Χωρίς πολλά λόγια, υποστηρίζω ότι η λέξη «αποκλεισμός» περιγράφει μια χαρά τις προωθούμενες πολιτικές σε όλες τις σφαίρες της κοινωνίας, με επιταχυντή και πρόσχημα την πανδημία. Δεν είναι καινούριος στόχος, αλλά τώρα προωθείται με ταχύτητα που κανείς δεν φανταζόταν, και μάλιστα σε διαστάσεις παγκόσμιες. Επομένως χρειάζεται μια άλλη οπτική, μια άλλη ματιά, που να μπορεί να «χωρέσει» όσα γίνονται. Δηλαδή να κατανοήσει την ουσία και να διαμορφώσει μια νέα συνείδηση, που είναι αναγκαία προϋπόθεση για μια άλλη πορεία στη χώρα και παγκοσμίως.
Μερικές παραδοχές…
Πρέπει να ξεκινήσουμε από την παραδοχή πως οι ελίτ δεν νοιάζονται πραγματικά για την υγεία των πληθυσμών και των κατοίκων της Γης. Νοιάζονται να υπάρχει εκείνη η εργατική δύναμη και ο αναγκαίος αριθμός εργαζομένων για να κινείται ο τροχός της καπιταλιστικής οικονομίας, για να προχωρά ο οικονομικός κύκλος. Αυτό σημαίνει μια ορισμένη προστασία και κάλυψη ενός μόνο μέρους του πληθυσμού σε ορισμένες αναπτυγμένες χώρες, και μια σχετική αδιαφορία για την πλειοψηφία του παγκόσμιου πληθυσμού, ή αυτού που αποκαλούν «Γ΄ Κόσμο». Η τάση για απόρριψη ζωντανής εργασίας (ανεργία, ελαστική ή/και πρόσκαιρη απασχόληση) ήταν ήδη υπαρκτή σε μεγάλη κλίμακα μέσα στην κρίση που σημαδεύει το καπιταλιστικό σύστημα. Τώρα η απόρριψη αφορά πολύ μεγαλύτερες κλίμακες. Η «Μεγάλη Επανεκκίνηση», όπως και η «4η Βιομηχανική Επανάσταση», προϋποθέτουν μια μεγάλη απαξίωση κεφαλαίων και εργατικής δύναμης, μια δραστική μείωση της τελευταίας μέσα στις παραγωγικές διαδικασίες, και μια αναδιάταξη όλων των εργασιακών σχέσεων σύμφωνα με τις «νέες ανάγκες» (π.χ. τηλεργασία, τηλεκπαίδευση, άδειασμα των υπηρεσιών από «περιττή» εργασία κ.ο.κ.). Η πανδημία λειτουργεί σαν επιταχυντής, κι όχι μόνο σε αυτό το επίπεδο. Προωθείται μια καθολική αλλαγή στα συστήματα διακυβέρνησης, συναίνεσης, διαχείρισης, δημόσιου χώρου, πολιτικής έκφρασης, ελέγχου, αστυνόμευσης, γκετοποίησης, πολιτισμού (ορθότερα, αποπολιτισμού σε μεγάλες κλίμακες).
Αν δεν συμφωνήσουμε σε αυτήν την κεντρική παραδοχή, δεν μπορούμε να πάμε παρακάτω, δηλαδή να προσανατολιστούμε σωστά και να καταλάβουμε τι πρόκειται να γίνει τα αμέσως επόμενα χρόνια. Επειδή, αν μείνουμε μόνο στο τι γίνεται με το (σοβαρό) ζήτημα της σωματικής υγείας και την πανδημία, ξεκόβοντάς το από τους όρους και το περίγραμμα στο οποίο εκτυλίσσεται, τότε θα χάσουμε τη μεγάλη εικόνα και θα περιμένουμε γενικώς κάποια σωτηρία. Στο μεταξύ οι ελίτ φροντίζουν να διαιρούν, και να βάζουν τη μισή κοινωνία να φαγώνεται με την άλλη μισή, συγκαλύπτοντας ευθύνες και εγκλήματα που ήδη έχουν γίνει.
