Πριν λίγες μέρες, μια ομάδα επιτέθηκε και έσπασε τη βιτρίνα του «Εναλλακτικού Βιβλιοπωλείου» στα Εξάρχεια. Στο κείμενο που δημοσίευσαν και υπογράφουν σαν «Πρακτόρισσες 315», γράφουν ανάμεσα σε άλλα, με αυτάρεσκο ύφος τιμωρού:
«Υπάρχουν όμως και κάποιες/οι που δεν ξεχνούν. Για εμάς, τα πράγματα είναι κάπως αλλιώς. Δε χωράμε στην εθνική ενότητα, δε συμπαθούμε κανένα πατριώτη, δε θέλουμε την εθνική σας αφήγηση, αυτό που θέλουμε είναι να σας κάνουμε τη ζωή πιο δύσκολη, και να σας τσεκουρώσουμε τα εθνικά σας όνειρα. Γι’ αυτό, επιλέξαμε στις 31/5/2018 να επιτεθούμε καταδρομικά και να “ανακαινίσουμε” τη βιτρίνα του Εναλλακτικού Βιβλιοπωλείου».
Δικαιολογώντας την «καταδρομική» επίθεση, καταγγέλλουν τον «ελληνικό εθνικισμό», φτάνοντας μέχρι τις «σφαγές στην Τριπολιτσά». Στα πιο πρόσφατα, περνάνε ένα χεράκι τους «αγανακτισμένους» του 2011 γιατί «τα υποκείμενα που πρωτοστάτησαν μίλαγαν με όρους εθνικής ενότητας και “κακών Γερμανών”», σε μια ανάλυση εντυπωσιακής ομοιότητας με αυτές τύπου Πρετεντέρη, ενώ στην ίδια λογική καταγγέλλουν και κάθε εναντίωση του «ελληνικού αντιιμπεριαλισμού» στις ΗΠΑ, το Ισραήλ ή την Τουρκία.
Δυο μέρες μετά, είχαμε την επίθεση με μολότοφ άλλης ομάδας του αντιεξουσιαστικού χώρου σε μια κλούβα των ΜΑΤ. Στο δικό τους κείμενο, γράφεται ότι οι κοινωνικές αντιστάσεις του προηγούμενου διαστήματος αποδείχτηκαν ανεπαρκείς και εξηγείται ότι κάποια άτομα ριζοσπαστικοποιούνται «ωστόσο επιλέγουν μια διέξοδο που ευνοεί μόνο το αντίπαλο στρατόπεδο, το κράτος και τα αφεντικά, αφού επιλέγουν να ακολουθήσουν το παραμύθι για αναβίωση του εθνικού κορμού, για αναζωπύρωση της σάπιας πατριωτικής και εθνικιστικής συνείδησης», για να καταλήξουν: «Εμείς από την άλλη επιλέγουμε να μην πάρουμε αυτόν τον ρόλο, τον ρόλο του ανθρωπάκου. Επιλέγουμε να κοιτάξουμε τον πραγματικό εχθρό κατάματα, να κοιτάξουμε τους ένοπλους φρουρούς του στα μάτια και να τους κάψουμε».
Σε διαφορετικό ύφος από αυτό των «μηδενιστών», η ομάδα του «Ρουβίκωνα» εμφανίζεται να έχει αντιληφθεί ορισμένα αδιέξοδα και να μιλά με έναν περισσότερο πολιτικό λόγο. Σε επίπεδο δράσης, η συλλογικότητα αυτή επιλέγει μια κάπως «λελογισμένη» και ήπια μορφή «βίας» ή «δυναμικής ενέργειας». Συνήθως, έχουμε ορισμένες υλικές καταστροφές (γραφεία κ.λπ.) ή μια «προειδοποίηση» σε κάποιον παράγοντα της εξουσίας, ενέργειες που βιντεοσκοπούνται και χρησιμοποιούνται αρκετά «επικοινωνιακά» για να προπαγανδιστούν πολιτικές στοχεύσεις, στην προσπάθεια να συγκεντρωθούν κάποιες δυνάμεις.
Ο χώρος αυτός, εμφανίζεται να ενδιαφέρεται για τους «από τα κάτω» και κάνει λόγο για «οργανωμένους και μαζικούς αγώνες». Ο τρόπος όμως που και αυτός αντιλαμβάνεται την πολιτική, δεν του επιτρέπει ούτε να βγάλει πραγματικά συμπεράσματα για τη σημερινή κατάσταση της κοινωνικής συνείδησης και διαθεσιμότητας, ούτε να συνεισφέρει στην ανάταση ενός πραγματικού κοινωνικού κινήματος.
