Η κατάσταση στην Μαριούπολη δεν είναι καθόλου καλή. Η πόλη έχει υποστεί πολύ σοβαρές ζημιές. Κατοικίες, δημόσια κτήρια, μεγάλα εργοστάσια, ξενοδοχεία και υποδομές έχουν καταστραφεί ή έχουν υποστεί βαριές βλάβες. Οι ουκρανικές δυνάμεις είχαν οχυρωθεί και μάχονταν μέσα στον ιστό της πόλης με αποτέλεσμα η προσπάθεια εκδίωξης τους από τον ρώσικο στρατό και τις δυνάμεις των αυτονομιστών της Λαϊκής Δημοκρατίας του Ντονιέτσκ να επιφέρει μεγάλη καταστροφή. Η περίπτωση του βιομηχανικού συγκροτήματος Αζόφσταλ που ήταν το τελευταίο οχυρό του τάγματος Αζόφ στην περιοχή είναι χαρακτηριστική.
Οι περισσότεροι κάτοικοι της Μαριούπολης έχουν διασκορπιστεί στα εκατοντάδες χωριά της αζοφικής περιοχής, από τα οποία υπέστησαν σοβαρές ζημιές μόνο εκείνα μέσα στα οποία είχαν εγκατασταθεί ουκρανικές μονάδες όπως η πιο μεγάλη Βαλναβάχα. Ακόμα και τα ελληνικά χωριά Σαρτανά, Στάρι Κριμ, Κασιάνοφκα, Μάνγκους, Μάλο Γιανισόλ κ.ά. που βρίσκονται πιο κοντά στη Μαριούπολη, δεν καταστράφηκαν και παρείχαν ασφάλεια και διατροφή στους κατοίκους τους, μόνιμους και προσωρινούς. Ακέραιες είναι επίσης οι πόλεις Μπερντιάνσκ και Μελιτόπολη. Είναι άγνωστος ο αριθμός των κατοίκων που σκοτώθηκαν ή τραυματίστηκαν κατά τη διάρκεια των εχθροπραξιών, αφού όλες οι σχετικές πληροφορίες που διαρρέουν είναι αναξιόπιστες. Προς το παρόν ο καθένας αναζητεί τους γνωστούς του.
Είναι μεγάλος κι ο αριθμός των κατοίκων της αζοφικής περιοχής που κατέφυγαν σε άλλα μέρη της Ουκρανίας, στη Ρωσία και σε άλλες χώρες. Έχω φίλους που βρίσκονται σε πόλεις της κεντρικής Ουκρανίας, άλλους στις ρώσικες πόλεις Ταγανρόκ, Ροστόφ μέχρι την μακρινή Πετρούπολη, αφού η κάθε οικογένεια καταφεύγει εκεί που έχει συγγενείς και φίλους. Μερικοί πέρασαν στην Κριμαία και άλλοι έχουν εγκατασταθεί στην Τιφλίδα της Γεωργίας, ενώ ορισμένοι έχουν φτάσει στην Ελλάδα. Κάποιοι δεν έχουν πια σπίτι γιατί το διαμέρισμά τους έχει διαλυθεί ολοσχερώς. Πολλοί αναρωτιούνται αν θα υπάρξουν γρήγορα δουλειές. Το Αζόφσταλ που απασχολούσε χιλιάδες εργαζόμενους είναι αμφίβολο αν θα ξαναλειτουργήσει. Κάποιοι περιμένουν την ανακοίνωση του πλάνου ανοικοδόμησης και ανάπλασης της περιοχής που έχει εξαγγείλει η ρώσικη πλευρά και θα δημιουργήσει πολλές θέσεις εργασίας. Γενικά, σε όλο αυτό τον κόσμο, τον διεσπαρμένο, είναι διάχυτη η κατάθλιψη και η ανησυχία για το μέλλον. Πάρα πολλοί αναρωτιούνται αν θα μπορούν να γυρίσουν πίσω. Στην πόλη έχουν βγει από τα καταφύγια και τα υπόγεια όσοι υποχρεώθηκαν να ζήσουν επί βδομάδες σε συνθήκες τραγικές. Μία φίλη μου από το πανεπιστήμιο, ιστορικός, έμεινε με τον ανάπηρο σύζυγο της επί 46 μέρες σε ένα καταφύγιο! Τώρα είναι στην Τιφλίδα.
Η σύγχυση που επικρατεί συντηρείται και εντείνεται από τις εξαγγελίες του Ζελένσκι και άλλων αξιωματούχων ότι οι περιοχές αυτές θα ανακτηθούν από τον ουκρανικό στρατό εν ευθέτω χρόνω. Σε όσους ζουν στην Μαριούπολη και τα γύρω χωριά και έχουν επίγνωση της κατάστασης, τέτοιες εξαγγελίες θεωρούνται καθαρά προπαγανδιστικές άσχετες με την πραγματικότητα που έχει κιόλας παγιωθεί. Για κάποιους που είναι μακριά από την περιοχή, εντείνουν την αβεβαιότητα και τα διλήμματα για το τι θα πρέπει να κάνουν οι ίδιοι.
Πάντως, στο Σαρτανά άρχισε να λειτουργεί το σχολείο και στη Μαριούπολη κυκλοφόρησαν φήμες ότι και το Πανεπιστήμιο Ανθρωπιστικών Σπουδών θα επαναλειτουργήσει σύντομα με άλλη διοίκηση, πράγμα που διαψεύδει με οργισμένα μηνύματα ο τελευταίος πρύτανης από το Κίεβο όπου βρίσκεται. Το ωραίο μέγαρο της Ομοσπονδίας των Ελληνικών Συλλόγων της Ουκρανίας στην Ελληνική Οδό παρέμεινε ακέραιο, αν και λεηλατημένο, που σημαίνει ότι μπορεί να εξοπλιστεί και να επαναλειτουργήσει, αν, βέβαια, επιλυθεί το σοβαρότατο πρόβλημα που αφορά όλο το οργανωμένο δίκτυο του Ελληνισμού το οποίο έχει αποσυντονιστεί και με δεδομένο ότι το προεδρείο της Ομοσπονδίας έχει διαφύγει στην Ελλάδα.
Ήδη η περιοχή απαλλάσσεται από τις νάρκες που άφησε τριγύρω ο ουκρανικός στρατός, κυκλοφορούν τα πρώτα αυτοκίνητα μετά την εκκαθάριση των δρόμων, αποκαθίσταται σταδιακά το ρεύμα και το νερό, ανοίγουν κάποια μαγαζιά και οι κάτοικοι προμηθεύονται νέες κάρτες τηλεφώνων με ρώσικους κωδικούς. Η αρχή της αποκατάστασης έγινε, αλλά η ολοκλήρωσή της θα χρειαστεί πολλούς ανθρώπους, μέσα, χρήματα, χρόνο και κόπο.
