εκατομμύρια και η Ελλάδα 8,3 εκατ. Σήμερα, η Τουρκία έχει 81 εκατ. κατοίκους, ενώ η Ελλάδα γύρω στα 10,74 εκ. Και ενώ η Τουρκία πάει ολοταχώς για τα 90 εκατ., η Ελλάδα πάει ολοταχώς πίσω προς τα 8 εκατ. αφού από το 2010 που είχε ανέβει στα 11,12 εκατ. μέσα σε μια δεκαετία ο πληθυσμός της έχει μειωθεί κατά 380.000 άτομα και συνεχίζει να μειώνεται!
Η Ελλάδα ανήκει πλέον στην κατηγορία των «κατηφορικών» βαλκανικών κρατών, τόσο στο οικονομικό όσο και στο δημογραφικό, που σημαίνει ότι σταδιακά εξαϋλώνεται! Όπως η Βουλγαρία και η Αλβανία. Η πρώτη, το 1960 είχε πληθυσμό 7,83 εκατ. και η δεύτερη 1,63 εκατ. Το 1989-90, οι δύο χώρες είχαν πληθυσμό 9 εκατ. και 3,3 εκατ. αντίστοιχα, ενώ σήμερα η μεν Βουλγαρία είναι περίπου στα 7 εκατ. και η Αλβανία στα 2,9 εκατ. Αντιθέτως η Τουρκία η οποία το 2010 είχε 72,56 εκατ. κατοίκους, μέσα σε μια δεκαετία πρόσθεσε άλλα 8,5 εκατομμύρια! Το ίδιο συμβαίνει και με το Ιράν, μια άλλη χώρα που θέλουν οι Δυτικοί να καταστρέψουν, αλλά δεν μπορούν, το οποίο από 22 εκατ. κατοίκους το 1960 έφτασε σήμερα να έχει πάνω από 81 εκατ. κατοίκους εκ των οποίων 6,5 εκατ. προστέθηκαν στην τελευταία δεκαετία.
Αποκαλυπτική της οικονομικής καθίζησης είναι άλλη μια έκθεση της Eurostat. Πρώτη η Ελλάδα στην Ευρώπη στην αδυναμία των πολιτών να πληρώσουν τους λογαριασμούς για ηλεκτρικό, νερό, τηλέφωνο και θέρμανση σε ποσοστό 35,6% των νοικοκυριών, υψηλότερο κι από της δεύτερης Βουλγαρίας με 30,1%, ενώ το ποσοστό για την Κροατία και τη Ρουμανία, στην τρίτη και τέταρτη θέση, είναι πολύ πιο χαμηλό, στο 17,5% και το 14,4%, με τη Σουηδία, την Τσεχία και την Ολλανδία στο άλλο άκρο με 2,2%, 2,1% και 1,5%!
Όσο κι αν παραπληροφορεί την η πολιτική προπαγάνδα μέσα από τα κανάλια, η Ελλάδα οικονομικά είναι σοβαρά εξασθενημένη, πολιτικά βρίσκεται στο ναδίρ με τεράστιο αριθμό πολιτών να μην εμπιστεύεται κανένα κόμμα και κανένα ηγέτη και οι νέοι ξενιτεύονται κατά εκατοντάδες χιλιάδες! Μπορεί αυτή η χώρα να επιλύσει τα προβλήματά της με πόλεμο και υπεραγορές πανάκριβων οπλικών συστημάτων;
Σήμερα, με τους ατυχείς και αδόκιμους επιχειρούμενους εξωραϊσμούς, μεγάλο μέρος του πληθυσμού είναι στα όρια της φτώχειας και κάτω απ’ αυτά. Ο προσανατολισμός της οικονομικής πολιτικής, χωρίς παραγωγική ανάπτυξη και με κατεστραμμένη βιομηχανική, βιοτεχνική και αγροτική υποδομή, όχι μόνο δεν τη βοηθάει να απεμπλακεί απ’ την εξάρτηση και την καθίζηση, αλλά την καθιστά όλο και πιο εξαρτημένη. Με εξαίρεση το ναυτιλιακό κεφάλαιο, που ασφαλώς δεν διακινείται μέσα στη χώρα, ακόμα και η ντόπια παραδοσιακή αστική τάξη – ό,τι έχει απομείνει από δαύτην – νιώθει ότι η διατήρηση της ισχύος και της εξουσίας της εξαρτάται απόλυτα από τον «Δυτικό παράγοντα», αν και μεγάλο μέρος της οικονομικής της βάσης έχει ήδη περάσει σε «ξένια χέρια», έχει απαλλοτριωθεί.
