Καθημερινά συνειδητοποιούμε, με οδυνηρό τρόπο, ότι ο κίνδυνος πολεμικής εμπλοκής της χώρας έρχεται όλο και πιο κοντά. Η Τουρκία κλιμακώνει τις προκλητικές της ενέργειες σε βάρος της Ελλάδας. Συνεχίζεται η ομηρία των δύο Ελλήνων στρατιωτικών με άγνωστη κατάληξη, διαψεύδοντας τις κυβερνητικές βεβαιότητες για γρήγορη και αίσια λύση του θέματος. Καθημερινές είναι πια οι παραβιάσεις σε αέρα και θάλασσα στο Αιγαίο, ενώ όλο και πιο σκληρές οι δηλώσεις και οι απειλές που εκτοξεύονται από επίσημα κυβερνητικά χείλη και εντεταλμένους εκπροσώπους της Άγκυρας.
Δύο, όμως, δραματικά γεγονότα της τελευταίας βδομάδας αναβαθμίζουν την καθημερινότητα του Αιγαίου σε ακόμα πιο επικίνδυνο επίπεδο. Το θερμό επεισόδιο πάνω από τη νήσο Ρω και η πτώση του Μιράζ κατά την επιστροφή από επιχείρηση αναγνώρισης και αναχαίτισης τουρκικών πολεμικών αεροπλάνων στην περιοχή μεταξύ Χίου και Μυτιλήνης.
Θερμό επεισόδιο στη Ρω
Είναι γνωστό ότι η Τουρκία αμφισβητεί επίσημα την ελληνική κυριαρχία στο Καστελλόριζο και στα νησάκια, μεταξύ των οποίων η Ρω, που συμπληρώνουν το σύμπλεγμα γύρω από αυτό. Για τα τουρκικά συμφέροντα, το νησί είναι τεράστιας γεωπολιτικής αξίας, καθώς καθορίζει την ΑΟΖ στην περιοχή και επεκτείνει την ελληνική ΑΟΖ στα όρια με την κυπριακή. Στο πλαίσιο αυτό, συνεχείς είναι οι ασκήσεις περικύκλωσης και απομόνωσης από τουρκικά πολεμικά πλοία, οι υπερπτήσεις πολεμικών αεροσκαφών και οι απειλές για χρήση βίας.
Λίγες ώρες μετά την επίσκεψη του Π. Καμμένου στη Ρω για το Πάσχα, τουρκικό ελικόπτερο επιχείρησε να προσεγγίσει και να πετάξει πάνω από το νησί. Η επιθετική ενέργεια οδήγησε τη φρουρά του νησιού να κάνει χρήση φωτοβολίδων και τροχιοδεικτικών βολών για να αποτρέψει το συμβάν. Στην πραγματικότητα, ήταν ένα «θερμό επεισόδιο», που ενώ η ελληνική πλευρά προσπάθησε να υποβαθμίσει, έδωσε έναυσμα για νέο γύρο προκλητικών δηλώσεων από την πολιτική και στρατιωτική ηγεσία της Τουρκίας.
Η πτώση του Μιράζ
Οι λεπτομέρειες του τραγικού συμβάντος παραμένουν άγνωστες και οι επίσημες δικαιολογίες παρουσιάζουν σημαντικά κενά. Σε κάθε περίπτωση, ο άδικος χαμός του Έλληνα πιλότου οφείλεται στο κλίμα πολεμικής έντασης που έχει επιβάλλει η Τουρκία στο Αιγαίο.
Η συνέχεια δόθηκε με δραματικό τρόπο την Πέμπτη. Ένα ζευγάρι ελληνικών μαχητικών αεροπλάνων απογειώθηκε από τη Σκύρο με στόχο να αναχαιτίσει αντίστοιχο τουρκικό που παραβίαζε τον ελληνικό εναέριο χώρο στο Β.Α. Αιγαίο. Σύμφωνα με τις επίσημες ανακοινώσεις μετά τις αναγκαίες ενέργειες και ενώ τα τουρκικά αεροπλάνα είχαν αποσυρθεί, ο ένας εκ των δύο πιλότων έχασε τον προσανατολισμό του και συνετρίβη λίγα μίλια πριν επιστρέψει στη βάση της Σκύρου. Οι λεπτομέρειες του τραγικού συμβάντος παραμένουν άγνωστες και οι επίσημες δικαιολογίες παρουσιάζουν σημαντικά κενά. Για παράδειγμα, το γεγονός ότι και οι δύο πιλότοι πετούσαν πολύ χαμηλά σε συνθήκες μεγάλης νέφωσης και έδειχναν και οι δύο σημάδια αποπροσανατολισμού, καθιστούν την ερμηνεία του «ανθρώπινου λάθους» τρωτή. Μοιάζει απίθανο να έπαθαν «vertigo» και οι δύο ταυτόχρονα.
Πιο προβληματικός είναι ο τρόπος αντίδρασης της ελληνικής κυβέρνησης και η σπουδή να κλείσει εσπευσμένα το θέμα. Έτσι, ενώ στο περιστατικό ομηρίας του Έβρου, η κυβέρνηση σιώπησε για πάνω από 24 ώρες, εδώ έσπευσε να ανακοινώσει «ανθρώπινο λάθος» και να διαβεβαιώσει ότι δεν υπήρξε εμπλοκή ούτε ευθύνη της τουρκικής πλευράς. Οι αρχικές «αμφίσημες» δηλώσεις Καμμένου ότι «έπεσε μαχόμενος για την προάσπιση της εθνικής κυριαρχίας και της εδαφικής μας ακεραιότητας», αντικαταστάθηκαν γρήγορα από τις δηλώσεις Κουβέλη που σημείωνε ότι το επεισόδιο δεν έγινε στα πλαίσια επιχείρησης αναχαίτισης γιατί «τα τουρκικά αεροσκάφη είχαν ήδη φύγει προς την Τουρκία». Την ίδια στάση κράτησε και η Τουρκία που έσπευσε να δηλώσει ότι δεν υπήρχαν τουρκικά αεροσκάφη στην περιοχή.
Είναι φανερό ότι, ανεξάρτητα από τις αιτίες της πτώσης του αεροπλάνου, ο άδικος χαμός του Έλληνα πιλότου οφείλεται στο κλίμα πολεμικής έντασης που έχει επιβάλλει η Τουρκία στο Αιγαίο. Οι καθημερινές αερομαχίες, αργά ή γρήγορα θα οδηγούσαν και σε ένα τέτοιο γεγονός. Πολύ περισσότερο όταν η τουρκική πλευρά επιδιώκει ένα θερμό επεισόδιο με διεμβολισμούς πολεμικών σκαφών και συνεχείς αερομαχίες.
Οι απόπειρες κατευνασμού της τουρκικής επιθετικότητας, η επίδειξη «ρεαλισμού» και ψυχραιμίας δεν συμβάλλουν στην αποφυγή θερμών επεισοδίων. Ο τουρκικός επεκτατισμός και η αμφισβήτηση των συνόρων, περιλαμβάνει σήμερα, στη φάση ενός ιδιότυπου υβριδικού πολέμου, την εμπέδωση ενός κλίματος φόβου και την αποδοχή τετελεσμένων.
