Γράφει η Μαρία Πλευράκη
Επισκέπτρια Υγείας ΠΓΝ Αττικόν
Ο καρκίνος του μαστού αποτελεί το συνηθέστερο κακόηθες νεόπλασμα και τη δεύτερη αιτία θανάτου στο γυναικείο πληθυσμό. Η νόσος οφείλεται στη μετάλλαξη και τον ανεξέλεγκτο πολλαπλασιασμό των κυττάρων του μαστού, τα οποία έχουν τη δυνατότητα να σχηματίζουν όγκους τοπικά ή και να προκαλούν μεταστατικές βλάβες, αν δεν αντιμετωπιστούν έγκαιρα.
Παγκοσμίως, μία στις 9 γυναίκες προσβάλλεται κάθε χρόνο και 1 στις 29 χάνει τη ζωή της. Στην Ελλάδα διαγιγνώσκονται ετήσια πάνω από 4.000 περιστατικά. Θετικό είναι το γεγονός ότι, παρ’ όλο που οι περιπτώσεις καρκίνου του μαστού αυξάνουν συστηματικά, τα ποσοστά θνησιμότητα, εξαιτίας της εξέλιξης των προληπτικών, διαγνωστικών και θεραπευτικών μεθόδων, τα τελευταία χρόνια έχουν φθίνουσα πορεία.
Κυριότεροι παράγοντες κινδύνου είναι η ηλικία, το οικογενειακό ιστορικό, η γενετική προδιάθεση, η πρώιμη εμμηναρχή και η όψιμη εμμηνόπαυση, η έκθεση σε ακτινοβολία, οι ορμονικές διαταραχές, η μακροχρόνια ορμονοθεραπεία, η έλλειψη βιταμίνης D, η παχυσαρκία, το κάπνισμα, η υπερκατανάλωση αλκοόλ, η έκθεση σε ψυχοπιεστικές καταστάσεις, το χαμηλό κοινωνικοοικονομικό επίπεδο και η περιβαλλοντική υποβάθμιση, ενώ μελέτες δείχνουν αυξημένη συσχέτιση της νόσου με τη νυκτερινή εργασία. Αντιθέτως, ο θηλασμός, η υιοθέτηση ενός υγιούς τρόπου ζωής, η σωματική άσκηση και η ισορροπημένη διατροφή, φαίνεται ότι μειώνουν σημαντικά τον κίνδυνο εμφάνισης της νόσου.
Ο μαστός είναι ένα όργανο σύνθετο στη διαγνωστική του προσέγγιση. Καθοριστικής σημασίας είναι ο τακτικός προληπτικός έλεγχος και η έγκαιρη διάγνωση. Η συχνή αυτοεξέταση, ο τακτικός μαστογραφικός έλεγχος, η ανίχνευση γονιδίων BRCA1 και BRCA2 που συνδέονται με αυξημένη επικινδυνότητα καρκινογένεσης, αποτελούν τα όπλα για την έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία. Bασική διαγνωστική μέθοδος είναι η μαστογραφία, μια εξέταση ανώδυνη, υψηλής ευκρίνειας, χαμηλής έκθεσης σε ακτινοβολία, η οποία συνιστάται να γίνεται μια φορά στην ηλικία των 35 ετών και σύμφωνα με τα νεότερα δεδομένα, επανάληψη αυτής κάθε χρόνο σε γυναίκες ηλικίας 45 -55 ετών και στη συνέχεια, επανάληψη ανά διετία. Ο διαγνωστικός έλεγχος συμπληρώνεται κατά περίπτωση με το υπερηχογράφημα και τη μαγνητική μαστογραφία. Τέλος, η υγρή βιοψία είναι μια τεχνική διάγνωσης που παρακολουθεί την πορεία του καρκίνου στο αίμα, χωρίς την ανάγκη λήψης δείγματος ιστών, σε περιστατικά ύποπτα ή διαγνωσμένα.
Στη μάχη με τον καρκίνο, η γνώση είναι σύμμαχος. Κάθε γυναίκα πρέπει να γνωρίζει τα ύποπτα συμπτώματα, όπως η ψηλάφηση συμπαγούς σταθερού ογκιδίου, η έκκριση υγρού από τη θηλή, η αλλαγή χρώματος ή εισολκή της θηλής, η όψη φλοιού πορτοκαλιού, η ερυθρότητα, η αλλαγή σχήματος, υφής ή μεγέθους του μαστού και να επισκέπτεται άμεσα τον ειδικό ιατρό.
Αν διαγνωσθεί καρκίνος, η γυναίκα τίθεται υπό την παρακολούθηση της θεραπευτικής ομάδας, ενημερώνεται για όλες τις δυνατότητες που παρέχονται και ξεκινά τη μάχη με τη νόσο. Δεδομένου ότι έρχεται αντιμέτωπη με ένα ιδιαίτερα ψυχοπιεστικό γεγονός, το οποίο λειτουργεί ανατρεπτικά στη ζωή της, το μέλλον της, τα σχέδιά της ακόμα και στην ίδια της την εικόνα, δημιουργώντας έντονα αισθήματα ανασφάλειας, που συχνά οδηγούν σε κατάθλιψη, η στήριξη τόσο της ίδιας όσο και της οικογένειας, κρίνεται απαραίτητη.
Με γνώμονα το σεβασμό στα δικαιώματα των ασθενών με καρκίνο, επιβάλλονται αλλαγές στο σύστημα υγείας, ώστε, στην πιο κρίσιμη στιγμή τους, να τους παρέχεται πολύπλευρη στήριξη, να τους απαλλάσσει από ατέρμονες γραφειοκρατικές διαδικασίες, να διασφαλίζει την ελεύθερη πρόσβασή τους σε ποιοτικές και εξατομικευμένες υπηρεσίες Υγείας, να τους παρέχει το δικαίωμα στη γνώση όλων των ιατρικών δεδομένων, ενώ παράλληλα, θα προσανατολίζεται στην πρόληψη και θα αξιοποιεί τους ειδικούς επαγγελματίες Υγείας στην ενημέρωση και ευαισθητοποίηση του γυναικείου πληθυσμού, με στόχο την έγκαιρη διάγνωση και αποτελεσματική θεραπεία.