Εκτός από την καταστροφή του μοντέλου της οικονομικής ευμάρειας και ανάπτυξης των προηγούμενων δεκαετιών, με υπέρογκα δάνεια, παρασιτικό καταναλωτισμό και λεηλασία του δημόσιου πλούτου από την άρχουσα κάστα, αναπόφευκτα επήλθε και η διάσπαση του κοινωνικού ιστού τόσο εξαιτίας της βίαιης –σχετικά- αλλαγής των παραγωγικών σχέσεων, όσο και εξαιτίας της προοδευτικής εκφύλισης και αλλοτρίωσης των κοινωνικών και ανθρώπινων σχέσεων. Η παραπέρα ενσωμάτωση της χώρας στο «αμερικανοποιημένο» ευρωπαϊκό πολιτισμικό περιβάλλον σε συνθήκες επιθετικού νεοφιλελεύθερου καπιταλισμού και «παραποιημένης» μονομερούς παγκοσμιοποίησης, δεν συνετέλεσε καθόλου στην ανάπτυξη μιας νεοελληνικής πνευματικής δημιουργίας ικανής να αντισταθμίσει τις απώλειες σε όλα τα επίπεδα και να δείξει ένα δρόμο εναλλακτικό.
Εθελοτυφλία και εθελοδουλία
Ορισμένοι επικαλούνται τη γεωστρατηγική σημασία της χώρας. Μην παραμυθιαζόμαστε. Δεν ζούμε στην εποχή των θωρηκτών που κλείνουν τα Δαρδανέλια και ναυμαχούν το ένα απέναντι στο άλλο. Είμαστε στην εποχή των πυραύλων και των drones που κατευθύνονται από πολύ μεγάλη απόσταση με κομπιούτερ και δορυφόρους. Αν η Ελλάδα έχει αξία ως αεροπλανοφόρο, αυτό δεν επαρκεί για να αντισταθμίσει τα οικονομικά, γεωπολιτικά, τεχνολογικά, στρατιωτικά κ.λπ. μειονεκτήματά της. Αλλά μπορεί αυτή η κατάσταση να επιδιορθωθεί όταν οι Αμερικάνοι και οι Ευρωπαίοι έχουν τους εντόπιους πολιτικούς στο τσεπάκι τους ακόμα κι όταν βλάπτουν τη χώρα μας; Ο τόπος δεν έχει καν αστική τάξη με εθνικά χαρακτηριστικά. Οι επιλογές της πολιτικής ηγεσίας είναι αβαθείς, ευκαιριακές, φερτές. Το πολιτικό προσωπικό προσπαθεί να στηριχτεί στον ξένο παράγοντα που μας χρησιμοποιεί σαν αναλώσιμο πιόνι με επιλογές καιροσκοπικές και ευμετάβλητες. Οι συμμαχίες μας υπηρετούν, πρώτιστα και απαραβίαστα, τα ξένα συμφέροντα και όχι τα ελληνικά.
