Τα Κερδύλλια στα μαρτυρικά χωριά της χώρας
Λίγα λόγια για τη μεγάλη ιστορία των χωριών μας, όπου η εγκληματική μανία των ναζί ξεκίνησε από κει, σκοτώνοντας διακόσιους πενήντα άντρες και καίγοντας τα δύο χωριά, Άνω και Κάτω Κερδύλλια.
Τον Αύγουστο του 1941, μεγάλη δράση στο Κερδύλλιο Όρος είχαν δύο ομάδες ανταρτών: η «Οδυσσέας Ανδρούτσος» με επικεφαλής τον Θ. Γκένιο, έφεδρο υπολοχαγό του Πυροβολικού, ο οποίος ήταν τότε δάσκαλος στα Άνω και Κάτω Κερδύλλια και η «Αθανάσιος Διάκος» με επικεφαλής τον Χ. Μόσχο.
Το Κερδύλλιο Όρος ξεκινά από το βουνό του Σοχού και φτάνει μέχρι τον Στρυμόνα. Στις 12 Οκτωβρίου 1941 οι Γερμανοί περικύκλωσαν τα γειτονικά χωριά της Νιγρίτας (Μαυροθάλασσα, Ευκαρπία, Δάφνη) επειδή βρέθηκαν τρεις αξιωματικοί νεκροί από τη δράση των ανταρτών και στο ερώτημα των ναζί «από πού κατέβηκαν οι αντάρτες», οι απαντήσεις των κατοίκων ήταν «Από τα Κερδύλλια», εννοώντας φυσικά το βουνό. Το γεγονός αυτό μαζί με την πληροφορία ότι ο αρχηγός της Ομάδας «Οδυσσέας Ανδρούτσος» ήταν δάσκαλος στα Άνω και Κάτω Κερδύλλια αποτέλεσαν την αρχή του κακού. Παρασκευή ξημερώματα, 17 Οκτωβρίου, γερμανικά στρατεύματα περικυκλώνουν τα δυο χωριά, αποφασισμένοι να μην αφήσουν λίθο επί λίθου. Συγκεντρώνουν όλους τους άνδρες 16-65 ετών στα Αλώνια και τις γυναίκες με τα μικρά παιδιά και τους γέρους παράμερα, χωρίς να έχουν οπτική επαφή. Μια κόκκινη φωτοβολίδα σκίζει τον ουρανό και ξεκινά η αρχή του τέλους και στα δύο χωριά συγχρόνως. Τα πολυβόλα θερίζουν τους συγκεντρωμένους άντρες. Διακόσιους τριάντα πέντε σύνολο. Εκατόν τριάντα από το πάνω χωριό, ογδόντα από το κάτω και είκοσι πέντε φιλοξενούμενοι που η μοίρα τους έπαιξε άσχημο παιχνίδι, κάνοντάς τους ένα με το χώμα.
Μένουν παιδιά μέχρι δεκαπέντε χρονών, γυναίκες και ανήμποροι γέροι. Να κάνουν τι πρώτα; Να κλάψουν; Να τους σκεπάσουν με χώμα; Να σώσουν ό,τι μπορούν από τα σπίτια τους που καίγονται; Ούτε ρούχα, ούτε τρόφιμα, ούτε ζωή. Τίποτα. Μόνο δύο ομαδικούς τάφους μέσα στα ερείπια με πολλά μοιρολόγια. Ο δρόμος της προσφυγιάς για τις ορφανεμένες οικογένειες είναι πλέον ανοικτός. Ο δρόμος της επιβίωσης, όμως, πολύ δύσκολος.
Εβδομήντα τέσσερα χρόνια τώρα, κάθε χρόνο τελούμε μνημόσυνο για τις αδικοχαμένες ζωές των παππούδων μας. Δυστυχώς, όμως, «με λίγους» από την εκάστοτε εξουσία. Ίσως να φταίμε εμείς σαν Κερδυλλιώτες που τόσα χρόνια η πρώτη, ομαδική, άδικη σφαγή έμεινε άγνωστη. Ίσως να φταίει κάτι άλλο που τα Καλάβρυτα, το Δίστομο, η Κάνδαμος είναι γνωστά σε όλους. Ένα είναι σίγουρο, ότι ζητάμε μια θέση δίπλα σε αυτούς και θα την έχουμε έστω και αργά. Για τις ψυχές των αδικοχαμένων παππούδων μας…
Ελένη Πατσιά, Πρόεδρος τοπικής κοινότητας Νέων Κερδυλλίων, Δήμου Αμφίπολης Σερρών