Να συμφωνήσουμε και σε κάτι ακόμη. Ότι σήμερα είμαστε σε καλύτερο επίπεδο όσον αφορά τη γνώση μας και τα μέσα που διαθέτει η ανθρωπότητα για να ξεπεράσει την πανδημία: μάσκες, αποστάσεις, καθαριότητα και υγιεινή, εμβόλια και φάρμακα. Πριν ενάμισι χρόνο αυτά δεν υπήρχαν (και γι’ αυτό υπάρχουν πολλές ευθύνες στους προσανατολισμούς των ερευνών και των επιχειρήσεων, όπως και στην επί 30 χρόνια διάλυση, διεθνώς, των συστημάτων υγείας από τις νεοφιλελεύθερες πολιτικές). Στην παραδοχή αυτή χρειάζεται μια κρίσιμη προσθήκη: Η πανδημία αυτή μπορεί να νικηθεί, και το κόστος σε ανθρώπινες ζωές να μειωθεί εντυπωσιακά. Αλλά οι αιτίες που γεννούν τις πανδημίες (και άλλα φαινόμενα που οφείλονται στη σχέση ανθρώπου/κοινωνιών και φύσης) θα συνεχίσουν να υπάρχουν. Δηλαδή χρειάζεται ένας συνολικός και καθολικός επαναπροσανατολισμός της σχέσης ανθρώπου και φύσης, τον οποίο το καπιταλιστικό σύστημα δεν επιτρέπει. Ίσα-ίσα, είναι υπεύθυνο για αυτήν την κατάσταση.
…και κάποια παραδείγματα
Τα παραδείγματα είναι πολλά, και θα παρουσιαστούν κι άλλα. Φέτος, εν μέσω πανδημίας, ψηφίστηκαν και εφαρμόστηκαν μέτρα για τον αποκλεισμό περίπου 30.000 μαθητών από την εισαγωγή στα ΑΕΙ. Επίσης βιώσαμε ένα από τα μεγαλύτερα και πιο παράλογα λοκντάουν, με εξίσου παράλογα «ανοίγματα» για τον τουρισμό, και πολλά μέτρα αστυνόμευσης. Τις προάλλες ψηφίστηκε η «υποχρεωτικότητα» για τρεις κατηγορίες εργαζομένων, και πέρασε μια τροπολογία που επιτρέπει με απλή διοικητική πράξη (απόφαση υπουργού) να διευρυνθεί η υποχρεωτικότητα όπου αλλού κριθεί απαραίτητο. Πράγμα που σημαίνει ότι από 1ης Σεπτεμβρίου όποιοι δεν έχουν εμβολιαστεί μπαίνουν σε διαθεσιμότητα. Άνευ αποδοχών και χωρίς ασφαλιστική κάλυψη. Δηλαδή απολύονται.
Τέτοια μέτρα παίρνονται στην Ευρώπη, αφού όλες οι πολιτικές που έχουν δοκιμαστεί δεν έφεραν τα επιθυμητά αποτελέσματα. Τα συνδικάτα βάσης στην Ιταλία διαβλέπουν ότι πίσω από την «υποχρεωτικότητα» και το green pass υπάρχει η βουλιμία του ιταλικού ΣΕΒ να απελευθερωθούν οι απολύσεις. Στη Γαλλία ο Μελανσόν τάχθηκε ενάντια στην υποχρεωτικότητα και τον αντιμετωπίζουν ως «δαίμονα» και… ισλαμοφασίστα. Θα απαγορευτεί κάθε μετακίνηση και πρόσβαση σε απλές υπηρεσίες όλων των «μεταλλαγμένων» ανεμβολίαστων. Δεν θα δικαιούνται να μπουν στο σούπερ μάρκετ, στα καταστήματα λιανικής, στο σινεμά, στα μέσα μετακίνησης. Η μάσκα και η απόσταση και το αντισηπτικό (που αρκούσαν και προφύλαξαν για τόσο καιρό όλους μαζί), τώρα δεν φτάνουν. Υπάρχει η «απειλή»: ο ανεμβολίαστος…
Εδώ πρέπει να επιστρατεύσουμε τη λογική: Για πόσους ανθρώπους, για ποιο ποσοστό μιλάμε; Στην Ελλάδα, στην Ευρώπη, και παγκοσμίως; Μιλάμε για μια ελάχιστη μειοψηφία «ψεκασμένων», ή για περίπου τον μισό πληθυσμό κάθε χώρας, μπορεί και παραπάνω; (κι αυτό μόνο στον «ανεπτυγμένο» κόσμο – στον υπόλοιπο τα ποσοστά εμβολιασμένων είναι μονοψήφια). Τι θα γίνει με όλους αυτούς από 1η Σεπτέμβρη σε δουλειά, σχολείο, πανεπιστήμιο κ.λπ.; Γιατί να μην τους εξορίσουμε κιόλας, αφού τους κόψαμε μισθό, ασφάλιση, επίδομα, πρόσβαση σε κάθε υπηρεσία; Γιατί να μην τους στερήσουμε και τα πολιτικά δικαιώματα; Τι δηλαδή, θα κάθονται στην ίδια ουρά δίπλα σ’ εμάς τους «κανονικούς»; Ξεχάσαμε ότι μέσα στην πανδημία υπήρξαν απαγορεύσεις για συναθροίσεις άνω των 3 ατόμων σε δημόσιους χώρους; Τώρα, εξορίζοντας την «απειλή», θα αραιώσουμε και λίγο…
Τι συμβαίνει μέσα στην κοινωνία;
Έχουμε ξαναπεί ότι είναι το πιο δύσκολο πράγμα να εκτιμηθεί και να μετρηθεί. Υπάρχουν δύο τρόποι: οι εμπειρικοί (τι συζητιέται, αν εκφράζεται φόβος και θυμός και πόσο, αν υπάρχουν αντιδράσεις και κινητοποιήσεις κ.λπ.), και μέσα από δείκτες που δίνουν οι δημοσκοπήσεις και οι μετρήσεις. Και με τους δύο τρόπους μπορούμε να συνάγουμε ότι μεγαλώνει η αναξιοπιστία της κυβέρνησης και των ειδικών που χειρίζονται τα της πανδημίας, και επίσης ότι δυναμώνει ο θυμός για τα μέτρα που παίρνει η κυβέρνηση στη βάση της «υποχρεωτικότητας».