Εδώ και μια δεκαετία η Ελλάδα περνάει μια από τις χειρότερες φάσης της νεότερης ιστορίας της. Είμαστε εκτός του τρένου ανάπτυξης και προόδου σε παγκόσμιο επίπεδο, βλέπουμε με το κιάλι την Κίνα και τις άλλες χώρες που τρέχουν με χίλια, η Ευρώπη μας ρήμαξε και συνεχίζει να μας ρημάζει, για τους Αμερικάνους είμαστε τσικό και εμείς εξαπατούμε τον κόσμο με μικρομεγαλισμούς που κανένας δεν παίρνει στα σοβαρά, ούτε εμείς οι ίδιοι. Κι έτσι προχωράμε στην κατεύθυνση που οι αντίπαλοι και οι λυκοσύμμαχοι διαμορφώνουν και ορίζουν, υποτιμώντας τους τεράστιους κινδύνους που αυτό εμπεριέχει. Κι όσοι πολιτικοί καταλαβαίνουν κάτι, δεν πάνε κόντρα στην καθεστηκυία τάξη ελπίζοντας στον από μηχανής θεό. Εν ολίγοις, η εμπλοκή χωρίς πραγματική ισχύ στα γεωπολιτικά, στα ενεργειακά κ.λπ. μπορεί να μας στοιχίσει τόσο ακριβά που κανένα κέρδος από οπουδήποτε δεν θα καλύψει τη ζημιά.
Βασίζονται, λένε, στις συμμαχίες με ΗΠΑ, Ισραήλ, Αίγυπτο, Σαουδική Αραβία και Λιβύη! Μα με τους χειρότερους θα κάνουμε προκοπή; Με τον Τραμπ, τον Νετανιάχου, τον Σίσι, τον Σαλμάν και τον Χαφτάρ;
Παράμετροι
Ειρήνη κάνεις με τον εχθρό σου. Λύση προσπαθείς να βρεις με τον αντίπαλό σου. Σχέση προσπαθείς να δημιουργήσεις με τον γείτονά σου. Ποτέ δεν το προσπαθήσαμε σοβαρά, επίμονα και μεθοδικά. Όλα στην τύχη. 46 χρόνια πέρασαν από την κατοχή στην Κύπρο. Αλλά η πολιτική για να καρποφορήσει απαιτεί συστηματική δουλειά επί μακρόν και προϋποθέτει επεξεργασμένη και ευέλικτη τακτική και στρατηγική. Τώρα μάλλον είναι αργά. Εναποθέσαμε τα πάντα στο ΝΑΤΟ. Και μείναμε για άλλη μια φορά πίσω από τις εξελίξεις και έξω από τα κέντρα λήψης των αποφάσεων. Από στρατηγικό σχεδιασμό τα επιτελεία μας πάσχουν απελπιστικά. Η εξωτερική μας πολιτική, τηλεκατευθυνόμενη από τις μητροπόλεις, συνίσταται σε πασαλείμματα. Μας είπαν κοντράρετε την Τουρκία και βρείτε τα με το Ισραήλ και την Αίγυπτο. Το κάναμε. Δηλαδή, θα πολεμήσει το Ισραήλ για χάρη μας με την Τουρκία; Σ’ αυτό υπολογίζουμε;
Σήμερα, τα περισσότερα χαρτιά δεν είναι υπέρ μας. Τα ορατά και τα αόρατα. Σκέφτηκε κανείς ότι η Τουρκία ποτέ δεν δημιούργησε πρόβλημα με τη μειονότητά της στη Θράκη, αλλά μπορεί να το κάνει ανά πάσα στιγμή και τότε τι θα κάνουν οι πολιτικοί μας; Θα σφάξουν τους μουσουλμάνους προκαλώντας τουλάχιστον παμβαλκανική σύρραξη; Ακριβώς πάνω από τα σύνορα της χώρας με τη Βουλγαρία κατοικοεδρεύει μια άλλη συμπαγής τουρκική μειονότητα της τάξης του ενός εκατομμυρίου ανθρώπων. Ενώ η Θράκη χωλαίνει από την εγκατάλειψη. Χωρίς να υπολογίσουμε την επιρροή της Τουρκίας στους άλλους μουσουλμάνους, τα κόμματα και καθεστώτα των Βαλκανίων ή τους δεσμούς με το πολιτικό Ισλάμ της Ανατολικής Μεσογείου και της Βόρειας Αφρικής, αλλά και την ομάδα πίεσης που αποτελούν εκατομμύρια Τούρκοι της Γερμανίας και άλλων ευρωπαϊκών χωρών.