Λογικές «Ζορό»
Αφού κάναμε αυτούς τους αναγκαίους διαχωρισμούς και χωρίς «τσουβαλιάσματα», μπορούμε να μιλήσουμε και γενικότερα. Η λογική της δυναμικής, συμβολικής ενέργειας σαν καθοριστικής για να «ταρακουνηθούν» οι μάζες ή να αλλάξουν τα πράγματα, η λογική του τιμωρού ή «Ζορό» που θα επιφέρει πλήγματα στον αντίπαλο, έχει εμφανιστεί αμέτρητες φορές σε διαφορετικούς τόπους και χρόνους.
Πίσω από τον φετιχισμό της «καταδρομής» ή του «πεσίματος», κρύβεται η άρνηση να αντιμετωπιστούν τα κρίσιμα ζητήματα, εκείνα που καθορίζουν την περίοδο που ζούμε και μαζί την τύχη του καθημερινού «ανθρωπάκου», τις τύχες δηλαδή εκατομμυρίων ανθρώπων
Συχνά, τέτοιες πρακτικές δυνάμωναν όταν υποχωρούσαν τα μαζικά κινήματα και παρουσιάζονταν σαν αντίδοτο στην παθητικοποίηση, σε καμιά περίπτωση όμως δεν φάνηκε να πετυχαίνουν τον διακηρυγμένο σκοπό τους. Αποδείχτηκε ψευδαίσθηση η πίστη ότι μέσα από τέτοιες λογικές θα αναπληρωθεί η έλλειψη πραγματικών εναλλακτικών και ότι με εύκολο τρόπο θα «σπρωχτούν» οι άνθρωποι προς την εξέγερση.
Εδώ βέβαια, στις περισσότερες περιπτώσεις, έχουμε και την ανοιχτή, επιθετική εναντίωση στη «μάζα» που είναι κατά περίπτωση συντηρητική, ρατσιστική, εθνικιστική ή ομοφοβική και που αποτελείται από «ανθρωπάκους» ανίκανους να αντισταθούν με τον τρόπο που κάποιοι κατέχουν.
Ακόμα όμως και όταν ο μαζικός αγώνας δεν απορρίπτεται εκ των προτέρων, κυριαρχεί μια στρεβλή εικόνα του. Έχουμε έτσι το «φαντασιακό» μιας «πολύμορφης δράσης», όπου κάποιοι αναλαμβάνουν τις πιο «δυναμικές» πρακτικές και θέλουν γύρω τους να κινητοποιούνται οι «από κάτω», σαν να πρόκειται για την «πλατιά παράταξη του κόμματος», σύμφωνα με ένα παλιότερο σχήμα.
Τα μαζικά κινήματα, όμως, έχουν τελείως διαφορετικά χαρακτηριστικά και προϋποθέσεις. Σημαίνουν άλλου είδους διαδικασίες και τρόπους συμμετοχής και έκφρασης, έχουν άλλης εμβέλειας στόχους και ιδεολογικά στοιχεία, συνδέονται με λογικές χειραφέτησης και σεβασμού, και όχι «σεχταριστικές» και εχθρικές προς τους «μη συνειδητοποιημένους».
Ειδικά σήμερα, σε μια δύσκολη περίοδο, με τον λαϊκό παράγοντα να έχει γίνει αντικείμενο πλήθος χειρισμών και την ελπίδα για ένα καλύτερο μέλλον να έχει κακοποιηθεί όχι μόνο από «προδοσίες» αλλά και από πιο σύνθετες ιδεολογικές διεργασίες, οι προϋποθέσεις είναι ακόμα πιο δύσκολες και απαιτητικές. Βλέπουμε άλλωστε ότι οποιαδήποτε κίνηση έχει την υποψία χειραγώγησης και «καπελώματος», οτιδήποτε φαίνεται να εντάσσεται σε σχεδιασμούς τρίτων, είναι συνταγή αποτυχίας. Αυτό βέβαια δεν αφορά μόνο (ούτε κυρίως) τον αντιεξουσιαστικό χώρο.
Πίσω από τον φετιχισμό της «καταδρομής» ή του «πεσίματος», κρύβεται η άρνηση να αντιμετωπιστούν τα κρίσιμα ζητήματα, εκείνα που καθορίζουν την περίοδο που ζούμε και μαζί την τύχη του καθημερινού «ανθρωπάκου», τις τύχες δηλαδή εκατομμυρίων ανθρώπων. Εν κατακλείδι, αυτές οι λογικές και πρακτικές, ως υποκατάστατα, δεν είναι ουδέτερες, δεν είναι απλά μη βοηθητικές, αλλά δημιουργούν με τη σειρά του όρους απομαζικοποίησης και παθητικοποίησης, παράγουν δηλαδή κι αυτές με έναν τρόπο τον «ανθρωπάκο», τη «συντηρητική κοινωνία» που έρχονται μετά με ευκολία να καταγγείλουν.