Αποδείξεις: Οι κινητοποιήσεις που έγιναν δύο Τετάρτες σε όλη τη χώρα ήταν ιδιαίτερα μαζικές (παρόλο που είναι Ιούλης και με πολύ ψηλές θερμοκρασίες). Ο θυμός εκφράστηκε έντονα, με πιο μαζικό σύνθημα το «Κάτω η χούντα του Μητσοτάκη». Οι ακροδεξιοί δεν προκρίνουν τέτοια συνθήματα (ενάντια σε χούντες κ.λπ.), ο ΣΥΡΙΖΑ έλλειπε από τις συγκεντρώσεις, οι παπάδες ήταν λίγοι. Κάτι άλλο συμβαίνει, και δεν το πιάνουν τα ραντάρ της κατευθυνόμενης «ενημέρωσης» των μίντια.
Στις δημοσκοπήσεις καταγράφεται αύξηση της οργής της «γκρίζας ζώνης», κι αυτό προκαλεί πονοκεφάλους. Σύμφωνα με έρευνα της Prorata σε δείγμα 1735 ατόμων (7-11 Ιουλίου), την οποία παρουσίασε η «ΕφΣυν», το 61% αξιολογεί αρνητικά τη διαχείριση της πανδημίας από την ελληνική κυβέρνηση. Επίσης το 68% αξιολογεί αρνητικά τη σημερινή οικονομική κατάσταση της χώρας. Τα αισθήματα απογοήτευσης και θυμού που επίσης καταγράφονται από τις απαντήσεις ως κυρίαρχα για την κατάσταση στη χώρα επιμερίζονται στο σύνολο των πολιτικών δυνάμεων – δεν αφορούν μόνο ή κυρίως την κυβέρνηση.
Σε σχέση με τα «προνόμια» ως μέσο πίεσης για την αύξηση των εμβολιασμών, η κοινωνία εμφανίζεται διχασμένη: το 48% διατηρεί την άποψη ότι οι διευκολύνσεις και τα προνόμια στους εμβολιασμένους αποτελούν μια κακή και διχαστική λύση, το 27% ότι αποτελούν την μόνη –αν και όχι την καλύτερη– λύση, και το 24% ότι αποτελούν μια καλή και έξυπνη λύση.
Τα αρνητικά συναισθήματα (θυμός, αποστροφή, απελπισία κ.λπ.) απέναντι στην οικονομική και πολιτική κατάσταση της χώρας κυριαρχούν έναντι των θετικών (αισιοδοξία, ικανοποίηση, ασφάλεια κ.λπ.).
Συμπέρασμα (τηλεγραφικό)
Οι προωθούμενοι αποκλεισμοί οδηγούν σε ένα δυστοπικό περιβάλλον, στο οποίο οποιαδήποτε συζήτηση για υγεία, παιδεία, εργασία κ.λπ. θα αφορά τις ελίτ και τους λίγους σε πλανητική κλίμακα. Ο αγώνας για τη ζωή και την υγεία (σωματική – ψυχική – κοινωνική) σημαίνει αγώνα ενάντια στην κοινωνία των αποκλεισμών και της απόρριψης. Για να νικήσει η ζωή, πρέπει να μπει ένα τέλος σε ένα σύστημα που την αποκλείει και τη ρημάζει.