Με ποιους πολιτικούς θα αναμετρηθούμε με τους άλλους; Από τον Κωνσταντίνο Καραμανλή και τον Παναγιώτη Κανελλόπουλο έχουμε εκπέσει στον Κυριάκο Μητσοτάκη και τον Άδωνη Γεωργιάδη και από τον Ανδρέα Παπανδρέου στη Φώφη Γεννηματά. Θα πήγαινε κανένας λογικός άνθρωπος σε πόλεμο με τους σημερινούς πολιτικούς ηγέτες επικεφαλής; Μόνο κάποιος ανισόρροπος ή κάποιος που έχει παντελή άγνοια κινδύνου θα άφηνε το παιδί του να πάει στο μέτωπο υπό την αρχηγία τους.
Πολλά γιατί
Το πρόβλημα είναι και πρακτικό. Με βάση πάντα την κοινή λογική, πώς θα προστατεύσεις τη νησιωτική Ελλάδα που βρίσκεται σε απόσταση αναπνοής από τις ακτές της Τουρκίας, όταν αυτοί δεν χρειάζονται ούτε αεροπλάνα για να βομβαρδίσουν ανηλεώς τα ελληνικά νησιά;
Είναι τραγελαφικό να παραγγέλνει ο πρωθυπουργός F-35, με κόστος που υπερβαίνει τα 100.000.000 δολάρια για κάθε σκάφος χωρίς τον εξοπλισμό του και με κόστος λειτουργίας 44.000 δολάρια την ώρα, νομίζοντας ότι μ’ αυτό τον τρόπο θα αναχαιτίσει και θα νικήσει τους Τούρκους, που έχουν έναν καλά εξοπλισμένο στρατό, από τους μεγαλύτερους στον κόσμο, δεύτερο ανάμεσα στα 29 μέλη του ΝΑΤΟ, με παραγωγική εντόπια πολεμική βιομηχανία και μεγάλη εμπειρία σε αληθινό πόλεμο και όχι σε video games.
Όμως, αφού το πρόβλημα δεν είναι καινούργιο, γιατί άραγε δεν δεσμεύσαμε τους Ευρωπαίους εταίρους μας με συστηματική απαίτηση σαν όρο για οποιαδήποτε διαπραγμάτευση, συμφωνία ή παραχώρηση που μας ζητούσαν, την κατοχύρωση της ασφάλειας και της ακεραιότητας της χώρας έναντι της Τουρκίας με συγκεκριμένα μέτρα κι όχι με καθησυχαστικά λόγια;
Γιατί δεν επιδοθήκαμε σε μια καμπάνια ενημέρωσης όλων των λαών της Ευρώπης ώστε να ασκήσουμε πίεση στους εταίρους μας; Γιατί γυρίσαμε την πλάτη στην Κίνα και τη Ρωσία; Και το κυριότερο: γιατί εξαρθρώσαμε την ίδια μας τη χώρα; Ατελείωτη λίστα με «γιατί».
Σύμμαχοι για συμφορά
Η χώρα είναι υπονομευμένη, αδύναμη, με ηθικό πεσμένο, ακέφαλη, λεηλατημένη. Δεν φτάνει ο πατριωτισμός των απλών ανθρώπων που οι πολιτικές ηγεσίες αγνόησαν με τη συμφωνία των Πρεσπών, την οποία εφαρμόζουν αυτοί που την καταψήφισαν! Ο δημαγωγικός πατριωτισμός οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια στην ήττα και την πανωλεθρία. Με τη Δεξιά λοβοτομημένη και την Αριστερά αποφλοιωμένη, ποιος θα υψώσει τα λάβαρα, ποιος θα πάρει την ευθύνη, ποιος θα μπει μπροστάρης στα δύσκολα;
Να μην ξεχνάμε ότι όταν έφυγε ο ελληνικός στόλος από τη Μικρά Ασία δεν πήρε μαζί τούς Έλληνες που «συνωστίζονταν» στην παραλία της Σμύρνης. Τους εγκατέλειψε στο μαχαίρι και τη φωτιά! Ούτε να ξεχνάμε τι ρόλο έπαιξαν οι σύμμαχοί μας, οι ομοεθνείς πρόγονοι των σημερινών, στη Μικρασιατική Καταστροφή. Να μην ξεχνάμε ποιοι συνεργάστηκαν με τους Γερμανούς, ποιοι παρέδωσαν Έλληνες και Εβραίους στους ναζί, ποιοι φορέσανε κουκούλες και καταδίδανε τους Έλληνες αντιστασιακούς, ποιοι σχημάτισαν φιλογερμανικές κυβερνήσεις και φιλοναζιστικά κρατικά και παρακρατικά σώματα ασφαλείας. Οι ίδιοι που, μετά τους Γερμανούς, μπήκαν στην υπηρεσία των Άγγλων και των Αμερικάνων για να σφαγιάσουν, να ακρωτηριάσουν, να φυλακίσουν, να βιάσουν και να εξορίσουν εκατοντάδες χιλιάδες Έλληνες πατριώτες. Να μην ξεχνάμε ότι οι σύμμαχοί μας, Άγγλοι και Αμερικάνοι, παρέλαβαν τη σκυτάλη από τους ναζί και διέπραξαν χειρότερα εγκλήματα από τους προκατόχους τους. Καθυπόταξαν την Ελλάδα και στέρησαν τη χώρα από τον ανθό της, καταβαραθρώνοντας το μέλλον της, αναγορεύοντας σε εξουσία τους ταγματασφαλίτες, χίτες, δοσίλογους και δολοφόνους φασίστες. Αυτοί οργάνωσαν κι αυτοί καθοδήγησαν στην κορυφαία βαρβαρότητα τους εγκληματίες που γέμισαν τους φανοστάτες σε όλη τη χώρα με τα κομμένα κεφάλια των αντιφασιστών πατριωτών.
Να μην ξεχνάμε ότι οι Εγγλέζοι σύμμαχοί μας με την ανοχή των υπόλοιπων εταίρων μας στο ΝΑΤΟ έσπρωξαν και υποστήριξαν τους Τούρκους για το πογκρόμ εναντίον των Ελλήνων της Πόλης και τον ξεριζωμό τους σε δύο φάσεις, το 1955 και το 1964-65. Και η ελληνική πλευρά το έκανε γαργάρα. Ούτε να ξεχνάμε ότι η επτάχρονη δικτατορία ήταν αμερικανοκίνητη και ότι η μισή Κύπρος παραδόθηκε στους Τούρκους από τους Έλληνες ακροδεξιούς εθνικιστές και οι σύμμαχοί μας δεν κούνησαν το δακτυλάκι τους για να αποτρέψουν τόσο το πραξικόπημα της χούντας εναντίον του Μακαρίου όσο και την εισβολή της Τουρκίας, αν δεν τα υποκίνησαν οι ίδιοι όλα αυτά. Γιατί δεν άνοιξε ποτέ ο «φάκελος» της Κύπρου; Και, βέβαια, να μην ξεχνάμε ότι η επιβολή των μνημονίων είναι ένας κανονικός πόλεμος εναντίον της Ελλάδας, ίσως από τους πιο σκληρούς, μακροχρόνιους και εξοντωτικούς που έχουμε υποστεί από την ίδρυση του ελληνικού κράτους. Πόλεμος στον οποίο οι σύμμαχοί μας χρησιμοποιούν ως εκτελεστικά όργανα τους εντόπιους υποτελείς που υπογράψανε τα μνημόνια και τα εφαρμόζουν με ζήλο και δουλικότητα.
Μήπως υπάρχει η ψευδαίσθηση ότι άλλαξαν οι «σύμμαχοι» χαρακτήρα και πολιτικές; Είτε αρέσει σε κάποιους είτε όχι, αυτό είναι το ιστορικό προηγούμενο κι αυτό είναι το παρόν με τους συμμάχους και τους υποτακτικούς τους. Κι ας καμώνονται ότι βάζουν το συμφέρον της Ελλάδας πάνω απ’ όλα και μπορούμε να στηριχτούμε πάνω τους για να υπερασπιστούμε το δίκιο μας. Για προφανείς λόγους δεν μπορούμε να τους αγνοήσουμε, αλλά όχι και να τους προσκυνάμε!
Μόνο τότε
Η αντιπαράθεση στο Αιγαίο και την ευρύτερη περιοχή δεν είναι απλά για τα πετρέλαια ή για κάποια εδάφη. Το επίμαχο είναι η εθνική ανεξαρτησία και κυριαρχία. Η Τουρκία δεν απειλεί την εθνική μας ανεξαρτησία, απειλεί ό,τι έχει απομείνει από την εθνική μας ανεξαρτησία και κυριαρχία. Και ο αγώνας για την εθνική ανεξαρτησία και κυριαρχία δεν μπορεί να διεξάγεται αποτελεσματικά όταν περιστρέφεται μόνο γύρω απ’ αυτούς που απειλούν τα υπολείμματά της. Η εθνική μας ανεξαρτησία και κυριαρχία έχει καταπατηθεί και κακοποιηθεί από τους Ευρωπαίους και Αμερικάνους συμμάχους μας. Τα μνημόνια λύγισαν τους Έλληνες κι αποδυνάμωσαν την Ελλάδα! Κι αυτός ο βιασμός και η ταπείνωση της χώρας υπονομεύουν κάθε προσπάθειά μας να υπερασπιστούμε ό,τι μας ανήκει και απειλείται.
Σε ποιες βασικές υποδομές θα στηριχτούμε όταν οι τράπεζες, οι τηλεπικοινωνίες, τα αεροδρόμια, τα λιμάνια, τα ναυπηγεία και οι σιδηρόδρομοι έχουν εκχωρηθεί στους ξένους και η ενέργεια, ο ηλεκτρισμός, η ανώτατη εκπαίδευση και η δημόσια υγεία έπονται, όταν όλα που συγκροτούν τη στρατηγική σπονδυλική στήλη της χώρας έχουν πουληθεί από τους πολιτικούς και διευθύνονται πλέον από Γερμανούς, Αμερικάνους, Άγγλους, Γάλλους, Ιταλούς, Άραβες και Κινέζους με βάση τα δικά τους οικονομικά και γεωπολιτικά συμφέροντα; Όταν η πολεμική μας βιομηχανία έχει σκόπιμα μετατραπεί σε βιοτεχνία; Κι όταν η χώρα δεν έχει καν διατροφική αυτάρκεια και εισάγει ακόμα και κρεμμύδια;
Η εθνική ανεξαρτησία και κυριαρχία δύσκολα κερδίζεται σε πολεμικές συγκρούσεις όταν η χώρα είναι σακατεμένη και εκποιημένη, ο λαός απογοητευμένος και περιθωριοποιημένος και η ηγεσία υποτελής, ανίκανη, κοντόφθαλμη και επικίνδυνη. Μόνο αν ο λαός κατάφερνε να αυτονομηθεί από την καθεστηκυία τάξη που είναι απολύτως υπεύθυνη για την κατάντια και την εξάρθρωση του τόπου και να οργανωθεί με νέες μορφές, νέα σχήματα αναδεικνύοντας νέους ανθρώπους, έντιμους, καθαρούς, ανιδιοτελείς, αποφασισμένους, μαχητικούς και πατριώτες, μόνο τότε η Ελλάδα θα μπορούσε να ξεφύγει από τον ατέρμονα κύκλο της φαυλότητας, της υποτέλειας και της παρακμής. Και μόνο τότε θα υπήρχε ελπίδα για έναν άλλο δρόμο, μια άλλη πορεία αναγέννησης.
